ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*

KARATAŞ, Muharrem; SAYAR, A. R. Zafer

ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*

A. R. Zafer SAYAR, (TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Muharrem KARATAŞ (Gazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Muhasebe-Finansman Ana Bilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi

9 0

Yıl: 2016 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 231 - 264 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*

Öz:

Finansal aktörlerin zamanında, doğru, güvenilir bilgiye olan gereksinimi sağlıklı ve rasyonel karar almaları için yadsınamaz bir gerçektir. Bu özelliklere sahip finansal bilginin şeffaflık ve kamuyu aydınlatma sistemi içinde ortaya çıkmasını sağlayan temel olgular ise; finansal raporlama, bağımsız denetim ve kurumsal yönetim uygulamalarını birlikte içeren üçlü yapıdır. Bu sistem ancak ve ancak iyi kurgulanmış bir kurumsal yönetim mekanizması içinde sürdürülebilir. Zira kurumsal yönetimin temel ilkelerinden birisi şeffaflıktır. Finansal bilgilerin doğru ve güvenilirliği hakkında finansal tablo okuyucularına bilgi sunan bağımsız denetimin gözetimi ise özellikle finansal başarısızlık ve skandallar sonrası daha fazla gündeme gelmekle birlikte aslında şeffaflık için daima bulunması gereken olmazsa-olmaz bir mekanizmadır. Bu çalışmada; öncelikle finansal bilginin sunumunda şeffaflığın sağlanmasında ve denetimin kalitesinin arttırılmasında kamu gözetiminin rolü irdelenmekte, sonrasında ise Ülkemiz uygulamalarına da rehber olan Avrupa Birliği (AB) düzenlemeleri açıklanmakta ve nihayetinde Avrupa Muhasebeciler Federasyonu (FEE) tarafından AB Üyesi 23 Ülkenin bağımsız denetimin kamu gözetimi için kurdukları organizasyon yapısı ve sistemine yönelik yapılan araştırma çalışması paylaşılarak, AB Ülkeleri ile Türkiye uygulamaları arasındaki farklılık ve benzerliklerinin ortaya konulması ve değerlendirme yapılması olanağı sağlanmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Siyasi Bilimler İşletme Kamu Yönetimi İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

THE ROLE OF PUBLIC OVERSIGHT IN ENHANCING AUDIT QUALITY AND ENSURING TRANSPARENCY: LEGISLATION AND PRACTICES IN EUROPEAN COUNTRIES

Öz:

The need of timely, accurate and reliable information is an undeniable fact for a reliable and rational decision making process. In the occurrence of these features of financial information in the public disclosure and transparency systems are based on the triple structure: financial reporting, auditing and corporate governance practices. If and if only, this system is sustainable in a well-constructed corporate governance mechanism. Moreover, transparency is one of the basic principles of corporate governance. The oversight of audit which provides information about the faithful presentation and reliability of financial information becomes a current issue especially after the financial failures and scandals but it is actually a compulsory mechanism for transparency. In this regard, the primarily aim of this study is to examine the role of public oversight in enhancing audit quality and ensuring transparency, after this to explain the revised EU Audit Directive and the new EU Regulation which are affected our implementations and sharing the survey on the organisation of the public oversight of the audit profession in 23 European countries in order to demonstrate the similarities and differences between Turkey's and EU's implementations.

Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Siyasi Bilimler İşletme Kamu Yönetimi İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar, D., Senal, S. ve Usul, H. 2011. "Bağımsız Denetim Kalitesi: Denetim Firmaları Üzerine Bir Araştırma", Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(22): 273-307.
Bölükbaş, T. Karataş, M. 2015. "Son Düzenlemeler Ve Gelişmeler Işığında Ülkemizde Finansal Raporlama Uygulamaları Ve Şirketlerin Denetimi", Mali Çözüm, 128: 33-63.
Briefing Paper by Federation of European Accountants. 2014. "Public Oversight of the Audit Profession: Enhancing Credibility and Supporting Cooperation, Brüksel.http://www.fee.be/32- publications/audit-assurance/1448-audit-reform-fee-recent- publications.html (Erişim Tarihi: 10.08.2015).
Darman, Manisalı, G. 2008 "Küresel Ekonomilerde Kurumsal Yönetim Anlayışı ve Türkiye", TOBB ICC Türkiye Milli Komitesi.
DeAngelo, L. E. 1981. "Auditor Size and Audit Quality" Journal of Accounting and Economics 3 (3): 183-199.
Durak, G. ve Gürel, E. 2014. "Finansal Raporların Kalitesine Etki Eden Ülkeye Özgü Faktörler", Muhasebe ve Finansman Dergisi: 95-110.
Durukan, M.B. ve Kapucugil İkiz, A. 2007. "Denetim Kalitesi, Kalite ve Hizmet Kalitesine İlişkin Modeller: Kavramsal Çerçeve", Mali Çözüm, 82: 29-56.
Eken, M. 1993. "Kamu Yönetiminde Açıklık ve Bilgi Edinme Hakkı", Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
Fee, "The Survey on the Organisation of the Public Oversight of the Audit Profession in 23 European http://www.fee.be/images/publications/auditing/1507_Public_Over sight_Survey_second_publication.pdf (Erişim Tarihi: 10.08.2015).
Florını, A. M. 1999. "Does the Invisible Hand Need a Transparent Glove? The Politics of Transparency, Paper Prepared for the Annual World Bank Conference on Development Economics, Washington D.C. April 28-30. http://siteresources.worldbank.org/INTWBIGOVANTCOR/Resour ces/florini.pdf (Erişim Tarihi: 10.08.2015).
Hıll Nancy T., Mcenroe John E., Stevens Kevin T. 2005. "Auditors' Reactions to Sarbanes - Oxley and PCAOB", Special Auditing Issue/The CPA Journal.
İbiş, C. 2006. "Finansal Raporlamada Kullanıcıların Beklentileri ve Uygulamada Bunların Karşılanma Düzeyi Konusunda Yeniden Yapılanma", İSMMMO, VII. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Editör: Prof. Dr. Recep Pekdemir, Yayın No: 58, İstanbul.
Johnson, E., I. Khurana, ve K. Reynolds. 2002. "Audit Firm Tenure and Quality Of Financial Reports", Contemporary Accounting Research, 19 (4): 637-660.
Karataş, M. 2014. "Şirket Denetçiliğinden Bağımsız Denetçiliğe", Muhasebe ve Denetime Bakış 43: 123-143.
Kaufman, D. Vıshwanath T. 1999. "Towards Transparency in Finance and Governance" The (http://siteresources.worldbank.org/INTWBIGOVANTCOR/Resou rces/tarawish.pdf (Erişim Tarihi: 10.08.2015).
Pamukçu, Fatma. 2011 "Finansal Raporlama ile Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflıkta Kurumsal Yönetimin Önemi", Muhasebe ve Finansman Dergisi: 133-148.
Sanlı, Nail, Sayar, A.R. Z. Ve Karataş, M. 2014. "Denetimin Gözetimi: Global Bakış Açıları ve Türkiye Örneği", III. Uluslararası Muhasebe ve Finans Sempozyumu, Tokyo, Japonya
Sayar, A.R. Zafer. 2001. "Uluslararası Muhasebe Standartları Kapsamında Halka Açık Bankalarda Kamuyu Aydınlatma Aracı Olarak Mali Tablolar", Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi (3): 73-80.
Sayar, A.R. Zafer. 2014 "KGK ve Diğer Ülkelerdeki Kamu Gözetim Otoriteleri Arasındaki İşleyiş ve Yetki Farklılıkları", İSMMMO, XI. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Antalya.
Sayar A.R. Zafer. 2013. "Bağımsız Denetimin Kamu Gözetiminde Dünya Uygulamaları ve Türkiye Örneği", Genişletilmiş İkinci Baskı, TÜRMOB Yayınları No:451, Ankara.
SPL, "Kurumsal Yönetim Lisanslama Sınavları Çalışma Kitapları", (http://spl.com.tr/Upload/files/1018.pdf 10.07.2015). (Erişim Tarihi:
Uzay, Ş. 2012. "Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu Ve Meslek Mensupları", Kayseri SMMM Odası Erciyes Dergisi, 8: 52-56.
Uzay, Ş. 2006. "Denetçilerin Denetiminde Yeni Bir Model Olarak Kamu Gözetim Kurulu ve Türkiye'de Uygulanabilirliği", MÖDAV Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 8(4): 175-210.
Watts, R. ve Zimmerman, J. 1981. "The Markets for Independence and Independent Auditors" Yayınlanmamış Çalışma, University of Rochester, Rochester, NY.
Yurdakul, H. 2005. "Bağımsız Denetimde Kalite Kontrol ve Türkiye'deki Uygulamaları", Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Muhasebe Bilim Dalı Master Tezi, Ankara. E AB AVUS te m çok bi * St a nda Bu B UL durum olm E S F INL 1 B gö FR AL MAC AL İlg tar1 B İT L IT L ÜKS KUR ME KAR HOL P OL P OR R OMAN S L OVAK S L OVE İSPA İSV BIRL KR er bul

APA	SAYAR A, KARATAŞ M (2016). ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. , 231 - 264.
Chicago	SAYAR A. R. Zafer,KARATAŞ Muharrem ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. (2016): 231 - 264.
MLA	SAYAR A. R. Zafer,KARATAŞ Muharrem ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. , 2016, ss.231 - 264.
AMA	SAYAR A,KARATAŞ M ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. . 2016; 231 - 264.
Vancouver	SAYAR A,KARATAŞ M ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. . 2016; 231 - 264.
IEEE	SAYAR A,KARATAŞ M "ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*." , ss.231 - 264, 2016.
ISNAD	SAYAR, A. R. Zafer - KARATAŞ, Muharrem. "ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*". (2016), 231-264.

APA	SAYAR A, KARATAŞ M (2016). ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18(1), 231 - 264.
Chicago	SAYAR A. R. Zafer,KARATAŞ Muharrem ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi 18, no.1 (2016): 231 - 264.
MLA	SAYAR A. R. Zafer,KARATAŞ Muharrem ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, vol.18, no.1, 2016, ss.231 - 264.
AMA	SAYAR A,KARATAŞ M ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. 2016; 18(1): 231 - 264.
Vancouver	SAYAR A,KARATAŞ M ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. 2016; 18(1): 231 - 264.
IEEE	SAYAR A,KARATAŞ M "ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*." Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18, ss.231 - 264, 2016.
ISNAD	SAYAR, A. R. Zafer - KARATAŞ, Muharrem. "ŞEFFAFLIĞIN SAĞLANMASINDA VE DENETİMİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA KAMU GÖZETİMİNİN ROLÜ: AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ VE ÜYE ÜLKELERİN UYGULAMALARI*". Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi 18/1 (2016), 231-264.