Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi

GÖKMEN ÖZEL, HÜLYA; KÜRKLÜ SEREMET, Nilgün

Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi

Nilgün KÜRKLÜ SEREMET, (Iğdır Devlet Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü, Iğdır, Türkiye)

Hülya GÖKMEN ÖZEL (Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, Türkiye)

Beslenme ve Diyet Dergisi

5 3

Yıl: 2015 Cilt: 43 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 100 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi

Öz:

Amaç: Bu çalışmafarklı sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin beslenme alışkanlıkları ve obezite prevelanslarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bireyler ve Yöntem: Çalışma Erzincan il merkezinde farklı sosyoekonomik düzeydeki iki ortaokulda 11-14 yaş grubu toplam 349 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Çocuklara uygulanan anket formu ile demografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları öğrenilmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin boy uzunluğu ve vücut ağırlığı ölçümleri yapılarak Beden Kütle İndeksleri (BKİ) hesaplanmış olup,WHO-2007 5-19 yaş grubu için referans değerleri kullanılarak BKİ değerlerinin yaşa ve cinsiyete göre Z skor değerlendirmesi yapılmıştır. Bulgular: Öğrencilerde hafif şişman olma prevelansı %16.3 veşişmanlık prevelansı ise %9.7 olarak saptanmıştır. Hafif şişman olma ve şişmanlık prevelansı yüksek sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerde (%20.1-%11.2) düşük sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerden (%10.4-%7.4) istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0.05). Tartışma: Gelişmekte olan ülkelerde yüksek sosyoekonomik düzey ve obezite arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmaktadır. Gelir düzeyindeki artışa paralel olarak hazır ve hızlı-hazır besin tüketimindeki artışlar obezite ile ilişkilendirilmektedir. Bu araştırmada yüksek sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerde hafif şişmanlık ve şişmanlık prevelansı yüksek bulunmuştur. Okullarda öğrencilerin ağırlık izlemlerini yapmak, veli ve öğrencilere beslenme eğitimi vermek önemli bir halk sağlığı sorunu olan obezitenin önlenmesini sağlayacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Beslenme ve Diyetetik

The Assessment of Dietary Habits and Obesity Prevalence in Secondary School Children from Different Socioeconomic Levels

Öz:

Aim: The study was performed to determine dietary habits and obesity prevalence of students in secondary school children from different socio-economic levels. Subjects and Method: The study was conducted with 349 students aged between 11-14 years in two different socio-economic level secondary schools in the center of Erzincan. Demographic characteristics, dietary habits were recorded using a questionnaire which applied by children. Height and body weight measurements of the students were taken and Body Mass Index (BMI) was calculated. WHO 2007, BMI Z score growth references for 5-19 years was used. Results: Out of total,16.3% of the students were overweight, the prevalence of obesity was 9.7%. Prevalence of overweight and obese students (20.1%-11.2%)in higher socioeconomic level were significantly higher than overweight and obese students (10.4%-7.4%) in the low socioeconomic level (p<0.05). Discussion: There is a positive correlation between obesity and high socioeconomic level in developing countries. Increases in income parallel with the increase in convenient and fast-food, food consumption levels are associated with obesity. In this study, overweight and obesity prevalence was higher in students in higher socioeconomic levels. Monitoring of the weight and height of the students, providing nutrition education to parents and students would prevent obesity, a major public health problem.

Anahtar Kelime:

Konular: Beslenme ve Diyetetik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1.WHO/FAO. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. WHO, Geneva, 2003.
2.Doak CM, Visscher TL, Renders CM, Seidell JC. The prevention of overweight and obesity in children and adolescents: a review of interventions and programmes. Obes Rev 2006;7(1):111-136.
3.İnal S, Canbulat N. Çocukluk çağı obezitesine genel bakış. Güncel Pediatri 2013;11:27-30.
4.Cinaz P, Bideci A, Gunoz H, Ocal G, Yordam N, Kurtoğlu S. Obezite. Pediyatrik Endokrinoloji. Ankara: Kalkan matbaacılık; 2003. s. 487-505.
5.de Godoy-Motos AF, Guedes EP, de Souza LL, Martins MF. Management of obesity in adolescents: state of art. Arq Bras Endocrinol Metab 2009;53(2):252-261.
6.Prevelance of Overweight and Obesity in Children and Adolescents Fact Sheet 2.3. 2009. Erişim tarihi: 27.11.2014. http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0005/96980/2.3.-Prevalence-of-overweight-and-obesity
7.Marie NG, Fleming T, Robinson M, Thomson B, Graetz N, Margono C, et al. Global, regional, and national prevalence of overweight and obesity in children and adults during 1980 2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study. The Lancet 2013;384:766781.
8.Ogden CL, Carroll MD, Kit BK, MD, Flegal KM. Prevalence of obesity and trends in body mass index among US children and adolescents, 1999-2010. JAMA 2012;307(5):483-490.
9.Akçam M, Boyacı A, Pirgon Ö, Dündar B. Isparta ilindeki on okulda çocukluk çağı şişmanlık sıklığı değişiminin değerlendirilmesi. Turk Arch Ped 2013;48:152-155.
10.Gözü A. Mardin ili ilköğretim okullarında 6-15 yaş grubu öğrencilerde kilo fazlalığı ve obezite prevalansı. Tıp Araştırmaları Dergisi 2007;5(1):31-35.
11.Öztürk A, Aktürk S, İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. TAF Prev Med Bull 2011;10(1):53-60.
12.TBSA 2010. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010: Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931, Ankara 2014.Erişim Tarihi: 30.11.2014. http://www. sagem.gov.tr/TBSA_Beslenme_Yayini.pdf.
13.TOÇBİ 2011. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı. Türkiyede Okul Çağı Çocuklarında (6-10 Yaş Grubu) Büyümenin İzlenmesi Projesi Araştrıma Raporu. Sağlık Bakanlığı Yayın No:834,Ankara 2011.
14.COSİ-TUR 2013. Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Hacettepe üniversitesi Türkiye Çocukluk Çağı (7-8 Yaş) Şişmanlık Araştırması 2013 Sonuç Raporu. Sağlık Bakanlığı Yayın No:920, Ankara 2014. Erişim Tarihi: 10.12.2015. http:// beslenme.gov.tr/content/files/yayinlar/kitaplar/diger_kitaplar/ cosi_tr.pdf
15.Korkmaz A, Topal T. Modern yasam tarzı ve yeni hastalıklar: Metabolik Sendrom örneği. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2006;5(4):307-316.
16.Agostoni C, Braegger C, Decsi T, Kolacek S, Koletzko B, Walter Mihatsch W, et al. Role of Dietary factors and food habits in the development of childhood obesity: A Commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. JPGN 2011;52:662669.
17.Sümbüloğlu V, Sümbüloğlu K. Klinik ve Saha Araştırmalarında Örnekleme Yöntemleri ve Örneklem Büyüklüğü. Ankara: Alp. Ofset Matbaacılık; 2007.
18.Pekcan G. Beslenme Durumunun Saptanması. Diyet El Kitabı. 5.Baskı. Hatipoğlu Yayınları; 2008. S.99-119.
19.WHO Multicentre Growth Reference Study Group. Growth referance data for 5-19 years 2007. Erişim tarihi: 03.01.2015. www.who.int/childgrowth
20.WHO. The challenge of obesity in the European region and strategies for response. Branca F, Nikogosian H, Lobstein T (editors). World Health Organization, Copenhagen, 2007.
21.Han J C, Lawlor D A, Kimm S Y. Childhood Obesity. The Lancet 2010;375:1737-1348.
22.Şimşek F, Ulukol B, Berberoğlu M, Gülnar SB, Adıyaman P, Öcal G. Ankarada bir ilköğretim okulu ve lisede obezite sıklığı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2005;58:163-166.
23.Öztürk A, Aktürk S. İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. TAF Prev Med Bull 2011;10(1):53-60.
24.Önsüz MF, Zengin Z, Özkan M, Şahin H, Gedikoğlu S, Erseven S ve ark. Sakaryada bir ilköğretim okulu öğrencilerinde obezite ve hipertansiyonun değerlendirilmesi. Sakarya MJ 2011(3):86-92.
25.Tola HT, Akyol P, Eren E, Dündar N, Dündar B. Ispartadaki çocuk ve adölesanlarda obezite sıklığı ve obeziteyi etkileyen faktörler. Çocuk Dergisi 2007;7(2):100-104.
26.Kurtoğlu S. Adolesanda obezite ve tip 2 diabetes mellitus. Türk Aile Hek Derg 2012;16:35-43.
27.Köksal G, Gökmen Özel H. Çocukluk ve ergenlik döneminde obezite. 1. Basım. Ankara; 2008.
28.Christoffersen B, Golozoubova V, Pacini G, Svendsen O, Raun K. The young gottingen minipig as a model of childhood and adolescent obesity: influence of diet and gender. Obesity 2013;21:149-158.
29.Styne DM. Childhood and adolescent obesity, prevelance and significance. Pediatr Clin North Am 2001;48:823-854.
30.Aksoydan E, Çakır N. Adölesanların beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri ve vücut kitle indekslerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Derg 2011;53:264-270.
31.Kutlu R, Çivi S, Köroğlu E. Fatih Sultan Mehmet İlköğretim Okulu öğrencilerinin antropometrik ölçümlerinin değerlendirilmesi. Med Bull 2008;7(3):205-212.
32.Kutlu R, Çivi S. Özel bir ilköğretim okulu öğrencilerinde beslenme alışkanlıklarının ve beden kitle indekslerinin değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi 2009;14(1):18-24
33.Knai C, Lobstein T, Darmon N, Rutter H, McKee M. Socioeconomic patterning of childhood overweight status in Europe. Int J Environ Res Public Health 2012;9:1472-1489.
34.Lieb DC, Snow RE, DeBoer MD. Socioeconomic factors in the development of childhood obesity and diabetes. Clin Sports Med 2009;28(3):349-78.
35.Cunningham SA, Kramer MR, Narayan KMV. Incidence of childhood obesity in the United States. N Engl J Med 2014;370(5):403-411.
36.Semiz S, Özdemir ÖM, Sözeri Özdemir A. Denizli merkezinde 6-15 yas grubu çocuklarda obezite sıklığı. Pamukkale Tıp Dergisi 2008;1:1-4.
37.İskender M, Tura G, Akgül Ö, Turtulla S. Ortaokul öğrencilerinde aile ortamı, yeme tutumu ve obezite durumları arasındaki ilişki. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2014;11(2):10-26.
38.Kayıran PG, Taymaz T, Kayıran SM, Memioğlu N, Taymaz B, Gürakan B. Türkiyenin üç farklı bölgesinde ilköğretim okulu öğrencilerinde kilo fazlalığı, obezite ve boy kısalığı sıklığı. Ş.E.E.A.H. Tıp Bülteni 2011;45(1):13-18.
39.Kant AK, Graubard BI. Family income and education were related with 30-year time trends in dietary and meal behaviors of American children and adolescents. J Nutr 2013;143(5):690- 700.
40.Süzek H, Arı Z, Uyanık B. Muğla da yasayan 6-15 yas okul çocuklarında kilo fazlalığı ve obezite prevalansı. Türk Biyokimya Dergisi 2005;30:290-295.
41.Ulutaş AP, Atla P, Say ZA, Sarı E. Okul çağındaki 6-18 yaş arası obez çocuklarda obezite oluşumunu etkileyen faktörlerin araştırılması. Zeynep Kamil Tıp Bülteni 2014;45(4):192-96.
42.Metinoğlu İ, Pekol S, Metinoğlu Y. Kastamonuda 10-12 yaş grubu öğrencilerde obezite prevalansı ve etkileyen faktörler. ACU Sağlık Bil Derg 2012(3):117-123.
43.Alikasifoğlu A, Yordam N. Obezitenin tanımı ve prevalansı. Katkı Pediatri Dergisi 2000;21(4):475-481.
44.Ece A, Ceylan A, Gürkan F, Dikici B, Bilici M, Davutoğlu M ve ark. Diyarbakır ve çevresi okul çocuklarında boy kısalığı, düşük ağırlık ve obezite sıklığı. Van Tıp Dergisi 2004;11(4):128-136.
45.Antonogeorgos G, Panagiotakos DB, Papadimitriou A, Priftis KN, Anthracopoulos M, Nicolaidou P. Breakfast consumption and meal frequency interaction with childhood obesity. Pediatric Obesity 2011;7:6572.
46.Alphan E, Keskin Y, Tatlı F. Özel okul ve devlet okullunda öğrenim gören adölesan dönemindeki çocukların beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Beslenme ve Diyet Dergisi 2002;31(1):9-17.

APA	KÜRKLÜ SEREMET N, GÖKMEN ÖZEL H (2015). Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. , 100 - 110.
Chicago	KÜRKLÜ SEREMET Nilgün,GÖKMEN ÖZEL HÜLYA Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. (2015): 100 - 110.
MLA	KÜRKLÜ SEREMET Nilgün,GÖKMEN ÖZEL HÜLYA Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. , 2015, ss.100 - 110.
AMA	KÜRKLÜ SEREMET N,GÖKMEN ÖZEL H Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. . 2015; 100 - 110.
Vancouver	KÜRKLÜ SEREMET N,GÖKMEN ÖZEL H Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. . 2015; 100 - 110.
IEEE	KÜRKLÜ SEREMET N,GÖKMEN ÖZEL H "Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi." , ss.100 - 110, 2015.
ISNAD	KÜRKLÜ SEREMET, Nilgün - GÖKMEN ÖZEL, HÜLYA. "Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi". (2015), 100-110.

APA	KÜRKLÜ SEREMET N, GÖKMEN ÖZEL H (2015). Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 43(2), 100 - 110.
Chicago	KÜRKLÜ SEREMET Nilgün,GÖKMEN ÖZEL HÜLYA Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi 43, no.2 (2015): 100 - 110.
MLA	KÜRKLÜ SEREMET Nilgün,GÖKMEN ÖZEL HÜLYA Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, vol.43, no.2, 2015, ss.100 - 110.
AMA	KÜRKLÜ SEREMET N,GÖKMEN ÖZEL H Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2015; 43(2): 100 - 110.
Vancouver	KÜRKLÜ SEREMET N,GÖKMEN ÖZEL H Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2015; 43(2): 100 - 110.
IEEE	KÜRKLÜ SEREMET N,GÖKMEN ÖZEL H "Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi." Beslenme ve Diyet Dergisi, 43, ss.100 - 110, 2015.
ISNAD	KÜRKLÜ SEREMET, Nilgün - GÖKMEN ÖZEL, HÜLYA. "Farklı Sosyoekonomik Düzeydeki Ortaokul Öğrencilerinin Beslenme Durumu ve Obezite Sıklığının Belirlenmesi". Beslenme ve Diyet Dergisi 43/2 (2015), 100-110.