Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları

GÜLGÜN, Sabahttin

Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları

Sabahttin GÜLGÜN (Yargıtay, Ankara, Türkiye)

Vergi Sorunları Dergisi

73 0

Yıl: 2015 Cilt: 38 Sayı: 327 Sayfa Aralığı: 132 - 153 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları

Öz:

Vergiye karşı direnme biçimlerinden olan ag- resif vergi planlaması, vergi hukuku literatürünegiren yeni bir kavramdır. Bu kavram, mükellefle- rin vergi kanunlarının lafzına uygun; ancak eko- nomik özden yoksun, karmaşık ve vergi avantajıelde etme odaklı işlemlerini ifade etmek için kul- lanılmaktadır. Agresif vergi planlamasında mükel- lefler, bir vergi sisteminde ya da vergi sistemleriarasında var olan mevzuat uyumsuzluklarını veyayasal boşlukları ustalıkla kullanarak görünüşteyasaların lafzına uygun işlemler meydana getir- mektedirler. Bu tür işlemler, vergi planlaması hak- kının kötüye kullanılması niteliğinde olduğundan,mükelleflerin bu tür işlemlere bağlı olarak eldeetmeye çalıştıkları vergi avantajları gelir idaresinezdinde kabul görmemektedir. Bununla birlikteagresif vergi planlaması tasarımlarının görünüştehukuka uygun olmaları nedeniyle bunların hukukaaykırılığının tespiti güçlük arz etmektedir. Bu türişlemlerin hukuka aykırılığının tespitinin güçlük arzetmesi ise matrah aşınmasına ve dolayısıyla vergikaybına sebep olmaktadır. Özellikle çok uluslu şir- ketler bu tür tasarımlarla büyük miktarda kazancıvergi dışında tutabilmektedir.Agresif vergi planlaması tasarımları, bir ver- gi sisteminde ya da vergi sistemleri arasında varolan mevzuat uyumsuzluklarına bağlı olarak çokfarklı biçimde ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıylahangi tür yapıların agresif vergi planlaması nite- liğinde olduğu yönünde sınırlayıcı bir sayı vermekmümkün değildir. Bu itibarla mükellef işlemlerininagresif vergi planlamasının unsurları gözetilerek hukuki nitelemesinin yapılması gerekmektedir. Buanlamda agresif vergi planlamasının unsurlarınıvergi planlamasının varlığı , ekonomik özdenyoksunluk , mevzuat uyumsuzluklarının ustalıklakullanılması , vergi planlaması hakkının kötüyekullanılması , yasama organının amaç ve niyeti- ne aykırılık , matrah aşınması , eylemin kanunlaruyarınca suç veya idari para cezası olarak düzen- lenmemesi şeklinde gösterilebilir

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

AGRESSIVE TAX PLANNING AS ONE OF FIGHTS AGAINST THE TAXATION: NOTION, TERMINOLOGY AND ELEMENTS

Öz:

Aggressive tax planning, one of fiscal re- sistance forms, is a new terminology in tax lawliterature. This term is used to refer tax payerstransactions which are compatible with the let- ter of the law; but lack of economic substance,complex and focused on obtaining a tax advan- tage. In aggressive tax planning, tax payers maketransactions that are compatible with the letterof the law in appearance by using expertly legis- lative mismatches or legal gaps in a tax system or between tax systems. Tax advantages whichtaxpayers try to get depending on such transacti- ons are not approved by revenue administration,because of this kind of transactions is a nature ofabuse of tax planning right. However, it is hard todetermine illegality of these transactions due toaggressive tax planning schemes are compatiblewith laws in appearance. The challenge of deter- mining the illegality of such transactions causebase erosion and accordingly loss of tax revenue.Especially, multinational corporations can exclu- de large amount income from tax through suchschemes. Aggressive tax planning schemes can occur inmany different forms depending on mismatchesin a tax system or between tax systems. So, it isnot possible to give a number about what kind ofschemes are in the nature of aggressive tax plan- ning. In this respect, taxpayers transactions sho- uld be qualified by considering the legal charac- terization of the elements of aggressive tax plan- ning. In this meaning, the elements of aggressivetax planning can be shown as the presence oftax planning , lack of economic substance , ex- pertly using of legislation mismatches , abuse oftax planning right , contrary to the purpose andintent of the legislature , base erosion , the acti- ons not regulated under the law as a crime or anadministrative penalty .

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Acinöroğlu, Serkan, “Vergiden Kaçınma Ve Vergi Kaçakçılığıyla Mücadelede Avrupa Birliği’nin 1 Ocak 2013 Tarihli Son Eylem Planının Değerlendi-rilmesi”, Vergi Dünyası, Sayı: 379, Yıl: 2013 (Mart), SS. 188-197.
Akçaoğlu, Ertuğrul, “ABD Vergi Hukukunda Özün Şekle Üstünlüğü İlkesi”, Ankara Barosu Der-gisi, Yıl: 2012, Sayı: 2, SS. 171-186, s. 175-176.
Akdoğan, Abdurrahman, Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara 2014.
Akkaya, Mustafa, Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım, Turhan Kitabevi, Ankara 200
Akman, Şefik Taylan, “Vergi Hukukunda “Peçeleme” Kavramının Hukuksal ve Sosyolojik Analizi”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı: 3, Yıl: 2008, SS. 26-48.
Anbarlı, Şeniz, “Bir Pasif Direnme Modeli Olarak Sivil İtaatsizlik”, Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:2, Sayı: 1, Yıl: 2001.
Australian Taxation Office, The Australian Taxation Office’s Management Of Aggressive Tax Planning, ISBN: 0642807507, Canberra 2004.
Bankman, Joseph, “The Economic Substance Doctrine”, Southern Californıa Law Review, Volume: 74, Issue: 5, SS. 5-30.
Bilici, Nurettin; Bilici, Adem, Kamu Maliyesi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2013.
Bowler, Tracey, Countering Tax Avoidance In The UK: Which Way Forward?, The Institute For Fiscal Studies TLRC Discussion Paper No. 7, London 2009.
Brooks, Michael, John Head, In Economics Law And Public Choice, Grame S Cooper (ed) Tax Avoidance And Rule Of Law, IBFD Publications, Amsterdam 1997.
Cape Brandy Syndicate vs. Inland Revenue Commissioners, Erişim Tarihi: 28.08.2014, http:// www.studymode.com/course-notes/CapeBrandy-Syndicate-v-Inland-Revenue-1073284. html.
Commission Recommendation of 6.12.2012 On Aggressive Tax Planning, Erişim Tarihi: 21.02.2014, http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/taxation/tax_fraud_ evasion/c_2012_8806_en.pdf.
Çakar, Elif Pürsünlerli, “Vergiye Karşı Direnme Şekilleri Ve Vergi İnzivası”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVII, Y.2013, Sa. 1-2.
Çomaklı, Şafak Ertan, Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi Ve Vergisel Kayıtdışılık, Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Proje No: BAP/2003/295, ISBN: 978-975-01665, Erzurum 2007.
Department of the Treasury Of USA, The Problem of Corporate Tax Shelters-Discussion, Analysis and Legislative Proposals, July 1999, Erişim Tarihi: 06.08.2014, http://www.treasury.gov/ resource-center/tax-policy/Documents/ctswhite.pdf).
Duff, David G., Tax Avoidance In The 21th Century, Erişim Tarihi: 19.04.2014http://ssrn.com/ abstract=1457453.
Erdem, Metin; Şenyüz, Doğan; Tatlıoğlu, İsmail, Kamu Maliyesi, Ekin Kitabevi, Bursa 2012.
Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Beta Yayınevi, İstanbul 2003.
Eroğlu, Onur, Kurumlar Vergisinde Vergi Planlaması, Ekin Yayınevi, Bursa 2014.
Esener, Turhan, Türk Hususî Hukukunda Muvazaalı Muameleler, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1956.
European Commission, Commission Recommendation of 6.12.2012 On Aggressive Tax Planning, Brussels, 6.12.2012 C (2012) 8806 Final, Erişim Tarihi: 22.02.2014, http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/taxation/ tax_fraud_evasion/c_2012_8806_en.pdf.
Europen Commission, Platform For Tax Good Governance-Discussion Paper On The Recommendation On Agressive Tax Planning, Brussels 2014.
Evans, Chris, “Containing Tax Avoidance: Anti-Avoidance Strategies”, Univestry Of New South Wales Faculty Of Law Research Series, Paper: 40, Year: 2008.
Finances Québec, Aggressive Tax Planning, ISBN: 978-2-550-55081-5, Québec 2009.
Freedman, Judith, “Interpreting Tax Statutes: Tax Avoidance And The Intention Of Parliamanent”, Law Quartely Review, Issue: 123, SS. 53-90.
Fuest, Clemens; Spengel, Christoph; Finke, Katharina; Heckemeyer, Jost H.; Nusser, Hannah, “Profit Shifting and “Aggressive” Tax Planning by Multinational Firms: Issues and Options for Reform”, World Tax Journal, October 2013.
Gökbel, Doğan, Vergiden Kaçınmanın Önlenmesi, Seçkin Kitabevi, Ankara, 2011.
Gökbunar, Ali Rıza; Selim, Sibel; Yanıkkaya, Halit, “Türkiye’de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 18, Sayı: 63, SS. 69-94.
Gregory v. Helvering-Commissioner of Internal Revenue, 293 U.S. 465 (1935), Erişim Tarihi: 02.08.2014, https://bulk.resource.org/courts. gov/c/US/293/293.US.465.127.html.
Gülgün, Sabahettin, Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale 2015.
Harari, Moran; Sitbon, Ofer; Donyets-Kedar, Ronit, “Aggressive Tax Planning And Corporate Social Responsibility In Israel”, Accontancy Business And Public Interest, Issue: 12, Year: 2013, SS. 1-46.
HM Treasury-HM Revenue & Customs, Tackling Aggressive Tax Planning In The Global Economy: UK Priorities For The G20-OECD Project For Countering Base Erosion And Profit Shifting, ISBN: 978-1-909790-89-6, March 2014.
House of Commons Committee of Public Accounts, Tax Avoidance: Tackling Marketed Avoidance Schemes-Twenty-ninth Report of Session 2012–13, London 2013.
Inland Revenue Commissioners v. Burmah Oil Co. Ltd., [1982] STC 30, [1981] TR 535, 54 Tax Cas 200, ([1984] Conv 296), Erişim Tarihi: 02.08.2014, http://www.uniset.ca/other/cs4/54TC200.html.
Işık, Abdulkadir, Kamu Maliyesi, Ekin Kitabevi, Bursa 2014.
Karadağ, Neslihan Coşkun, “Hukuki Güvenlik İlkesinin Vergi Planlamasında Taşıdığı Anlam Üzerine Bir Değerlendirme”, Prof. Dr. Mualla Öncel’e Armağan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, Cilt: 1, Yıl: 2009, SS. 693-745.
Karakoç, Yusuf, Genel Vergi Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara 2012.
Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Turhan Kitabevi, Ankara 2007
Larin, Gilles N.; Buote, Chantal; Duong, Robert, Aggressive Tax Planning and Inherent Risks: Would Canada Benefit by Adopting Tools Developed by Some of Its Trading Partners, Québec 2006.
Larin, Gilles N.; Duong, Robert; Jacques, Marie, “Policy Forum: Responses To Aggressive Tax Planning-A Study Framework”, Canadian Tax Journal, Issue: 56, Year: 2008, SS. 143-159.
Ministry Assessor for Large Enterprises v. Yoav Rubinstein et Co. Construction Developmentand Finance Company Ltd., Missim 17/4 (August 2003), e-59, e-64.
Monsenego, Jérôme, Taxation of Foreign Business Income Within The European Internal Market, Stockholm School of Economics Publish, ISBN: 978-91-7258-845-5, Stockholm 2011.
Murphy Kristina, Regulating More Effectively: The Relationship Between Procedural Justice, Legitimacy And Tax Non-Compliance, Australian National University Working Paper No: 71, ISBN: 0642768714, Canberra 2005.
Murphy, Kristina; Sakurai, Yuka, Aggressive Tax Planning: Differentiating Those Playing The Game From Those Who Don’t, Centre For Tax System Integrity Research School Of Social Sciences Australian National University, Working Paper No:25, ISBN: 0642768242, Australia 2001.
New York State Bar Association (Tax Section), Report On Corporate Tax Shelters, 10 May 1999.
OECD, Aggressive tax Planning Based On After- Tax Hedging, OECD Publishing, 2013
OECD, Corporate Loss Utilisation Through Aggressive Tax Planning, ISBN 978-64-11921-5, OECD Publishing, 2011.
Oğuzman, M. Kemal; Öz, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, İstanbul 1995.
Önal, Debi Konukcu, Türkiye’de Ve Avrupa Birliği’nde Vergi Kaçakçılığı, Vergiden Kaçınma, Vergi Denetimi Ve Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2011.
Öncel, Mualla; Kumrulu, Ahmet; Çağan, Nami, Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2013.
Pedersen, Jan, “Tax Exploitation”, Scandinavian Studies in Law, Volume: 35, Year: 1991
Philip, Baker, “Tax Avoidance, Tax Evasion & Tax Mitigation”, Erişim Tarihi: 25.05.2014, http:// www.taxbar.com/articles/Tax_Avoidance_Tax_ MitigationPhilip_Baker.pdf.
Prosser, Kevin J., Murray, Rebecca, Tax Avoidance, Sweet & Maxwell Publish, London 2012.
Report Of The Auditor General Of Canada, Agressive Tax Planning, Chapter 3, ISBN 978-1-100- 23502-8, Ottowa 2014
Rice’s Toyota World, Inc. v. Commissioner Of Internal Revenue, 81 T.C. 184 (1983), Erişim Tarihi: 06.08.2014, http://openjurist.org/752/f2d/89/ rices-toyota-world-inc-v-commissioner-ofinternal-revenue.
Robinson, Doug, Aggressive Tax Planning - Federal Proposals, Erişim Tarihi: 10.07.2014, http://www.cch.ca/newsletters/TaxAccounting/ august2010/index.htm.
Saraçoğlu, Fatih, “Vergi Erozyonu Açısından Gelir Vergisinde Yer Alan Müesseselerin Analizi”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 2, Yıl 2000, SS. 79-96.
Sarıgöllü, Ersin, “Muvazaa”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı: 4, Yıl: 1989, SS. 665-678
Saymen, Ferit Hakkı, “Kanuna Karşı Hile İstimali”, İstanbul Barosu Mecmuası, Yıl: 1940, SS. 476-492.
Schizer, David M., “Sticks And Snacks: Derivatives And Curtailing Aggressive Tax Planning”, Southern California Law Review, Issue: 73, Year: 2000, SS. 1339-1406.
Smith vs. CIR, 1964 (1) SA 324 (A), 26 SATC 1, 14 (aktaran, South African Revenue Service, Tax Avoidance And Section 103 Of The Income Tax Act, 1962- An Interm Response, South African Revenue Service, March 2006.
South African Revenue Service, Discussion Paper On Tax Avoidance, Law Administration, South African Revenue Service, November 2005, SS. 19- 27.
South African Revenue Service, Tax Avoidance And Section 103 Of The Income Tax Act, 1962- An Interm Response, South African Revenue Service, March 2006 (kısaca SARS 2006).
Şenyüz, Doğan; Yüce, Mehmet; Gerçek, Adnan, Vergi Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa 2013
Şirket Birleşmeleri, Erişim Tarihi: 21.07.2014, http://www.angelfire.com/co2/muratdinc/sayfa2.html.
Tayfur, Ersin, Avrupa Birliği’nin Vergi Kaçakçılığı ve Vergi Kaçırma Faaliyetlerine Karşı Mücadelesi, Erişim Tarihi: 30.05.2014, http://www.vmhk. org.tr/?p=4527.
United States v. Phellis, 257 U.S. 156 (1921), Erişim Tarihi: 02.08.2014, https://bulk.resource.org/courts.gov/c/US/257/257.US.156.260.html.
Ustalık, TDK Sözlüğü, Erişim Tarihi: 03.08.2014, http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK. GTS.53e139d636ea62.67837673.
Uyanık, Oğuz Alp, İşletmelerde Vergi Kaçırma Yolları ve Bunlara Karşı Güvenlik Müesseseleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri 2013.
Weber, Dennis, “Avrupa Vergi Hukuku’nda Hukukun Kötüye Kullanılması: Genel Bir Bakış Ve Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın Dolaysız Ve Dolaylı Vergi İçtihatlarında Bazı Yeni Eğilimler”, Vergiden Kaçınmanın Önlenmesi, (Editör: Billur Yaltı; Çevirenler: Gülşen Gedik, Nuray Aşçı Akıncı), Beta Yayınevi, İstanbul 2014, SS. 237-319.
Xynas, Lidia, “Tax Planning, Avoidance and Evasion in Australia 1970-2010: The Regulatory Responses and Taxpayer Compliance”, Revenue Law Journal, Volume: 20, Issue. 1, Article 2, Year: 2010.
Yılmaz, Elif, “Kanuna Karşı Hilenin Vergi Hukukundaki Görünümü Olarak Peçeleme Kavramı Ve Muvazaa İle Mukayesesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: XVII, Yıl: 2013, SS. 1757- 1781.

APA	GÜLGÜN S (2015). Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. , 132 - 153.
Chicago	GÜLGÜN Sabahttin Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. (2015): 132 - 153.
MLA	GÜLGÜN Sabahttin Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. , 2015, ss.132 - 153.
AMA	GÜLGÜN S Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. . 2015; 132 - 153.
Vancouver	GÜLGÜN S Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. . 2015; 132 - 153.
IEEE	GÜLGÜN S "Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları." , ss.132 - 153, 2015.
ISNAD	GÜLGÜN, Sabahttin. "Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları". (2015), 132-153.

APA	GÜLGÜN S (2015). Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. Vergi Sorunları Dergisi, 38(327), 132 - 153.
Chicago	GÜLGÜN Sabahttin Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. Vergi Sorunları Dergisi 38, no.327 (2015): 132 - 153.
MLA	GÜLGÜN Sabahttin Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. Vergi Sorunları Dergisi, vol.38, no.327, 2015, ss.132 - 153.
AMA	GÜLGÜN S Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. Vergi Sorunları Dergisi. 2015; 38(327): 132 - 153.
Vancouver	GÜLGÜN S Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. Vergi Sorunları Dergisi. 2015; 38(327): 132 - 153.
IEEE	GÜLGÜN S "Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları." Vergi Sorunları Dergisi, 38, ss.132 - 153, 2015.
ISNAD	GÜLGÜN, Sabahttin. "Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları". Vergi Sorunları Dergisi 38/327 (2015), 132-153.