Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Kemal EYÜBOĞLU, (Karadeniz Teknik Üniversitesi,Trabzon, Türkiye)
Sinem EYÜBOĞLU (Karadeniz Teknik Üniversitesi,Trabzon, Türkiye)
Journal of Yasar University
5 0
Yıl: 2016 Cilt: 11 Sayı: 42 Sayfa Aralığı: 150 - 162 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz:
Ülkelerin ekonomik olarak kalkınmasında sanayi sektörünün önemi büyüktür. Sanayi üretiminde kullanılan girdilerin başında ise enerji gelmektedir. Dolayısıyla enerji fiyatlarında meydana gelecek bir dalgalanma sanayi sektörü şirketlerini etkileyebilecektir. Bu açıdan çalışmada, 2005:10-2015:09 dönemi için doğal gaz ve petrol fiyatları ile BIST Sanayi sektörü endeksleri arasında uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı test edilmektedir. Bu çerçevede çalışmada Sınai, Taş-Toprak, Metal Ana, Kimya-Petrol-Plastik, Metal Eşya-Makina, Gıda-İçecek, Tekstil-Deri ve OrmanKağıt-Basım endeksleri ile doğal gaz ve petrolün TL bazlı fiyatları kullanılmıştır.Doğal gaz ve petrol fiyatları ile ilgili endeksler arasında uzun dönemli ilişki olup olmadığı ise, Johansen eşbütünleşme yöntemi ile test edilmiştir. Elde edilen bulgular hem doğal gaz hem de petrol fiyatları ile mevcut endeksler arasında uzun dönemli ilişki olduğunu göstermiştir. Buna bağlı olarak VECM yardımı ile ilgili değişkenler arasında kısa dönem dinamikleri incelenmiş ve petrol fiyatı ile Sınai, Taş-Toprak, Metal Ana, Kimya-Petrol-Plastik ve Orman-Kağıt-Basım endeksleri arasında kısa dönemli ilişkinin mevcut olduğu belirlenmiştir. Granger nedensellik testi ile kısa dönemli elde edilen ilişkinin yönünün petrol fiyatından ilgili endekse doğru tek yönlü olarak gerçekleştiği desteklenmiştir
Anahtar Kelime:

Konular: Enerji ve Yakıtlar İktisat

Examining the Relationship among the Natural Gas, Oil Prices and SubIndexes of BIST-Industrial

Öz:
The industry sector has major effect on the country's economic development. Energy is one of most used input in this sector. Hence a fluctuation in energy prices may affect the sector companies. The aim of the study to analyze, whether the long-term relationship between sub-indexes of BIST-Industrial, natural gas and oil prices during the period 2005:10-2015:09. For this purpose TL-based prices of natural gas, oil and sector indexes Nonmetal Mineral Products, Basic Metal, Chemical Petroleum Plastic, Metal Products Machinery, Food Beverage, Textile Leather and Wood Paper Printing are used. Whether long term relationship have tested with Johansen Cointegration. Results show that there has been a long-term relationship between the sector indexes and natural gas and brent oil prices. Short-term dynamics among the variables examined with VECM and it is found that there are short term relationship between oil and BIST-Industrial, Nonmetal Mineral Products, Basic Metal, Chemical Petroleum Plastic and Wood Paper Printing indexes. Also Granger Causality test supports the direction of relationships running one way from oil price to indexes
Anahtar Kelime:

Konular: Enerji ve Yakıtlar İktisat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdioğlu, Zehra ve Değirmenci Nurdan. 2014. "Petrol Fiyatları-Hisse Senedi Fiyatları İlişkisi: BIST Sektörel Analiz", Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 1-24.
  • Acaravcı, Songül Kakilli ve Reyhanoğlu, İzay. 2013. "Enerji Fiyatları ve Hisse Senedi Getirileri: Türkiye Ekonomisi İçin Bir Uygulama", Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 94-110.
  • Acaravcı, Ali, Öztürk, İlhan ve Kandır, Yılmaz Serkan. 2012. "Natural Gas Prices and Stock Prices: Evidence from EU- 15 Countries", Economic Modelling, 29, 1646-1654.
  • Adaramola, Anthony Olugbenga. 2012, "Oil Price Shocks and Stock Market Behaviour: The Nigerian Experience", Journal of Economics, 3(1), 19-24.
  • Albayrak, Ali Sait, Öztürk Nurettin ve Tüylüoğlu, Şevket. 2012. "Makroekonomik Değişkenler ile Sermaye Hareketlerinin İMKB-100 Endeksi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi", Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(8), 1-22.
  • Asteriou, Dimitrious., Dimitras, Augustinos ve Lendewig, Andrea. 2013. "The Influence of Oil Prices on Stock Market Returns: Empirical Evidence from Oil Exporting and Oil Importing Countries", International Journal of Business and Management, 8(18), 101-120.
  • Basher, Syed A. ve Sadorsky, Perry. 2006. "Oil Price Risk and Emerging Stock Markets". Global Finance Journal, 17, 224-251.
  • Beşergil, Bilsen. 2007. Hampetrolden Petrokimyasallara El Kitabı,
  • http://www.bayar.edu.tr/besergil/
  • hampetrolden_petrokimyasallara, 10.06.2015.
  • BIST 2015. Endeks Verileri, http://borsaistanbul.com/endeksler/endeks-verileri, Erişim tarihi: 10.01.2015
  • Bilgin, Recep, Sezgin, Fatih ve Altıner Bilal. 2013. "Uluslararası İlişkileri Şekillendiren Yeni Aktör Enerji: Kafkasya Örneği", Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 52-65.
  • Boyer, Martin ve Filion, Didier. 2007, "Common And Fundamental Factors In Stock Returns Of Canadian Oil And Gas Companies", Energy Economics, 29(3), 428-453. BP 2015 Statistical Review of World Energy June 2015,
  • bp.com/statisticalreview,
  • http://www.bp.com/content/dam/bp/pdf/energy-economics/statistical-review-2015/bp-statistical-review-of-world
  • energy-2015-full-report.pdf, Erişim tarihi: 10.02.2015
  • Chen, Nai-Fu, Roll, Richard, Ross, Stephen. A. 1986. Economic Forces and the Stock Market. The Journal of Business, 59(3), 383-403.
  • Demirtaş, Özgür 2013. Türkiye'nin Enerji Görünümü, https://ekonomi.isbank.com.tr/UserFiles/pdf/ar_13_2013.pdf, Erişim tarihi: 11.02.2015
  • Dickey, David A. ve Fuller, Wayne A. 1979. "Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root", Journal of the American Statistical Association 74, 427-431.
  • Dickey, David A. ve Fuller, Wayne A. 1981. "Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root", Econometrica, 49, 1057-1072.
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK). 2011. Doğal Gaz Piyasası 2011 Yılı Sektör Raporu, http://www.epdk.gov.tr/documents/dogalgaz/rapor_yayin/Dpd_Rapor_Yayin_Sektor_Raporu_2011_YML4K810np n7.pdf, Erişim tarihi: 11.02.2015
  • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK). 2013. Doğal Gaz Piyasası 2013 Yılı Sektör Raporu, http://www.epdk.gov.tr/documents/dogalgaz/rapor_yayin/Dpd_Rapor_Yayin_Sektor_Raporu_2013.pdf. EPDK 2015. Dünya ve Ülkemiz Enerji http://www.enerji.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fEnerji+ve+Tabii+Kaynaklar+G%C3%B6r%C3 %BCn%C3%BCm%C3%BC%2fSayi+08.pdf, Erişim tarihi: 11.02.2015 Tabii Kaynaklar Görünümü,
  • Eryiğit, Mehmet. 2009. "Effects of Oil Price Changes on the Sector Indices of Istanbul Stock Exchange", International Research Journal of Finance and Economics, 25, 209-216.
  • Eryiğit, Mehmet. 2012. "The Dynamical Relationship Between Oil Price Shocks And Selected Macroeconomic Variables in Turkey, Economic Research", Ekonomska istrazivanja, 25(2), 263-276.
  • Faff, Robert ve Brailsford, Timothy J. 1999. "Oil Price Risk and The Australian Stock Market", Journal of Energy Finance & Development, 4(1), 69-87.
  • Gönüllü, Çağlar Ozan, Otluoğlu, Emir ve Şengöz, Mehmet Hakan. 2015. "Ham Petrol Fiyatı Değişimlerinin Petrokimya Sektörü Getirileri Üzerindeki Etkisi", Uluslararası İktisadi İncelemeler Dergisi, 14, 223-234.
  • Granger, Clive William John. 1969. "Investigating Causal Relations by Econometric Models and CrossSpectral Methods", Econometrica, 37, 424-438.
  • Güler, Sevinç, Tunç, Ramazan ve Orçun, Çağatay. 2010. "Petrol Fiyat Riski ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Türkiye'de Enerji Sektörü Üzerinde Bir Uygulama", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 297-315.
  • Güler, Sevinç ve Nalın, Halime Temel. 2013. "Petrol Fiyatlarının İMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 79-97. Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA) 2012. Enerji Sektörü Raporu, http://geka.org.tr/yukleme/planlama/Sekt%C3%B6rel%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar/Enerji%20Sekt%C3%B6r %C3%BC%20Raporu.pdf, Erişim tarihi: 14.02.2015 http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1504087-turkiyenin-enerji-ithalat-faturasi-55-9-milyar-dolar, Erişim tarihi: 11.03.2015
  • Huang, Roger D. Masulis, Ronald. W. & Stoll, Hans R. 1996. "Energy Shocks and Financial Markets," Journal of Futures Markets, 16(1), 1-27.
  • Johansen, Sorensen. 1988. "Statistical Analysis of Cointegration Vectors," Journal of Economic Dynamic and Control, 12, 231-254.
  • Johansen, Soren ve Juselius, Katarina. (1990). "Maximum Likelihood Estimation and Inferences on Co-Integration with Applications to the Demand for Money", Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210.
  • Investing. com, http://www.investing.com/commodities/natural-gas-historical-data, Erişim tarihi: 05.05.2015
  • İşcan, Erhan. 2010. "Petrol Fiyatının Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi", Maliye Dergisi, 158, 607-617.
  • Jones, Charles M. ve Kaul, Gautam. 1996. "Oil and the Stock Markets", The Journal of Finance, 51(2), 463-491.
  • Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP). http://www.kap.gov.tr/sirketler/islem-goren-sirketler/endeksler.aspx, Erişim tarihi: 18.01.2016
  • Kapusuzoğlu, Ayhan. 2011. "Relationships between Oil Price and Stock Market: An Empirical Analysis from Istanbul Stock Exchange (ISE)", International Journal of Economics and Finance, 3(6), 99-106.
  • Le, Thai-Ha. ve Chang, Youngho. 2011. "The Impact of Oil Price Fluctuations on Stock Markets in Developed and Emerging Economies". Singapore Economic Review Conference.
  • Li, Hua ve Wen, Zhu. 2012. "Causal Relation Between Macro Economy and Industrial Index Based on Regression Analysis", Journal of Theoretical and Applied Information Technology, 46(2), 754-761.
  • Malik, Farooq ve Ewing, Bradley T. 2009. "Volatility Transmission Between Oil Prices and Equity Sector Returns", International Review of Financial Analysis, 18, 95-100.
  • Masih, Rumi, Sanjay, Peters ve Mello, Lurion De. 2011. "Oil Price Volatility and Stock Price Fluctuations in an Emerging Market: Evidence from South Korea", Energy Economics, 33, 975-986.
  • Nandha, Mohan ve Hammoudeh, Shawkat. 2007. "Systematic Risk, and Oil Price and Exchange Rate Sensitivities in Asia-Pasific Stock Markets", Research in International Business and Finance, 21(2), 326-341.
  • Narayan Paresh Kumar ve Narayan Seema. 2010. "Modeling the Impact of Oil Prices on Vietnam's Stock Prices", Applied Energy, 87, 356-361.
  • Özmerdivanlı, Arzu. 2014. "Petrol Fiyatları ile BIST 100 Endeksi Kapanış Fiyatları Arasındaki İlişki", Akademik Bakış, 43, 1-12.
  • Öztürk, M.B., Gümüş, G.K., Taşkın, F.D. ve Çağlı, E.Ç. 2013. "Petrol ve Doğalgaz Fiyatları ile İmalat ve Kimya-Petrol- Plastik Sektörlerinin Endeksleri Arasındaki İlişki", Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 64-74.
  • Papapetrou, Evangelia. 2001. "Oil Price Shocks, Stock Market, Economic Activity and Employment in Greece", Energy Economics, 23(5), 511-532.
  • Park, Jungwook ve Ratti, Ronald A. 2008. "Oil Price Shocks and Stock Markets in the U.S. and 13 European Countries", Energy Economics, 30(5), 2587-2608.
  • Phillips, C.B. Peter ve Pierre, Perron. 1988. "Testing For a Unit Root in Time Series Regression", Biomètrika 75(2), 336- 346.
  • Sadorsky, Perry. 1999. "Oil Price Shocks and Stock Market Activity", Energy Economics, 449-469.
  • Sarı, Ramazan. ve Soytaş, Uğur. 2006. "The Relationship between Stock Returns, Crude Oil Prices, Interest Rates and Output: Evidence from a Developing Economy", The Empirical Economics Letters, 5(4), 205-220.
  • Sayılgan, Güven ve Süslü Cemil. 2011. "Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme", BDDK Dergisi, 5(1), 73-96.
  • Sohtaoğlu, Nazif Hülagü ve Erbaş Fatih. 2006. "Enerji Kaynaklarının Arz ve Talebine Yönelik Küresel Eğilimlerin Tarihsel Süreçte Karşılaştırmalı Analizi". Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Türkiye 10. Enerji Kongresi, http://www.dektmk.org.tr/pdf/enerji_kongresi_10/Nazif_Hulagu.pdf, Erişim tarihi: 19.03.2015TMMOB Makine Mühendisleri http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/a551829d50f1400_ek.pdf. 2008. Dünyada ve Türkiye'de Enerji Verimliliği Oda Raporu,
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB). http://evds.tcmb.gov.tr/ Erişim tarihi: 18.01.2016. TMMOB Makine Mühendisleri Odası (2015). Türkiye Enerji Görünümü, http://www.mmo.org.tr/yayinlar/kitap_goster.php?kodu=379, Erişim tarihi: 11.05.2015
  • Toraman, Cengiz Başarır Çağatay ve Bayramoğlu, Fatih M. 2011. "Effects of Crude Oil Price Changes on Sector Indices of Istanbul Stock Exchange". European Journal of Economic and Political Studies 2, 109-124.
  • Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO). 2014. Ham Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu, Mayıs 2014.
  • Ünlü, Ulaş ve Topçu, Mert. 2012. "Do Oil Prices Directly Affect Stock Markets: Evidence from Istanbul Stock Exchange", İktisat, İşletme ve Finans, 27(319), 75-88.
  • Yıldırım, Murat, Bayar, Yılmaz ve Kaya Abdülkadir. 2014. "Enerji Fiyatlarının Sanayi Sektörü Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Sanayi Sektörü Şirketleri", Muhasebe ve Finansman Dergisi, 93-108.
APA eyuboglu k, Eyuboglu D (2016). Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 150 - 162.
Chicago eyuboglu kemal,Eyuboglu Dr. Sinem Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (2016): 150 - 162.
MLA eyuboglu kemal,Eyuboglu Dr. Sinem Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. , 2016, ss.150 - 162.
AMA eyuboglu k,Eyuboglu D Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2016; 150 - 162.
Vancouver eyuboglu k,Eyuboglu D Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. . 2016; 150 - 162.
IEEE eyuboglu k,Eyuboglu D "Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." , ss.150 - 162, 2016.
ISNAD eyuboglu, kemal - Eyuboglu, Dr. Sinem. "Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". (2016), 150-162.
APA eyuboglu k, Eyuboglu D (2016). Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Yasar University, 11(42), 150 - 162.
Chicago eyuboglu kemal,Eyuboglu Dr. Sinem Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Yasar University 11, no.42 (2016): 150 - 162.
MLA eyuboglu kemal,Eyuboglu Dr. Sinem Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Yasar University, vol.11, no.42, 2016, ss.150 - 162.
AMA eyuboglu k,Eyuboglu D Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Yasar University. 2016; 11(42): 150 - 162.
Vancouver eyuboglu k,Eyuboglu D Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Yasar University. 2016; 11(42): 150 - 162.
IEEE eyuboglu k,Eyuboglu D "Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." Journal of Yasar University, 11, ss.150 - 162, 2016.
ISNAD eyuboglu, kemal - Eyuboglu, Dr. Sinem. "Doğal Gaz ve Petrol Fiyatları ile BIST Sanayi Sektörü Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". Journal of Yasar University 11/42 (2016), 150-162.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
07-05-2024 6:5

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları