Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi
Yıl: 2015 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 431 - 455 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi
Öz: Bu araştırmanın temel amacı öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelemesidir. Bu amaçla 2014- 2015 eğitim-öğretim güz yarıyılında Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Eğitim Bilimleri (PDR) ve Sınıf Öğretmenliği programlarında öğrenim gören 209 öğretmen adayına araştırmacı tarafından geliştirilen özel gereksinimli bireylere yönelik tutum ölçeği uygu- lanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; öğretmen adaylarının özel ger- eksinimli bireylere yönelik tutumları üzerinde sadece cinsiyet ve yakın çevresindeki özel gereksinimli birey türünün bir boyutunda önemli bir etkisinin olduğu diğer değişkenlerin ise anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur.
Anahtar Kelime: Konular:
The Investigation of the Prospective Teachers' Attitudes towards the Individuals with Special Needs In Terms Of Some Variables
Öz: The main purpose of this research is to investigate the prospective teachersattitudes towards individuals with special needs in terms of some variables. For this purpose the Attitudes Scale Towards Individuals With Special Needs developed by researcher was administered on 209 prospective teachers who Turkish teaching, Social Studies teaching, Classroom teaching and education science (PDR) programs at Kafkas University Faculty of Education during the fall semester of 2014-2015 academic year. According to findings obtained from the research, on attitudes to- wards individuals with special needs of prospective teachers while only in one di- mension of scale of gender and types of individuals with special needs in their close environment that studying was an important effect on attitudes, other variables wasn t not have any significant effect.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (1997), T.C. Resmi Gazete, 23011, 06 Haziran 1997. Ardıç, A. (2012). Tutuma ilişkin temel kavramlar ve kuramlar. (Editör: Diken, İ. H.), Engellilere Yönelik Tutumlar. (ss. 1-21). Ankara: Vize Yayıncılık. Avramidis, E., Bayliss, P. & Burden, R. (2000). Student teachers' attitudes towards the inclusion of children with special educational needs in the ordinary school. Teaching and teacher education, 16, 277-293. Babaoğlan, E. & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354. Batu, E. S. (1998). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lis- esindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler En- stitüsü, Eskişehir. Batu, S., Kırcaali-İftar, G. & Uzuner, Y. (2004). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 33-50. Baykoç Dönmez, N. (2010). Türkiyede özel eğitim çalışmaları günümüzde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Baykoç, N. (Ed), Öğretmenlik programları için özel eğitim (ss. 338-352). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Bek, H., Gülveren, H. & Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Dergisi, 2(2), 160-168. Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, PegemA Akad- emi, Ankara. Casarez, L. Stevens, T., Oginga Siwatu, K. & Cain, D. W. (No Date). Preservice teachers attitudes toward students with disabilities: a study of candidates en- rolled in teacher preparation programs. http://2013csotteconference.weebly.com/uploads/1/2/3/8/12386384/1e- casarez-csotte.pdf adresinden 27.04.2015 tarihinde alınmıştır. Çolak, M. & Çetin, C. (2014). Öğretmenlerin engelliliğe yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 191-211. Dalğar, G. (2011). Okulöncesi öğretmenlerinin ve okulöncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur. Daşbaş, S., Kesen, N. F. & Eryılmaz, C. (2013). Eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin engellilere yönelik tutumları. Sağlık ve Toplum, 23(1), 39-46. Dien Westervelt, V. & Turnbull, A. P. (2015). Children's attitudes toward physically handicapped peers and intervention approaches for attitude change. http://ptjournal.apta.org/ adresinden 26.04.2015 tarihinde alınmıştır. Diken, H. İ. & Sucuoğlu, B. (1999). Sınıfında zihin engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi, 2 (3), 25-39. Dolapçi, S. (2013). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Ün- iversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Fırat, T. (2014). Farklı eğitim kademelerinde görev yapacak öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ISSN: 13089196, 18, 597-628. Gökdere, M. (2012). Sınıf öğretmenleri ile sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutum, endişe ve etkileşim düzeylerinin karşılaştırmalı incelemesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2789-2806. Gözün, Ö. & Yıkmış, A. (2004). Öğretmen adaylarının kaynaştırma konusunda bilg- ilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkili- liği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2), 65-77. Güleryüz, B. (2014). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak. Gürsel, F. (2006). Engelliler için beden eğitimi ve spor dersinin öğrencilerin engelli- lere yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31: 67-73. Güven, E. & Çevik, D. B. (2011). Müzik öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesine yönelik bir çalışma (Balıkesir Üniversitesi örneği). 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications. ISBN: 978-605-5782-62-7, 98-104. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1017 adresinden 27.04.2015 tarihinde alınmıştır. İnceoğlu, M. (2010). Tutum, Algı, İletişim. İstanbul: İyi İşler Yayıncılık ve Mat- baacılık http://www.beykent.edu.tr/WebProjects/U ploads/METIN%20INCEOGLU_Tutum-algi-iletisim.pdf [erişim tarihi: 21.04.2015] Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kayhan, N., Şengül, A. & Akmeşe, P.P. (2012). İlköğretim birinci ve ikinci kademe öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 268-278, ISNN: 2146-9199. Kayılı, G., Koçyiğit, S., Yıldırım Doğru, S. S. & Çiftçi, S. (2010). Kaynaştırma eğitimi dersinin okulöncesi öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 20, 48 65. Kayış, A. (2014). Güvenilirlik analizi. Kalaycı, Ş. (Ed), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (ss. 404-409). Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Konza, D. (2008). Inclusion of students with disabilities in new times: responding to the challenge. University Of Wollongong Research Online, pp: 38-64. Kuzu, S. (2011). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları ve öz duyarlık düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Melekoğlu, M. A. (2013). Özel gereksinimli öğrencilerle yürütülen etkileşim pro- jesinin genel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik olumlu tutum ve farkındalık geliştirmeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice, 13(2), 1053-1077. Orel, A., Zerey, Z. & Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(1), 23-33. Özdemir, H. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniver- sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne. Özdemir, S. (2013). Sosyal becerilerin ve sosyal uyumun desteklenmesi. Diken, İ. H. (Ed.), İlköğretimde Kaynaştırma (ss. 292-321). Ankara: PegemA Yayıncılık. Özgür, İ. (2013). Engelli çocuklar ve eğitimi özel eğitim. Adana: Karahan Kitapevi. Öztürk, H., Ballıoğlu, G. & Şen, G. (2014). Öğretmen adaylarının özel eğitimde kaynaştırma uygulamalarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1). Özyürek, M. (2013). Engellilere yönelik tutumların değiştirilmesi. Ankara: Kök Yayıncılık. Sazak-Pınar, E. & Güner-Yıldız, N. (2013). Öğretmenlerin özel gereksinimli olan ve olmayan öğrencilerin akademik ve sosyal davranışları için kullandıkları onaylama ve onaylamama davranışlarının incelenmesi. Kuram ve Uygulama- da Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory & Practice - 13(1), 541- 556. Şahbaz, Ü. & Kalay, G. (2010). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 116-135. Şahin, F. & Güldenoğlu, B. (2013). Engelliler konusunda verilen eğitim programının engellilere yönelik tutumlar üzerindeki etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 214-239. Şenel, H. G. (1996). Yetersizliği olan ve olmayan gençlerin yetersizliğe yönelik tu- tumlarının karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi, 2 (2), 68- 75. T.C. Özürlüler İdaresi Başkanlığı (ÖZİDA).(1997). Özürlülük Eğitimi: Toplum Özürlülüğü Nasıl Anlıyor Temel Araştırması. 23.11.2015 tarihinde http://egitim.beun.edu.tr/cv/eunlu/wp- content/uploads/sites/60/2013/11/toplum_ozurlulugu_nasil_anliyor.pdf adresinden alınmıştır. Temel, Z. F. (2000). Okul öncesi eğitimcilerinin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 148- 155. Türkoğlu, Y. K. (2007). İlköğretim okulu öğretmenleriyle gerçekleştirilen bilg- ilendirme çalışmalarının öncesi ve sonrasında öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Ünal, F. (2010). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı sınıflardaki, öğretmen, nor- mal gelişim gösteren öğrenci ve engelli öğrenci velilerinin kaynaştırmaya yönelik tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Yıldırım Sarı, H., Bektaş, M. ve Altıparmak, S. (2010). Hemşirelik Öğrencilerinin Engellilere Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 27: 80-83 Yuker, H. E., Block, J. R. & Younng, J. H. (1970). The measurement of attitudes toward disabled persons, rehabilitation series 3. Insurance Company Of North America Ina Mend Institute At Human Resources Center Albertson, New York 11507. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED044853.pdf adresinden 19.05.2015 tarihinde alınmıştır.
| APA | Yaralı D (2015). Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. , 431 - 455. |
| Chicago | Yaralı Dilek Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (2015): 431 - 455. |
| MLA | Yaralı Dilek Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. , 2015, ss.431 - 455. |
| AMA | Yaralı D Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. . 2015; 431 - 455. |
| Vancouver | Yaralı D Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. . 2015; 431 - 455. |
| IEEE | Yaralı D "Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi." , ss.431 - 455, 2015. |
| ISNAD | Yaralı, Dilek. "Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi". (2015), 431-455. |
| APA | Yaralı D (2015). Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 431 - 455. |
| Chicago | Yaralı Dilek Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.2 (2015): 431 - 455. |
| MLA | Yaralı Dilek Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.2, 2015, ss.431 - 455. |
| AMA | Yaralı D Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 17(2): 431 - 455. |
| Vancouver | Yaralı D Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 17(2): 431 - 455. |
| IEEE | Yaralı D "Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi." Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.431 - 455, 2015. |
| ISNAD | Yaralı, Dilek. "Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi". Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/2 (2015), 431-455. |
