Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki

Karakus, Mehmet; DEMİR, SELÇUK

Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki

Selçuk DEMİR, (Zirve Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye)

Mehmet KARAKUŞ (Zirve Üniversitesi, Gaziantep, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi

34 9

Yıl: 2015 Cilt: 21 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 183 - 212 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki

Öz:

Bu çalışmada etik iklimin öğretmen ve öğrencilerin güven ve motivasyon düzeyleriyle ilişkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, Hatay'ın Kırıkhan ilçesinde bulunan ortaokullarda 2012-2013 eğitim-öğretim yılında görev yapmakta olan öğretmenler ve bu okullarda okuyan öğrenciler arasından yansız olarak seçilmiş 35 okulda çalışan 200 öğretmen ve bu okullarda eğitim gören 621 öğrenci oluşturmaktadır. Her öğretmen, öğrencileri ile eşleştirildikten sonra nicel veriler analiz edilmiştir. Ayrıca bu araştırmada 30 öğretmen ve 10 öğrenciyle yarı yapılandırılmış iki ayrı görüşme formu aracılığıyla görüşmeler yapılmıştır. Nitel bulgular içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; etik iklim, öğretmenin öğrenciye duyduğu güveni, öğrencinin öğretmene duyduğu güveni ve öğretmen motivasyonunu pozitif şekilde etkilemekte, öğrenci motivasyonunu ise etkilememektedir. Etik iklim kontrol edildiğinde, ne öğretmenin öğrencisine güven duyması ne de öğrencinin öğretmenine güven duyması tarafların motivasyonunu etkilememektedir. Araştırmanın bir diğer sonucu, etik iklimin, öğretmenlerin ve öğrencilerin birbirlerine duydukları güveni ve her iki tarafın çalışma motivasyonunu artırdığını göstermektedir. Okulda bir güven ortamı oluşturmak ve çalışanların motivasyon düzeylerini artırmak isteyen okul yöneticilerinin, okulda etik bir iklim inşa etmeye çalışmalarında fayda görülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The Relationship between Ethical Climate and Trust and Motivation Levels of Teachers and Students

Öz:

The study aimed at determining the relationship between ethical climate and trust and motivation levels of teachers and students. The sample of this study consists of 200 teachers and 621 students in 35 middle schools that were selected randomly from the middle schools at Hatay's Kırıkhan district at 2012-2013 academic year. Quantitative analyses were performed after matching the studentteacher dyads. Besides, 30 teachers and 10 students were interviewed through two separate semistructured interview form. Qualitative findings were analyzed through content analysis method. According to study findings, ethical climate has a positive effect on teachers' trust in students, students' trust in teachers and teachers' motivation levels, however, does not have a significant effect on students' motivation levels. Controlling for ethical climate, neither teachers' trust in students nor students' trust in teachers has a significant effect on motivation levels of two counterparts. The another finding of this study indicates that ethical climate increases trust and motivation levels of both teachers and students. It would be helpful for school managers to try building an ethical climate in their schools if they want to create a trust-based environment in their schools and to motivate their employees.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akbolat, M. ve Işık, O. (2012). Sağlık çalışanlarının duygusal zekâ düzeylerinin motivasyonlarına etkisi. Dpujss, 32(1), 109-124.
Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel güvenin oluşturulmasına ilişkin unsurlar ve bir değerlendirme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1-13.
Aydın, İ. (2006). Eğitim ve Öğretimde Etik. Ankara: Pegem A.
Barnett, T., & Vaicys, C. (2000). The moderating effect of individuals'perceptions of ethical work climate on ethical judgements and behavioral intentions. Journal of Business Ethics, 27, 351-362.
Bartels, L.K., Harrick, E., Martell, K., & Strickland, D. (1998). The relationship between ethical climate and ethical problems within human resource management. Journal of Business Ethics, 17(7), 799-804.
Büte, M. (2011). Etik iklim, örgütsel güven ve bireysel performans arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 171-192.
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. V. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem A.
Christensen, L.B., Johnson, R.B., & Turner, L.A. (2015). Araştırma Yöntemleri: Desen ve Analiz (Çeviri Editörü: A. Aypay). Ankara: Anı.
Corrigan, M. W., Klein, T. J., & Isaacs, T. (2010). Documenting the relationship of the students' trust in teachers to cognition, character and climate. Journal of Research in Character Education, 8(2), 61-73.
Costigan, R. D., Ilter, S. S., & Berman, J. J. (1998). A multi-dimensional study of trust in organizations. Journal of Managerial Issues, 10(3), 303-317.
Creswell, J. W., & Plano-Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oaks, CA: Sage.
Cullen, J.B., Victor, B., & Stephans, J. (1989). An ethical weather report: An assessing the organization's ethical climate. Organizational Dynamics, 18(2), 50-62.
Çelik, V. (2005). Liderlik. İçinde, Y. Özden(Ed.). Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı (ss. 187-215). Ankara: Pegem Akademi.
Deci, E.L., & Ryan, R.M. (2008). Facilitating optimal motivation and psychological well- being across life's domains. Canadian Psychology, 49(1), 14-23.
DeConinck, J.B. (2011). The effects of ethical climate on organizational identification, supervisory trust and turnover among salespeople. Journal of Business Research, 64, 617-624.
Demircan, N. ve Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(2), 139-150.
Dönertaş, F.C. (2008). Etik iklimin kuruma güven üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Elçi, M., & Alpkan, L. (2009). The impact of perceived organizational ethical climate on work satisfaction. Journal of Business Ethics, 84, 297-311.
Eser, G. (2007). Etik iklim ve yöneticiye güvenin örgüte bağlılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Gagné, M., Forest, J., Gilbert, M., Aubé, C., Morin, E., & Angela, M. (2010). The motivation at work scale: Validation evidence in two languages. Educational and Psychological Measurement, 70(4), 628-646.
Güney, S. (2012). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel.
Hart, K.M. (1988). A requisite for employee trust: Leadership psychology. Journal of Human Behaviour, 25(2), 1-7.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Educational administration (Çeviri editörü: S. Turan, 7. baskıdan çeviri). Ankara: Nobel.
Hurley, P., & Siebers, J. (2007). Companies without trust will fail to thrive. Strategic Communication Management, 11(4), 7.
Kara, A. (2008). İlköğretim birinci kademede eğitimde motivasyon ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması. Ege Eğitim Dergisi, 9(2), 59-78.
Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
Keiser, K.A., & Schulte, L. E. (2007). The development and validation of the elementary school ethical climate index. The School Community Journal, 17(2), 73-88.
Kocayiğit, A. (2010). İlköğretim okullarında etik iklimin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Niğde.
Kreitner, R., & Kinichi, A. (2009). Organizational behaviour (9th ed.). New York: Mc Graw-Hill.
Laschinger, H. K. S., & Finegan, J. (2005). Using empowerment to build trust and respect in the workplace: A strategy for addressing the nursing shortage. Nursing Economics, 23(1), 6-13.
Luo, M., Huang, W., & Najjar, L. (2007). The relationship between perceptions of a Chinese high school's ethical climate and students' school performance. Journal of Moral Education, 36(1), 93-111.
Maele, D. V., & Houtte, M. V. (2011). The quality of school life: Teacher- student trust relationships and the organizational school context. Soc Indic Res, 100, 85-100.
Mahal, P. K. (2009). Organizational culture and organizational climate as a determinant of motivation. The IUP Journal of Management Research, 8(10), 38-51.
Martin, K. D., & Cullen, J. B. (2006). Continuities and extensions of ethical climate theory: A meta-analytic review. Journal of Business Ethics, 69, 175- 194.
Mayer, R. C., Davis, J. H., & Schoorman, F. D. (1995). An integrative model of organizational trust. Academy of Management Review, 20(3), 709-734.
Neves, P., & Caetano, A. (2006). Social exchange processes in organizational change: The role of trust and control. Journal of Change Management, 6(4), 351-364.
Özdamar, K. (2003). Modern bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Kaan.
Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2010). Örgütsel davranış. Bursa: Ekin.
Peng, S. L., Cherng, B. L., Chen, H. C., & Lin, Y. Y. (2013). A model of contextual and personal motivations in creativity: How do the classroom goal structures influence creativity via self-determination motivations?. Thinking Skills and Creativity, 10, 50-67.
Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış (Çeviri editörü: İ. Erdem, 14.basımdan çeviri). İstanbul: Nobel.
Rosenblatt, Z., & Peled, D. (2002). School ethical climate and parental involvement. Journal of Educational Administration, 40, 349-367.
Rousseau, D. M. , Sitkin, S. B. , Burt, R. S., & Camerer, C. (1998). Not so different after all: A cross-discipline view of trust. Academy of Management Review, 23(3), 393-404.
Ruppel, C. P., & Harrigton, S. J. (2000). The relationship of communication, ethical Climate and trust to commitment and innovation. Journal of Business Ethics, 25(4), 313-328.
Schulte, L.E., Thomson, F., Talbott, J., Luther, A., Gacia, M., Blanchard, S., Conway, L., & Mueller, M. (2002). The development and validation of the ethical climate index for middle and high schools. The School Community Journal, 12(2), 117-132.
Şahin, B. ve Dündar, T. (2011). Sağlık sektöründe etik iklim ve yıldırma (mobbing) davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(1), 129-159.
Şakar, A.N. (2012). Örgütsel güven. İçinde D. E. Özler (Ed.). Örgütsel davranışta güncel konular (ss.21-40). Bursa: Ekin.
Şimşek, Ş., Akgemici, T. ve Çelik, A. (2011). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Ankara: Gazi.
Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
Şişman, M. ve Turan, S. (2005). Eğitim ve okul yönetimi. İçinde Y. Özden (Ed.), Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı (ss. 99-146). Ankara: Pegem A.
Tyagi, P.K. (1982). Perceived organizational climate and the process of salesperson motivation. Journal of Marketing Research, 19, 240-254.
Victor, B., & Cullen, J. B. (1988). The organizational bases of ethical work climates. Administrative Science Quaterly, 33(1), 101-125.
Walumbwa, F. O., Christensen, A. L., & Hailey, F. (2011). Authentic leadership and the knowledge economy: Sustaining motivation and trust among knowledge workers. Organizational Dynamics, 40, 110-118.
Weber, J. ve Seger, J. E. (2002). Influences Upon Organizational Ethical Subclimates: A Replication Study of a Single Firm at Two Points in Time. Journal of Bussiness Ethics, 41, 69-84.
Wentzel, K.R. (1998). Social relationships and motivation in middle school: The role of parents, teachers, peers. Journal of Educational Psychology, 90(2), 202-209.
Wimbush, J. C., Shepard, J. M., & Markham, S. E. (1997). An empirical examination of the multi-dimensionality of ethical climate in organizations. Journal of Business Ethics, 16(1), 67-77.
Yaman, E., Mermer, E. Ç. ve Mutlugil, S. (2009). İlköğretim okulu öğrencilerinin etik davranışlara ilişkin görüşleri: Nitel bir çalışma. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 93-108.
Yener, M., Yaldıran, M. ve Ergun, S. (2012). The effect of ethical climate on work engagement. Social and Behavioral Sciences, 58, 724-733.

APA	DEMİR S, Karakus M (2015). Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. , 183 - 212.
Chicago	DEMİR SELÇUK,Karakus Mehmet Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. (2015): 183 - 212.
MLA	DEMİR SELÇUK,Karakus Mehmet Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. , 2015, ss.183 - 212.
AMA	DEMİR S,Karakus M Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. . 2015; 183 - 212.
Vancouver	DEMİR S,Karakus M Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. . 2015; 183 - 212.
IEEE	DEMİR S,Karakus M "Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki." , ss.183 - 212, 2015.
ISNAD	DEMİR, SELÇUK - Karakus, Mehmet. "Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki". (2015), 183-212.

APA	DEMİR S, Karakus M (2015). Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(2), 183 - 212.
Chicago	DEMİR SELÇUK,Karakus Mehmet Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 21, no.2 (2015): 183 - 212.
MLA	DEMİR SELÇUK,Karakus Mehmet Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, vol.21, no.2, 2015, ss.183 - 212.
AMA	DEMİR S,Karakus M Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2015; 21(2): 183 - 212.
Vancouver	DEMİR S,Karakus M Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2015; 21(2): 183 - 212.
IEEE	DEMİR S,Karakus M "Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21, ss.183 - 212, 2015.
ISNAD	DEMİR, SELÇUK - Karakus, Mehmet. "Etik İklim ile Öğretmen ve Öğrencilerin Güven ve Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki". Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 21/2 (2015), 183-212.