Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 56 - 86 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri

Öz:
Bu çalışmada, popüler bilim dergileri özelinde popüler bilim yayıncılığı, eleştirel ekonomi politik açıdan soruşturulmuştur. Popüler bilim kavramının tarihsel olarak geçirdiği dönüşüm ve belirli tarihsel uğraklarda ekonomi politik yapı ile arasındaki ilişki ele alınarak; popüler bilimin, tarihsel, toplumsal ve ekonomi politik boyutları irdelenmiştir. Bilim iletişimine yönelik farklı yaklaşımların da tartışıldığı çalışmada, genel olarak bilim iletişimi etkinlikleri, özel olarak popüler bilim yayıncılığına yönelik eleştirel tutum arayışlarının neden başladığı tartışılmıştır. Eleştirel tutum arayışlarına, eleştirel ekonomi politik yaklaşımdan yararlanılabileceği yanıtının verildiği çalışmada, eleştirel ekonomi politiğin kökenleri ve medyanın ekonomi politiğine ilişkin yaklaşımlar irdelenmiştir. Popüler bilim dergilerinin üretiminin gerçekleştiği maddi yapının tanımlanması ve bu maddi yapının içerikler üzerindeki etkilerinin saptanması çalışmanın genel çerçevesini oluşturmuştur. Kuramsal tartışmalar ve çalışmanın amaç soruları doğrultusunda, nitel çözümleme yönteminden yararlanılmıştır. İkili veri toplama tekniğinin kullanıldığı çalışmanın çözümleme bölümünde, sektörel ve metinsel çözümleme gerçekleştirilmiştir. Dergilerin üretim aşamasına ilişkin sektör çözümlemesinde, ekonomi politik açıdan öne çıkan ticari yayıncılık ve kamusal yayıncılık modelleri içinde işleyen iki derginin editöryal kadrolarıyla yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve bu görüşmeler belirlenen tematik başlıklar altında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, iki farklı yayıncılık modeli ve sahiplik yapısı içinde üretilen dergilerde ortaya çıkan farkların üretim ilişkileri, üretim biçimleri, emek süreçleri, sahiplik yapısı ve yayıncılık modeli gibi ekonomi politik unsurlarda ortaya çıkan farklılıklardan kaynaklandığı saptanmıştır. Eşdeyişle, dergilerin içeriklerinin, ilk aşamada üretildikleri maddi yapı tarafından belirlendiği sonucuna ulaşılmıştır
Anahtar Kelime:

Konular: Film, Radyo, Televizyon

Critical Political Economy Analysis of the Popular Science Magazines in Turkey: The "Bilim ve Teknik" and "Popular Science" Examples

Öz:
In this study, popular science publications, to be more precise, popular science magazines, have been investigated in terms of critical political economy. The development of the popular science concept throughout history and historical, social and economic political aspects of the popular science by considering the relationship between the political economy structure and popular science in certain historical revolutions, have been reviewed. Whilst the study includes different approaches that are focused on science communication, it generally consists of the science communication activities; and specifically the search for an attitude that is critical about the popular science publications have been discussed in terms of their roots. The study explains that critical political economy approach may be made use of in critical attitude search, while the roots of critical political economy and the approaches on political economy of the media is also sought for. Defining the material structure where popular science magazines are produced and determining the effects of this material structure on the contents constitute the general framework of this study. Qualitative analysis method has been used for the hypothetical discussions and purpose of the study. The sectoral and textual analyses have been performed in the analyses sections of the study in which the binary data collection technique has been used. For the sector analyses regarding the production stage of the magazines, detailed semi-structured interviews were made with the editorial staff of the two prominent magazines that are being published in the field of political economy with commercial and public benefit purposes. As a conclusion, it has been determined that the differences between the two magazines that have different publication models and that have two different ownership structures stem from political economy factors such as production relations, production styles, effort processes, ownership structures and publication models. In other words, it has been concluded that the contents of the magazines are determined by the material structure by which they are being produced and published
Anahtar Kelime:

Konular: Film, Radyo, Televizyon
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Atabek, Nejdet ve Dağtaş, Erdal (1998). Kamuoyu ve İletişim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Basalla, George (2008). Teknolojinin Evrimi. Cem Soydemir (çev.). Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
  • Bauer, Martin W. (2008). "Paradigm Change for Science Communication: Commercial Science Needs a Critical Public". Communicating Science in Social Contexts. New Models New Practices. Donghong Cheng, Michel Claessens, Nicholas R. J. Gascoigne, Jenni Metcalfe, Bernard Schiele and Shunke Shi (edts.) içinde. Berlin: Springer Science + Business Media B.W.: 7-21.
  • Bauer, Martin W. and Gregory, Jane (2008). "From Journalism to Corporate Communication in Post-War Britain". Journalism, Science and Society, Science Communication between News and Public Relations. Martin W. Bauer and Massimiano Bucchi (edts.) içinde. New York: Routledge: 33-51.
  • Bowler, Peter J. (2009). Science for All: The popularization of Science in Early Twentieth-Century Britain. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Bucchi, Massiamo (2004). Science in Society: An Introduction to Social Studies of Science. London: Routledge.
  • Dağtaş, Erdal (2006). Türkiye'de Magazin Basını. Magazin Eklerinin Sektör ve Metin Analizi. Ankara: Ütopya Yayınevi. Dursun, Çiler (2013). İletişim Kuram Kritik. Ankara: İmge Yayınları.
  • Gandy Jr, Oscar H. (1997). "The Political Economy Approach: A Critical Challenge". The Political Economy of Media Volume I. Peter Golding and Graham Murdock (edts.) içinde. Cheltenham: Edward Elgar Publishing: 87-106.
  • Golding, Peter ve Murdock, Graham (1997). "Kültür, İletişim ve Ekonomi Politik". Medya, Kültür, Siyaset. Süleyman İrvan (der.) içinde. D. Beybin Kejanlıoğlu (çev.). Ankara: Ark Yayınevi: 49-77.
  • Graham, Phil (2007). "Political Economy of Communication: A Critique". Critical Perspectives on International Business, 3 (3): 226-245.
  • Greco, Pietro (2012). "Science and Society". Science Centres and Science Events, A Science Communication Handbook. Anne Marie Bruyas and Michaela Riccio (edts.) içinde. Milan: Springer-Verlag: 15-25.
  • Hannam, James (2011). "Explaining the World: Communicating Science through the Ages". Succesful Science Communication. Telling It Like It Is. David J. Bennett and Richard C. Jennings (edts.) içinde. Newyork: Cambridge University Press: 31-44.
  • Hughes, Jeff (2008). "Insects or Neutrons? Science News Values in Interwar Britain". Journalism, Science and Society, Science Communication between News and Public Relations. Martin W. Bauer and Massiamo Bucchi (edts.) içinde. New York: Routledge: 11-20.
  • Keane, John (1992). Medya ve Demokrasi. Haluk Şahin (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Lightman, Bernard (2007). Victorian Popularizers of Science: Designing Nature for New Audiences. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Nelkin, Dorothy (1994). Bilim Nasıl Satılır? Murat Çiftkaya (çev.). İstanbul: Şule Yayınları.
  • Parsons, Timothy H. (1999). The British Imperial Century, 1815-1914. Oxford: Rowman & Littlefield Publishers Inc. Polino, Carmelo ve Castelfranchi, Yurij (2012). "The 'Communicative Turn' in Contemporary Techno-Science: Latin American Approaches and Global Tendencies". Science Communication in the World Practices, Theories and Trends. Bernard Schiele, Michel Claessens and Shunke Shi (edts.) içinde. Dordrecht: Springer Science+Business Media: 3-18.
  • Topham, Jonathan R. (2009). "Rethinking the History of Science Popularization/Popular Science". Popularizing Science and Technology in The European Periphery, 1800-2000. Faidra Papanelopoulou, Agusti Nieto-Galan and Enrique Perdiguero (edts.) içinde. Surrey: Ashgate Publishing: 1-20.
  • Wasko, Janet, Murdock, Graham and Sousa, Helena (2011). "Introduction: The Political Economy of Communications: Core Concerns and Issues". The Handbook of Political Economy of Communications. Janet Wasko, Graham Murdock and Helena Sousa (edts.) içinde. West Sussex: Wiley-Blackwell Publishing: 1-10.
  • Wayne, Mike (2009). Marksizm ve Medya Araştırmaları Anahtar Kavramlar, Çağdaş Eğilimler. Barış Cezar (çev.). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Wittel, Andreas (2014). "Sayısal Marx: Dağıtık Medyanın Ekonomi Politiğine Doğru". Marx Geri Döndü. Medya, Meta ve Sermaye Birikimi. Vincent Mosco-Christian Fuchs (edts.) içinde. Funda Başaran (Türkçe yayının der.). Özgün Dinçer (çev.). Ankara: Nota Bene Yayınları: 389-433. Dergiler:
  • Bilim ve Teknik Dergisi. Ocak-Aralık 2014.
  • Popular Science Dergisi. Ocak-Aralık 2014.
  • Derinlemesine Görüşmeler:
  • Akca, Duran (2015). Bilim ve Teknik Dergisi Genel Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İle Yapılan Derinlemesine Görüşme, (15 Nisan).
  • Çelik, İlay (2015). Bilim ve Teknik Dergisi Yazarı İle Yapılan Derinlemesine Görüşme, (15 Nisan). Ekşioğlu, Şahin (2015). Popular Science Dergisi Yayın Yönetmeni (Sorumlu) İle Yapılan Derinlemesine Görüşme, (21 Nisan).
  • Emren, Tuna (2015). Popular Science Dergisi Editörü/Yazarı İle Yapılan Derinlemesine Görüşme, (3 Mayıs).
  • Yıldırım, Murat (2015). Bilim ve Teknik Dergisi Yayın Yönetmeni İle Yapılan Derinlemesine Görüşme, (15 Nisan).
  • İnternet Kaynakları:
  • http://www.takvim.com.tr/guncel/2015/03/16/guclu-turkiyeden-korkuyorlar.
  • Erişim tarihi: 21.02.2015. http://www.aydinlikgazete.com/m/?id=50052. Erişim tarihi: 23.02.2015.
  • http://vatanpartisi.org.tr/genel-merkez/temel-belgeler/merkez-yurutme-kurulu-10884.
  • Erişim tarihi: 23.02.2015. http://www.turk-alman-bilimyili.com.tr. Erişim tarihi: 23.02.2015.
  • "Federal Research and Development Funding: FY2015". http://fas.org/sgp/crs/misc/R43580.pdf. Erişim tarihi: 21.03. 2015. http://www.evrensel.net/haber/94223/2015-yili-merkez-butce-tasarisi-savasa-cok-calisana-yok. Erişim tarihi: 21.03.2015. "Türkiye'de ve Dünya'da Savunma Sanayi Sektörü", Ernst & Young. http://www.vergidegundem. com/tr/ c/document_library/get_file?uuid=03b1d7cc-b107-41a1-a1ca-70239263dc4f.
  • Erişim tarihi: 21.03.2015. http://dbabone.com/bilgisayar-teknoloji/popular-science. Erişim tarihi: 05.04.2015.
  • http://www.doganburda.com/Files/PdfDokuman/15-11-2013-14-37-23POPULAR.pdf.
  • Erişim tarihi: 05.04.2015. http://www.bilimteknik.tubitak.gov.tr/dergimiz/hakkimizda. Erişim tarihi: 05.04.2015.
APA DAĞTAŞ E, YILDIZ M (2015). Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. , 56 - 86.
Chicago DAĞTAŞ ERDAL,YILDIZ Mehmet Emir Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. (2015): 56 - 86.
MLA DAĞTAŞ ERDAL,YILDIZ Mehmet Emir Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. , 2015, ss.56 - 86.
AMA DAĞTAŞ E,YILDIZ M Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. . 2015; 56 - 86.
Vancouver DAĞTAŞ E,YILDIZ M Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. . 2015; 56 - 86.
IEEE DAĞTAŞ E,YILDIZ M "Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri." , ss.56 - 86, 2015.
ISNAD DAĞTAŞ, ERDAL - YILDIZ, Mehmet Emir. "Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri". (2015), 56-86.
APA DAĞTAŞ E, YILDIZ M (2015). Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. Akdeniz İletişim, 0(24), 56 - 86.
Chicago DAĞTAŞ ERDAL,YILDIZ Mehmet Emir Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. Akdeniz İletişim 0, no.24 (2015): 56 - 86.
MLA DAĞTAŞ ERDAL,YILDIZ Mehmet Emir Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. Akdeniz İletişim, vol.0, no.24, 2015, ss.56 - 86.
AMA DAĞTAŞ E,YILDIZ M Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. Akdeniz İletişim. 2015; 0(24): 56 - 86.
Vancouver DAĞTAŞ E,YILDIZ M Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri. Akdeniz İletişim. 2015; 0(24): 56 - 86.
IEEE DAĞTAŞ E,YILDIZ M "Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri." Akdeniz İletişim, 0, ss.56 - 86, 2015.
ISNAD DAĞTAŞ, ERDAL - YILDIZ, Mehmet Emir. "Türkiye'de Popüler Bilim Dergilerinin Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi: "Bilim ve Teknik" ile "Popular Science" Örnekleri". Akdeniz İletişim 24 (2015), 56-86.