Yıl: 2016 Cilt: 4 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 96 - 103 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı

Öz:
Mevleviliğin en önemli özelliklerinden biri olan çile geleneğinde, dergaha gelen dervişin bin bir günlük bir sürede çilesini tamamlaması beklenir. Mevlevilikte mutfak (matbah), yemek pişirilen ve sofra kurulan yer olmasının yanı sıra dervişlerin çilesini tamamladığı ve temel eğitimlerinin yapıldığı yerdir. Bu bağlamda da bu akımı sistemleştirme ve profesyonelce idame ettirme gibi son derece güç bir işi, yine o kuvvette ve iradede bir kişinin yapması gerekmiştir. Hz. Mevlana'nın aynı zamanda fikri varisi olan Sultan Veled ile doğan Mevlevilik, Ulu Arif Çelebi zamanında büyürken, perde arkasındaki kahramanlardan biri de Ateşbaz-ı Veli'dir. Dünyada bilinen ilk ve tek aşçı anıt-mezarına sahip olan Ateşbaz-ı Veli ve son derece özgün kültür unsuru olan Mevlevi mutfağının, hem unutulan kültür hazinelerinin ortaya çıkarılması hem de son dönemlerde büyük bir ivme kazanan gastronomik turların ve destinasyonların özgünlüğünün seyahat kararı üzerindeki önemli etkisi nedeniyle değerlendirilmesi önemli hale gelmiştir. Bu çalışmada, Mevlevi eğitim ekolü için önemli bir yere sahip olan mutfağın ve bu eğitimin önemli bir unsuru olan aşçı dede Ateşbaz-ı Velinin tanınmasını sağlamak ve Mevlevi mutfağı özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm

(Culinary Culture and Atesbaz Veli Chair in Mevleviyeh)

Öz:
One of the most important features among Mevleviyeh culture is ordeal tradition; and, it is expected from a dervish to complete a thousand and one days period of ordeal. The cuisine (matbah) in Mevleviyeh is the place where cooked meals, as well as where dervishes conduct their training and complete their ordeals. In this context, systematization and sustainability of this system is required to person who is dedicated and willed to this extremely difficult task. Sultan Veled, who is the son and successor of Hz. Mevlana, is the pioneer of Mevleviyah. While this culture has expanded in the time of Ulu Arif Celebi, one of the heroes was behind the scenes is Atesbaz Veli. Atesbaz Veli, having the first known cook mausoleum, has become important with regarding to its effect on the decision of gastronomic travels and freedom of destinations because of the revealing of highly original cultural elements of the Mevlevi cuisine. In this study, it is aimed to specify the features of Mevleviyeh kitchen and to make senior cook Atesbaz Veli, who has an important place for the ecol of Mevlevi school education, more recognizable.
Anahtar Kelime:

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Bekleyiciler, N. (2015). “Ateşbaz-ı Veli”. Üstüniş Ofset Matbaa, Konya.
  • Demirci, M. (2008). “İnsan Eğitimi Açısından Mevlevi Çilesi”. Mevlana ve İnsan Sempozyumu; Sempozyum Bildirileri, III. Oturum, İzmir.
  • Demirci, M. (2013). “Hz. Mevlana ve Mevlevi Kültürü”. Kubbealtı Yayınları, İstanbul.
  • Gökalp, H. (2005). “Divan Şairlerinin Gözüyle Mevlevi Mekânları”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, s. 281-298.
  • Halıcı, N. (2007). “Mevlevi Mutfağı”. Metro Kültür Yayınları, İstanbul.
  • Halıcı, N. (2009). “Türk Mutfağı”. Oğlak Yayıncılık, İstanbul.
  • İyiyol, F. (2014). “Mevlevi Gülbankları ve Mevlevi Gülbanklarının İşlevsel Açıdan Tahlili”.Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkish Volume 9/6 Spring 2014, p. 583-600.
  • Karaismailoğlu, A. (2014). “Mevlana ve Anadolu Geleneği - Mevlana’nın Kimliği ve Anadolu Geleneği Olarak İsimlendirilebilecek Kimliğe Katkısı”. Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması. Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı (TDKB),Eskişehir.
  • Kemikli, B. (2007). “Mesnevi ve Türk İrfanı: Mesnevihanlık Geleneği”. Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, s. 1-20.
  • Özönder, H. (1988). “Ateşbâz Veli ve Mevlevi Dergâhlarında Ateşbâz Veli Makâmı'nın Önemi”. 3. Milli Mevlana Kongresi, Selçuk Üniversitesi Basımevi,Konya.
  • Soysal, S. (2007). “Derviş Sofraları”. Doğan Egmont Yayıncılık, İstanbul.
  • Şahin,B. (2012). “Mevlevilikte Yemek Adabı”http://konyaarastirmalari.blogspot.com.tr/20 12/12/mevlevilikte-yemek-adabi.html. (Erişim tarihi, 05.03.2016).
  • Top, H. H. (2006). “Mevlana ve Mevlevilik (Mevlevilikte Adap)”. T.C. Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Konya.
  • Tosun, N. (2004).“Tasavvuf Kültüründe Tekke Yemekleri”. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi,Yıl:5, Sayı: 12, s. 123-135.
APA Aksoy M, Akbulut B, İFLAZOĞLU N (2016). Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. , 96 - 103.
Chicago Aksoy Mustafa,Akbulut Burcu Ayşenur,İFLAZOĞLU Nurhayat Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. (2016): 96 - 103.
MLA Aksoy Mustafa,Akbulut Burcu Ayşenur,İFLAZOĞLU Nurhayat Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. , 2016, ss.96 - 103.
AMA Aksoy M,Akbulut B,İFLAZOĞLU N Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. . 2016; 96 - 103.
Vancouver Aksoy M,Akbulut B,İFLAZOĞLU N Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. . 2016; 96 - 103.
IEEE Aksoy M,Akbulut B,İFLAZOĞLU N "Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı." , ss.96 - 103, 2016.
ISNAD Aksoy, Mustafa vd. "Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı". (2016), 96-103.
APA Aksoy M, Akbulut B, İFLAZOĞLU N (2016). Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4(1), 96 - 103.
Chicago Aksoy Mustafa,Akbulut Burcu Ayşenur,İFLAZOĞLU Nurhayat Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 4, no.1 (2016): 96 - 103.
MLA Aksoy Mustafa,Akbulut Burcu Ayşenur,İFLAZOĞLU Nurhayat Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, vol.4, no.1, 2016, ss.96 - 103.
AMA Aksoy M,Akbulut B,İFLAZOĞLU N Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2016; 4(1): 96 - 103.
Vancouver Aksoy M,Akbulut B,İFLAZOĞLU N Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2016; 4(1): 96 - 103.
IEEE Aksoy M,Akbulut B,İFLAZOĞLU N "Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı." Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4, ss.96 - 103, 2016.
ISNAD Aksoy, Mustafa vd. "Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı". Journal of Tourism and Gastronomy Studies 4/1 (2016), 96-103.