TY  - JOUR
TI  - Araştırmanın Yöntem Bölümüne İlişkin Öz Yeterlik Ölçeği Geliştirilmesi
AB  - yeterliğin büyük ölçüde başarı ile ilişkili olduğu ifade edilmektedir (House, 2004). Başarılı kişiler öz yeterliği yüksek kişiler olmakla birlikte kendi öğrenme sürecinin kontrolünden de sorumludurlar (Zimmerman, Bonner ve Kovach, 1996). Öz yeterlik inancı, kişinin bir durum karşısında nasıl düşündüğünü, hissettiğini, davrandığını ve kendini nasıl motive ettiğini belirler (Bandura, 1995). Bandura (1977)'ya göre bireyin öz yeterlik inancı onun başarısını etkiler. Konuyla ilgili olarak yapılan araştırmalar, öz yeterlik inancı yüksek olan bireylerin bir işi başarmak için büyük çaba gösterdiklerini, olumsuzluklarla karşılaştıklarında kolayca geri dönmediklerini, ısrarlı ve sabırlı olduklarını göstermiştir (Pajares, 1996). Öz yeterlik teorisi Bandura'nın sosyal bilişsel teorisine dayanır. Bu teori bireyin davranışlarının ya da davranış değişikliklerinin belli görev ya da davranışları yerine getirebileceği konusundaki inancı tarafından belirleneceğini ileri sürer (Çoban ve Sanalan, 2002). Kişisel güdülenme ve başarı için temel oluşturan öz yeterlik, kişinin bir konuda ne kadar yeterli olduğuyla değil, o konudaki becerileri ile ne yapabileceği hakkındaki inançları olarak tanımlanır (Pajares, 2002). Gawith (1995) bireyin herhangi bir işi yapabilecek beceriye sahip olsa da bunu yapabileceğine ilişkin özgüveni yoksa yapamayacağını belirtmiştir. Öz yeterlik teorisi, öz yeterlik inançlarının belli bir alana özgü olduğunu ileri sürer (Çoban ve Sanalan, 2002). Bu doğrultuda öz yeterlik inancı kavramı, bir alanla ilgili araştırma yürütürken duyuşsal alanın önemli faktörlerinden biri olarak düşünülebilir (Bursal, 2007). Öz yeterlik inancı bireylerin başarı düzeylerini büyük ölçüde etkilemektedir (Pajares, 1997). Yapılan araştırmalar bir alana özgü performansı açıklamada öz yeterliğin önemli bir etkiye sahip olduğunu ortaya çıkarmıştır (Migray, 2002; House, 2004; Üredi ve Üredi, 2005; Chen, 2002; Pajares, 1996; Bandura, 1997; Schunk, 1995). Eğitim sistemlerinin temel amaçlarından biri, bilgiyi sadece tüketen değil, aynı zamanda üreten ve ürettiğini paylaşabilen, araştırmacı, bilimsel tutum ve davranışlara sahip bireylerin yetiştirilmesidir (Büyüköztürk, 1999). Bu kapsamda üniversitelere büyük görevler düşmektedir. Üniversitelerin temel işlevleri, eğitim-öğretim ve araştırma yapmaktır. Amacına uygun olarak yapılan araştırmalarla, ortaya çıkan sorunlara çözüm önerileri getirilebilecek ve böylelikle eğitimin kalitesi daha nitelikli hale gelecektir. Karasar (1991)'a göre araştırma, sorunlara güvenilir çözümler bulmak amacıyla planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenmesi, yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi sürecidir. Araştırma, hem lisans hem de lisansüstü düzeyde eğitimin temelini oluşturmaktadır. Bu kapsamda araştırma eğitimi olarak tanımlanan eğitimin öğrencilere kazandırılması önemle üzerinde durulması gereken bir konudur. Araştırma eğitimi, bilimsel yöntem ve onun gerektirdiği tüm teknik bilgi, beceri ve tutumları bilip sergileme, bilimsel ve toplumsal yaşamdaki yerini kavrama olarak ifade edilmektedir (Karasar, 1995a; 1995b). Bireyin araştırma yapabilmesi için sadece araştırma bilgi ve becerisini kazanmasının yeterli olmadığı, bireyin bu alana yönelik ilgisinin, sahip olduğu değerlerin ve dahası bu süreci kendisi için bir tehdit unsuru olarak görüp görmemesinin de onun araştırma yapmasında etkili olduğu görülmektedir (Büyüköztürk, 1997). Bu kapsamda, bilimsel araştırmaların yapılabilmesi için bireylerin araştırma yapabilecek bilgi, beceri ve tutumlara sahip olması gerekir. Araştırma yeterliği, araştırma teknikleri, istatistik, ölçme-değerlendirme ve bilgisayar bilgi alanlarının bir bileşeni olarak ifade edilmektedir (Köklü, 1992; Büyüköztürk ve Köklü, 1999). Eğitim alanında çalışan araştırmacıların araştırma yöntemlerinin uygulanmasında büyük sorunlar yaşadığı görülmektedir. Özellikle bu alanda çalışan kişiler araştırmalarının yöntem bölümünü planlarken ve uygularken kendilerinin bu konuda eksik olduğunu düşünmektedir. Karşılaşılan bu durum kişilerin bu konudaki öz yeterlik algılarının düşük olduğunu göstermektedir. Bu sorunu ortadan kaldırmak için araştırma eğitimine daha büyük önem verilmeli ve bireylerin araştırmaya yönelik öz yeterlik algıları arttırılmalıdır. Bununla birlikte hem lisans hem de lisansüstü düzeyde özellikle bu alanda ders veren öğretim elemanlarının araştırma yeterliğine sahip, alanına hâkim uzman kişilerden oluşması gerekmektedir. Oysaki üniversitelere bakıldığında, araştırma eğitimi araştırma yeterliğine sahip olmayan kişiler tarafından verilmeye çalışıldığı için, araştırma yeterliğinin öğrencilere aktarılmasında sorunlar yaşandığı görülmektedir (Karasar, 1985; Büyüköztürk, 1996). Bunun sonucu olarak da ülkemizde yapılan çalışmaların niteliği büyük bir tartışma konusudur. Erkuş (1999) ülkemiz üniversitelerinde yapılan tez çalışmalarından bazılarının özgün, psikometrik açıdan yeterli ve alana katkı getirir nitelikte olmasına karşın, genel durumun böyle olmadığını vurgulamıştır. Bu doğrultuda Erdem (2007)'in de ifade ettiği gibi öğretim üyelerinin, hem lisans hem de lisansüstü öğrencilerine alan bilgi ve becerilerinin yanı sıra araştırma yeterlikleri ile bilimsel tutum ve davranışları kazandırmaları gerekmektedir. Yapılan pek çok araştırmada da lisans ve lisansüstü eğitim öğrencilerinin araştırma yeterlik düzeylerinin düşük olduğu görülmüştür (Knutson ve diğerleri, 1995; Akt. Saracaloğlu, 2008; Büyüköztürk, 1996; Karagül, 1996; Karasar, 1984; Yurt ve Sevil, 1974). Bu sonuca paralel olarak Karasar (2009) Türk eğitim sisteminde araştırma eğitiminin ne içerik ne de yöntem ve düzey yönünden yeterli görülmediğini ifade etmiştir. Bilimsel araştırma yöntem ve tekniklerine ilişkin yeterliklerin lisansüstü öğrencileri tarafından kazanılması, onların alanlarında daha başarılı olmalarını ve ileriki yaşamlarında daha nitelikli birer öğretim elemanı olmalarını sağlayacaktır. Böylece nitelikli bir şekilde yetişen öğretim elemanları bulundukları üniversitelerin kalite
AU  - ÇETİN, Sevda
AU  - gök, bilge
AU  - ATALAY KABASAKAL, Kübra
PY  - 2015
JO  - İlköğretim Online (elektronik)
VL  - 14
IS  - 2
SN  - 1305-3515
SP  - 438
EP  - 448
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/200019
ER  -