TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI

DÖNMEZ, Cengiz; YAZICI, Kubilay; USLU, Salih

TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI

Cengiz DÖNMEZ, (Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Kubilay YAZICI, (Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı, Niğde, Türkiye)

Salih USLU (Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı, Niğde, Türkiye)

Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

7 1

Yıl: 2015 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 255 - 270 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI

Öz:

Bu araştırma, tarih derslerinde hatıratların eğitimsel bir araç olarak kullanılma durumları ile ilgili tarih öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak gerçekleştirilen araştırmada çalışma grubu belirlenirken nitel araştırmanın amaçlı örnekleme yöntemlerinden tipik durum örneklemesi yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulmuş açık uçlu soru formu kullanılmıştır. Veri toplama aracından elde edilen veriler; betimsel analiz yaklaşımına uygun bir şekilde; (1) Betimsel analiz için bir çerçeve oluşturma, (2) Tematik çerçeveye göre verilerin işlenmesi, (3) Bulguların tanımlanması ve (4) Bulguların yorumlanması aşamaları takip edilerek analiz edilmiştir. Analizler sonucunda tarih öğretmenlerinin hatıratların kullanılabilirliği ile ilgili görüşleri Bilgi Sahibi Olma Durumları , Olumlu ve Olumsuz Yönler , Derslere Göre Kullanılabilirlik Durumları ve Hangi Boyutlarda Kullanılabileceği temaları altında yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda hatıratların eğitim-öğretim sürecinde kullanılmalarına ilişkin çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelime:

THE USABILITY OF MEMOIRS IN EDUCATIONAL PROCESS ACCORDING TO HISTORY TEACHERS

Öz:

This study is conducted in order to investigate the history teachers viewpoints related to the usability of memoirs as instructional tools in history lessons. In the study, which is conducted using descriptive analysis approach, typical state/durum sampling method, which is among purposeful sampling methods of qualitative research, is preferred. An open-ended question form prepared by the researchers is used as the data collection tool in the study. The data is analyzed, in accordance with the descriptive analysis approach, following these steps; (1) Creating a framework for descriptive analysis, (2) Processing the data according to the thematic framework, (3) Defining the findings (4) Interpreting the findings. As a result of the analyses, history teachers points of view on the usability of memoirs in educational process are interpreted under the themes Having Knowledge , Positive and Negative Aspects , Usability in Accordance with Lessons and Available Dimensions . Finally, history teachers points of view on the usability of memoirs in educational process are compared with related studies in literature and several suggestions are made on the issue.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akar, Ş. K., Karakoç, İ. (2004). Siyasi Tarih Kaynağı Olarak Hatırat ve Gezi Notları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2 (1): 383-421.
Akter, A. (1999-2000). Anılar Bibliyografyası. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 3 (9-10), 229-265.
Altıkulaç, A. (2014). Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde Hatıratların Kullanımının Öğrenme Sürecine Etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ayan, E. (2010). Alman Subaylarının Hatıralarına Göre Çanakkalede Mustafa Kemal. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (11), 92-102.
Bal, M. S. (2011). Türkiyede Tarih Öğretiminin Sorunları ve Çözüm Yolları Konusunda Öğretmen Adayı ve Öğretmen Görüşlerinin Karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 371-387.
Birinci, A. (1998). Hatırat Türünden Kaynakların Tarihi Araştırmalardaki Yeri ve Değeri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 14 (41), Erişim Tarihi 16 Ağustos 2014, http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-41/hatirat-turunden-kaynaklarin-tarihi arastirmalardaki-yeri-ve-degeri
Carretero, M., Alphen, F. V. (2014). Do Master Narratives Change Among High School Students? A Characterization of How National History Is Represented. Cognition and Instruction, 32 (3), 290-312.
Coşkun, M. (2009). Türk Tarih ve Edebiyat Kaynaklarının İç ve Dış Tenkidi Meselesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages. 4 (2): 188-198.
Çukurova, B. (1999). Milli Mücadele Anıları Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi-I,Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 6 (23):321-356.
Deibel, T. L. (2002). Teaching Foreign Policy with Memoirs, International Studies Perspectives. 3, 128-138.
Demircioğlu, İ. H. (2010). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
Doerr, K. (2000). Memories of History: Women and the Holocaust in Autobiographical and Fictional Memoris, SHOFAR, 18 (3), 49- 63.
Dönmez, C., Yazıcı, K. (2008). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Alkım Yayınları.
Fogarty, R. S. (2006). Memoirs True and False, The Antioch Review, 64, (4), 780-785.
Halkın, L. E. (1989). Tarih Tenkidin Unsurları. Bahaeddin Yediyıldız (Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Hanilçe, M. (2008). II. Meşrutiyet Dönemine Dair Hatırat Bibliyografyası Denemesi. Bilig, (47), 147-166.
MEB. (2007). Ortaöğretim 9. Sınıf Tarih Dersi Programı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Erişim Tarihi 12 Temmuz 2014, http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim- programlari/icerik/72
MEB. (2011a). Ortaöğretim 10. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı ve 10. Sınıf Seçmeli Tarih Dersi Öğretim Programı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Erişim Tarihi 12 Temmuz 2014, http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72
MEB. (2011b). Ortaöğretim 11. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Erişim Tarihi 12 Temmuz 2014, http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72
MEB. (2012). Ortaöğretim T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Erişim Tarihi 12 Temmuz 2014, http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72
MEB. (2015). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi 8. Sınıf Programı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Erişim Tarihi 02 Ocak 2015, http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72
Olgun, İ. (1972). Anı Türü ve Türk Edebiyatında Anı, Türk Dili Anı Özel Sayısı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, XXV, 403-427.
Rouet, J-F., Favart, M., Britt, M. A., Perfetti, C. A. (1997). Studying and Using Multiple Documents in History: Effects of Discipline Expertise. Cognition and Instruction, 15 (1), 85-106.
Safran, M. (2006). Türk Tarih Öğretimi ve Meseleleri. Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler içinde (s. 175-189). Ankara: Gazi Kitabevi.
Sarıköse, B. (2011). Tarih Öğretiminde Menkıbelerin Kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 311-321.
Simmel, G. (2010). Tarih Felsefesinin Problemleri. Gürsel Aytaç (Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Southgate, B. (2012). Tarih: Ne ve Neden Antik, Modern ve Postmodern Yaklaşımlar. Çağdaş Dizdar, Erhan Baltacı, Didem Salihoğlu, Tuba Altın, Berkay Ekrem Ersöz (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
TDK (2015). Hatırat, Erişim Tarihi 11 Ekim 2014, http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.54e5efce12c 893.62695277,
Ulusoy, K. (2009). Lise Öğrencilerinin Tarih Dersinin İşlenişi ile İlgili Düşünceleri (Ankara Örneği), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1): 417-434.
Ünal, Y. (2010). Türkiyede Tarihçilik, Tarihçiliğin Gelişimi (1520. yy) ve Türk-Batı Tarihçiliğine Örnek İki Kitabın Karşılaştırmalı Analizi, Kelam Araştırmaları, 8 (2): 183‐210.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, Ö. (2003). Türkiyede Tarih Öğretiminin Sorunları ve Çağdaş Çözüm Önerileri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 181-190.
Zembylas, M., Bekerman, Z. (2004). Education and the Dangerous Memories of Historical Trauma: Narratives of Pain, Narratives of Hope, Curriculum Inquiry, 38 (2), 125-154.

APA	DÖNMEZ C, YAZICI K, USLU S (2015). TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. , 255 - 270.
Chicago	DÖNMEZ Cengiz,YAZICI Kubilay,USLU Salih TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. (2015): 255 - 270.
MLA	DÖNMEZ Cengiz,YAZICI Kubilay,USLU Salih TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. , 2015, ss.255 - 270.
AMA	DÖNMEZ C,YAZICI K,USLU S TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. . 2015; 255 - 270.
Vancouver	DÖNMEZ C,YAZICI K,USLU S TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. . 2015; 255 - 270.
IEEE	DÖNMEZ C,YAZICI K,USLU S "TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI." , ss.255 - 270, 2015.
ISNAD	DÖNMEZ, Cengiz vd. "TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI". (2015), 255-270.

APA	DÖNMEZ C, YAZICI K, USLU S (2015). TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 255 - 270.
Chicago	DÖNMEZ Cengiz,YAZICI Kubilay,USLU Salih TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17, no.1 (2015): 255 - 270.
MLA	DÖNMEZ Cengiz,YAZICI Kubilay,USLU Salih TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.17, no.1, 2015, ss.255 - 270.
AMA	DÖNMEZ C,YAZICI K,USLU S TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 17(1): 255 - 270.
Vancouver	DÖNMEZ C,YAZICI K,USLU S TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 17(1): 255 - 270.
IEEE	DÖNMEZ C,YAZICI K,USLU S "TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI." Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, ss.255 - 270, 2015.
ISNAD	DÖNMEZ, Cengiz vd. "TARİH ÖĞRETMENLERİNE GÖRE HATIRATLARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM SÜRECİNDE KULLANILABİLİRLİK DURUMLARI". Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/1 (2015), 255-270.