Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma

Cem Harun MEYDAN, (Kara Harp Okulu Dekanlığı Sistem Yönetim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)
H. Nejat BASIM, (Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara, Türkiye)
Fatih ÇETİN (Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye)
Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi
9 4
Yıl: 2011 Cilt: 0 Sayı: 57 Sayfa Aralığı: 175 - 200 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma

Öz:
Örgütsel etkililiği ve verimliliği olumsuz etkileyen, dolayısıyla istenmeyen bir etken olan tükenmişlik, birçok faktör ile etkileşim içindedir. Örgütsel adalet algısı ve örgütsel bağlılık da söz konusu faktörlerden ikisini ifade etmektedir. Bu çalışma, örgütsel adalet algısı ve bağlılığın tükenmişlik üzerinde etkisini, Türkiye Cumhuriyeti kamu sektöründe çalışan 114 yöneticiden elde edilen verilerden yola çıkarak, kurgulanan bir yapısal eşitlik modeli çerçevesinde ortaya koymaya çalışmaktadır. Sonuçlar adalet algısı ve bağlılığın farklı boyutlarının, farklı büyüklükteki etkilerle tükenmişlik üzerinde doğrudan ve dolaylı azaltıcı etkileri olduğunu ortaya koymaktadır. Yönetsel uygulamalara katkılar ve sınırlılıklar ayrıca tartışılmıştır
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Allen, Natalie J. ve John P. Meyer (1990). "The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organiza- tion". Journal of Occupational Psychology 63: 1-18.
  • Ambrose, Maureen (2002). "Contemporary justice research: A new look at famili- ar questions". Organizational Behavior and Human Decision Processes 89: 803-812.
  • Andersson-Stråberg, Teresia, Magnus Sverke ve Johnny Hellgren (2007). "Percep- tions of justice in connection with individualized pay". Economic and In- dustrial Democracy 28: 431-464.
  • Bakhshi Arti, Kuldeep Kumar ve Ekta Rani (2009). "Organizational justice per- ceptions as predictor of job satisfaction and organization commitment". International Journal of Business and Management 4 (9): 145-154.
  • Bakker, Arnold. B. et al. (2000). "Using Equity Theory to Examine the Differ- ence Between Burnout and Depression". Anxiety, Stress and Coping 13: 247-268.
  • Balay, Refik (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel Yay.
  • Barutçu, Esin ve Celalettin Serinkan (2008). "Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizli'de Yapılan Bir Araştırma". Ege Akademik Bakış 8 (2): 541-561.
  • Basım, H. Nejat ve Harun Şeşen (2005). "Çalışma Yaşamında Tükenmişlik: Sosyal Hizmet Uzmanları İle Hemşireler Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma". Toplum ve Sosyal Hizmet 16 (2): 57-70.
  • Basım H. Nejat ve Harun Şeşen (2009). "Tükenmişliğin örgüt içi girişimciliğe etkisi: Sağlık sektöründe bir araştırma". ODTÜ Gelişme Dergisi 35 (Muhan Soysal Özel Sayısı): 41-57.
  • Bies, Robert ve Joseph Moag (1986). "Interactional justice: Communication criteria of fairness". Research on Negotiation in Organizations 1. Greenwich, CT: JAI Press. 43-55.
  • Cemaloğlu Necati (2007). "Örgütlerin Kaçınılmaz Sorunu: Yıldırma". Bilig 42: 111-126.
  • Cherniss, Cary (1980). Staff Burnout, Job Stress in the Human Service. Beverly Hills, CA: Sage.
  • Cohen-Charash, Yochi ve Paul E. Spector (2001). "The role of justice in organi- zations: A meta-analysis". Organizational Behavior and Human Decision Processes 86: 278-321.
  • Colquitt, Jason A. (2001). "On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of A Measure". Journal of Applied Psychology 86: 386-400.
  • _____ (2008). "Two decades of organizational justice: Findings, controversies, and future directions". Cooper C. L. ve Barling J. (Ed.). The Sage hand- book of organizational behavior: Volume 1 - Micro Approaches. Newbury Park, CA: Sage. 73-88.
  • Colquitt, Jason A. et al. (2001). "Justice at the millennium: A meta-analytic re- view of 25 years of organizational justice research". Journal of Applied Psy- chology 86: 425-445.
  • Cordes, Cynthia L. ve Thomas W. Dougherty (1993). "A Review and an Integra- tion of Research on Job Burnout". Academy of Management Review 18: 621-656.
  • Cropanzano, Russel ve Jerald Greenberg (1997). "Progress in Organizational Justice: Tunneling Through the Maze". International Review of Industrial and Organizational Psychology New York. 317-372.
  • Dailey, Robert C. ve Delaney J. Kirk (1992). "Distributive and Procedural Justice as Antecedents of Job Dissatisfaction and Intent to Turnover''. Human Re- lations 45 (3): 305-17.
  • DeCotiis, Thomas A. ve Timothy P. Summers (1987). "A Path Analysis of a Model of the Antecedents and Consequences of Organizational Commit- ment". Human Relations 40 (7):445-470.
  • Dilek, Hakan (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. Doktora Tezi. İstanbul: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
  • Ergin Canan (1992). "Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması". VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilim- sel Çalışmaları, Bayraktar, R. ve Dağ, İ. (Ed.). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yay. 143-154.
  • Fischer, Ronald ve Peter B. Smith (2004). "Values and organizational justice: performance- and seniority-based allocation criteria in the united kingdom and germany". Journal of Cross-Cultural Psychology 35: 669
  • Folger, Robert (1998). "Fairness as a moral virtue". M. Schminke (Ed.). Mana- gerial Ethics: Moral Management Of People And Processes. Mahwah, NJ, Erlbaum. 13-34.
  • Folger, Robert ve Daniel P. Skarlicki, (1999). "Unfairness and Resistance to Change: Hardship As Mistreatment". Journal of Organizational Change Management 12: 35-50.
  • Freudenberger, Herbert J. (1974). "Staff burnout". Journal of Social Issues 30: 159-165.
  • Geurts, Sabine ve Robert Gründermann (1999)."Workplace Stres and Stres Pre- vention in Europe. Preventing Stres". Improving Productivity; European Case Studies in the Workplace. Compier, M. ve C. Cooper (Eds.). London, Routledge. 9-32.
  • Greenberg, Jerald (1990). "Organizational justice: Yesterday, today, and tomor- row". Journal of Management 16: 399-432.
  • Hu, Li-tze ve Peter M. Bentler (1999). "Cutoff Criteria for Fit Indexes in Cova- riance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alterbatives". Structural Equation Modeling 6 (1): 1-55.
  • İnce, Mehmet ve Hasan Gül (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Konya: Çizgi Kitabevi.
  • Irak, Doruk Uysal (2004). "Örgütsel Adalet: Ortaya Çikişi, Kuramsal Yaklaşimlar Ve Bugünkü Durumu". Türk Psikoloji Yazıları 7 (13): 25-43.
  • İşbaşı, Janset Özen (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: Bir turizm örgütünde uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
  • _____ (2001). "Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü". Yönetim Araştırmaları Dergisi 1 (1): 51-73.
  • Izgar, Hüseyin (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik. Ankara: Nobel Yay.
  • Kalliath, Thomas J., Michael P. O'driscoll ve David F. Gillespie (1998). "The relationship between burnout and organizational commitment in two samples of health professionals". Work & Stress 12 (2): 179-185.
  • Karriker Joy H. ve Margaret L. Williams (2009). "Organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior: A Mediated Multifoci Model". Jour- nal of Management 35: 112-135.
  • Konovsky, Mary A., Robert Folger ve Russell Cropanzano (1987). "Relative Ef- fects of Procedural and Distributive Justice on Employee Attitudes". Rep- resentative Research in Social Psychology 17 (1): 15-24.
  • Koustelios, Athanasios ve Nikolaos Tsigilis (2003). "The relationship between burnout and job satisfaction among physical education teachers: a multi- variate approach". European Physıcal Educatıon Review 1 (2): 189-203.
  • Kremer-Hayon Lya ve Haya Kurtz (1985). "The relation of personal and envi- ronmental variables to teacher burnout". Teaching and Teacher Education 1 (3): 243-249.
  • Lambert, Eric (2003). "The Impact of Organizational Justice on Correctional Staff". Journal of Criminal Justice 31: 155-168.
  • _____ (2007). "A Test of a Turnover Intent Model: The Issue of Correctional Staff Satisfaction and Commitment". Duffee D.ve E. Maguire (Ed.). Criminal Justice Theory: Explaining the Nature and Behavior of Criminal Justice. New York: Routledge. 223-255.
  • Lee, Jaesub (2001). "Leader-member exchange, perceived organizational justice, and cooperative communication". Management Communication Quarterly 14: 574.
  • Loi, Raymond, Ngo Hang-yue ve Sharon Foley (2006). "Linking Employees' Justice Perceptions to Organizational Commitment and Intention to Leave: The Mediating Role of Perceived Organizational Support". Journal of Occupational and Organizational Psychology 79: 101-120.
  • Low, George S. et al. (2001). "Antecedents and consequences of salesperson bur- nout". European Journal of Marketing 35 (5/6): 587-615.
  • Maslach, Christina (1982). Burnout, the Cost of Caring, Englowood Cliffs. New Jersey: Prentice Hall.
  • Maslach, Christina ve Susan H. Jackson (1981). "The Measurement of Expe- rienced Burnout". Journal of Occupational Behaviour 2: 99-113.
  • _____ (1984). "Patterns of Burnout Among a National Sample of Public Contact Workers". Journal of Health and Human Resource Administration 7: 189-212.
  • Maslach, Christina. ve Michael P. Leiter (1997). The Truth About Burnout: How Organizations Cause Personal Stress and What to Do About It. San Francis- co, CA: Jossey-Bass.
  • Maslach, Christina, Wilmar B. Schaufeli ve Michael P. Leiter (2001). "Job Bur- nout". Annual Review of Psychology 52: 397-422.
  • Mathieu John ve Dennis M. Zajac (1990). "A Review And Meta-Analysis of The Antecedents, Correlates And Consequences of Organizational Commit- ment". Psychological Bulletin 108: 171-1 94.
  • Meyer, John P. et al. (2002). "Affective, Continuence, and Normative Commit- ment to the Organization: A Meta-Analysis of Antecedents, Corralates, and Consequences". Journal of Vocational Behavior 61: 20-52.
  • Meyer, John P. ve Natalie J. Allen (1991). "A Three-Component Conceptualiza- tion of Organizational Commitment". Human Resource Management Re- view 1 (1): 61-89.
  • _____ (1997). Commitment in the Workplace: Theory, Research and Application. Thousand Oaks: Sage.
  • Meyer, John P., Natalie J. Allen ve Catherine A. Smith (1993). "Commitment to Organizations and Occupations: Some Methodological Considerations". Journal of Applied Psychology 78: 538-551.
  • Mitchell, Georgia ve Richard P. Hastings (2001). "Coping Burnout and Emotion in Staff Working in Community Services for People with Challenging Be- haviors". American Journal on Mental Retardation 106: 448-459.
  • Moon, Hanry et al.(2008). "Me or we? The role of personality and justice as other-centered antecedents to taking charge within organizations". Journal of Applied Psychology 93: 84-94.
  • Morgan, Gareth (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor [Images of organiza- tion]. BZD: İstanbul.
  • Nasurdin Aizzat Mohd ve Soon Lay. Khuan (2007). "Organizational Justice as An Antecedent of Job Performance". Gadjah Mada International Journal of Business 9 (3): 325-343.
  • Nowakovski, Jaclyn M. ve Donald E. Conlon (2005). "Organizational justice: looking back, looking forward". International Journal of Conflict Manage- ment 16 (1): 4-29.
  • O'reilly Charles ve Jennifer Chatman (1986). "Organizational Commitment and Psychological Attachment: The Effects of Compliance, Identification and Internalization on Prosocial Behavior". Journal of Applied Psycholog 71 (3): 492-499.
  • Pines, Ayala M. (1993). Burnout. Handbook of Stres: Theorical and Clinical As- pects. Goldberger, L. ve S. Breznitz (Eds.). New York: The Free Press. 386- 402.
  • Porter, Lyman W. et al. (1974). "Organizational Commitment, Job Satisfaction and Turnover among Psyciatric Technicians". Journal of Applied Psychology 59 (5): 603-609.
  • Randall, Donna M. (1987). "Commitment and Organization: The organization man revisited". Academy of Management Review 12 (1): 460-471.
  • Rice, Philip L. (1992). Stres and Health. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing.
  • Roberson, Quinetta M. ve Marcus M. Stewart (2006). "Understanding the Moti- vational Effects of Procedural and İnformantional Justice in Feedback Processes". British Journal of Psychology 97: 281-298.
  • Rose, John (1995). "Stress and Residential Staff: Towards An Integration of Ex- isting Research". Mental Handicap Research 8: 220-236.
  • _____ (1999). "Stress and Residential Staff Who Work with People Who Have An Intellectual Disability: A Factor Analitic Study". Journal of Intellectual Disability Research 43: 268-278.
  • Salancik, Gerald R. (1977). "Commitment is Too Easy". Organizational Dynam- ics 6 (1): 62-80.
  • Schepman, Stephen B. ve Michael A. Zarate (2008). "The Relationship Between Burnout, Negative Affectivity and Organizational Citizenship Behavior for Human Services Employees". Proceedings of World Academy of Science En- gineering and Tecnology 30: 437-442.
  • Steers, Richard M. (1977). "Antecedents and Outcomes of Organizational Com- mitment". Administrative Science Quarterly 22 (1): 46-56.
  • Sümer, Nebi (2000). "Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uy- gulamalar". Türk Psikoloji Yazıları 3 (6): 49-73.
  • Sweeney, Paul D. ve McFarlin Dean (1993). "Workers' Evaluations of The `Ends' and The `Means': An examination of Four Models of Distributive and Procedural Justice''. Organizational Behavior and Human Decision Processes 55: 23-40.
  • Tabachnick, Barbara G. ve Linda S. Fidell (2001). Using Multivariate Statistics. Boston: Allyn and Bacon.
  • Thibaut, John ve Laurens Walker (1975). Procedural justice: A psychological analy- sis. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Tikanmaki, Anna Kristiina (2001). The Impact of Person-Organization Fit and Perceptions of Justice on Employee Organizational Commitment, Job Satisfac- tion, and Trust Towards Management After an Acquisition. Yüksek Lisans Tezi. Burnaby: Simon Fraser University.
  • Varoğlu, Demet (1993). Kamu Sektörü Çalışanlarının İşlerine ve Kuruluşlarına Karşı Tutumları, Bağlılıkları ve Değerleri. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
  • Viswesvaran, Chockalingam ve Deniz S. Ones (2003). "Examining the construct of organizational justice". Journal of Business Ethics 38: 193-203.
  • Wasti, S. Arzu (2000). "Örgütsel Bağlılığı Belirleyen Evrensel ve Kültürel Etmen- ler: Türk Kültürüne Bir Bakış". Türkiye'de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları. Z.Aycan (Ed). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yay. 201-224.
  • Wenzel, Michael (2002). "What is social about justice? Inclusive identity and group values as the basis of the justice motive". Journal of Experimental So- cial Psychology 38: 205-218
  • Wiener, Yoash (1982). "Commitment in Organizations: A Normative View". The Academy of Management Review 7 (3): 418-428.
  • Wright, Thomas A. ve Douglas G. Bonett (1997). "The Contribution of Burnout to Work Performance". Journal of Organizational Behavior 18: 491-499.
  • Wright, Thomas A. ve Russel Cropanzano (2000). "Psychological Well-being and Job Satisfaction as Predictors of Job Performance". Journal of Occupational Health Psychology 5: 84-94.
  • Zhang, Haiyan (2006). Antecedents and Consequences of Organizational Justice: An Investiation in China. Ph.D. Thesis, McMaster University.
APA Meydan C, Basım H, ÇETİN F (2011). Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. , 175 - 200.
Chicago Meydan Cem Harun,Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. (2011): 175 - 200.
MLA Meydan Cem Harun,Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. , 2011, ss.175 - 200.
AMA Meydan C,Basım H,ÇETİN F Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. . 2011; 175 - 200.
Vancouver Meydan C,Basım H,ÇETİN F Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. . 2011; 175 - 200.
IEEE Meydan C,Basım H,ÇETİN F "Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma." , ss.175 - 200, 2011.
ISNAD Meydan, Cem Harun vd. "Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma". (2011), 175-200.
APA Meydan C, Basım H, ÇETİN F (2011). Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0(57), 175 - 200.
Chicago Meydan Cem Harun,Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.57 (2011): 175 - 200.
MLA Meydan Cem Harun,Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.57, 2011, ss.175 - 200.
AMA Meydan C,Basım H,ÇETİN F Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2011; 0(57): 175 - 200.
Vancouver Meydan C,Basım H,ÇETİN F Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. 2011; 0(57): 175 - 200.
IEEE Meydan C,Basım H,ÇETİN F "Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma." Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.175 - 200, 2011.
ISNAD Meydan, Cem Harun vd. "Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma". Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 57 (2011), 175-200.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
10-05-2024 11:41

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları