Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri
Yıl: 2016 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 81 - 129 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri
Öz: Başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere uluslararası anlaşmaların yeri meselesi, Türk anayasal sisteminde daima tartışmalı bir mesele olmuştur. 2004 yılında yapılan anayasa değişikliği ile, bu meselelere bazı yönlerden cevap verilmeye çalışılmıştır. Halihazırdaki durumu anlamak için 2004 öncesi durumu anlamak ve bu bağlamda o döneme dair doktriner ve içtihadi tartışmaları bilmek gerekmektedir. Kaldı ki, 2004 düzenlemesi de, kendisine takaddüm eden tüm tartışmaları tamamıyla bitiren bir düzenleme olmamış; insan haklarıyla ilgili uluslararası normlarla ulusal kanunlar arasındaki çatışma dışında diğer hususlardaki tartışmalar, canlılığını sürdürmüştür. Örneğin insan haklarıyla ilgili olmayan uluslararası normlarla kanunlar arasındaki çatışma ile uluslararası kuralların anayasal normlar karşısındaki konumu gibi meselelere dair tartışmalar, halen daha güncelliğini korumaktadır. Çalışmada, 2004 öncesi ve sonrasındaki tartışmalar derli toplu bir şekilde verilecek; ardından da 2004 sonrası gelinen noktada meselelerin nasıl çözüleceğine ilişkin önerilerde bulunulacaktır.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
- A. Şeref Gözübüyük, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Türk Hukukundaki Yeri, SBF İnsan Hakları Merkezi Uluslararası İnsan Hakları Normlarının İç Hukukta Uygulanması Kollokyumu, Şu- bat 1992.
- Abdurrahman Eren, 1982 Anayasası'nın 90. Maddesindeki 2004 Değişikliğinin Anlaşmaların Türk İç Hukukundaki Yerine Etkisi, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:3-4, 2004.
- Ali Karagülmez, 5170 Sayılı Yasa'yla Anayasa'nın 90. Maddesinde Yapılan Değişikliğe Bir Bakış, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:54, 2004.
- Aslan Gündüz, İnsan Hakları ile İlgili Uluslararası Sözleşmelerin Kurduğu Denetim Organları Karar- larının Hukukumuza Etkileri, İnsan Hakları ve Yargı (Sorunlar ve Çözümler), Ankara, Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı, 1998.
- Atilla Özer, Ülkemizde Egemenlik ve Yargı Erkinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Karşısındaki Durumu, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:20, 2003.
- Aydan Ömür Surlu, İnsan Haklarının ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Yargıtay İçtihatlarına Yansıması, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:87, 2010.
- Bahadır Kılınç, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İnfazı, Seçkin Yayınevi, 1. Baskı, Ankara, 2006.
- Bahri Savcı, İnsan Hakları Üzerine, Uluslararası Alanda, "Norm İlke"ler ve Türk İç Hukuku, AÜSBF Dergisi, Cilt:35/1, 1980.
- Bilgütay Kural, Bir Alman Anayasa Mahkemesi Kararı Işığında AİHS'nin Alman Hukuku'na Etkisi, http://www.gunisigihukuk.com/abanayasasi.html, Erişim Tarihi: 10.12.2004.
- Bülent Tanör, Necmi Yüzbaşıoğlu; 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, Beta Yayıne- vi, 9. Bası, İstanbul, 2009.
- David J. Harris, Michael O'Boyle, Colin Warbrick, Law of the European Convention on Human Rights, 3. Ed., Oxford University Press, Oxford, 2014.
- Derya Belgin, Anayasa'nın 90. Maddesinde (7 Mayıs 2004) Yapılan Değişikliğin Getirdiği So- runlar ve Çözüm Önerileri, Ankara Barosu Dergisi, Yıl:66, Sayı:4, Güz 2008.
- Edip Çelik, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Türk Hukukundaki Yeri ve Uygulaması, İdare Hukuku ve İlimler Dergisi, Sayı:1-3, 1988.
- Emin Memiş, İnsan Hakları Avrupa Standardı ve İç Hukuk Etkileşimi Analizleri, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:17, 2000, s.132.
- Ender Ethem Atay, Uluslararası Antlaşmaların İç Hukuktaki Yeri ve İdareyi Bağlayıcılığı, Hukuk Kurultayı 2000, 12/16 Ocak 2000, Ankara, Cilt:1.
- Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, Beta Yayınevi, 8. Bası, Kırklareli, 2003.
- Feyyaz Gölcüklü, Şeref Gözübüyük, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, Genişletilmiş 3. Bası, Ankara, 2002.
- Frans Weber, İnsan Haklarının Çağdaş Yorumu ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:9, 1992.
- Halil İbrahim Dursun, Bireysel Başvuru Mekanizmasının Kabulü Sonrasında Genel Mahkeme- lerin İnsan Hakları Konusundaki Rolü ve Bu Bağlamda Anayasa'nın 90. Maddesinin 5. Fıkrası, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:112, 2014.
- Hasan Tahsin Fendoğlu, Uluslararası İnsan Hakları Belgelerinin Uygulanmasında 'Bağımsız Ölçü Norm' veya 'Destek Ölçü Norm' Sorunu, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:17, 2000.
- Hasan Tunç, Milletlerarası Sözleşmelerin Türk İç Hukukuna Etkisi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Türkiye ile İlgili Örnek Karar İncelemesi, Anayasa Yargısı, Anayasa Mahke- mesi Yayını, Ankara, 2000.
- Hasan Tunç, Milletlerarası Sözleşmelerin Türk İç Hukukuna Etkisi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Türkiye ile İlgili Örnek Karar İncelemesi, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:17, 2000.
- Hüseyin Pazarcı, Uluslararası Hukuk, 15. Bası, Turhan, Ankara, 2015.
- Jacobs, White, & Ovey, The European Convention on Human Rights, 6. Ed., Oxford University Press, Oxford, 2014.
- Kadir Yıldırım; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Divan Kararlarının Hukuksal Niteliği ve Taraf Devletlerde Uygulanması, Kazancı Yayınları, 1. Bası, İstanbul, 1997.
- Kemal Başlar; Uluslararası Antlaşmaların Onaylanması, Üstünlüğü ve Anayasal Denetimi Üzeri- ne, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni: Prof. Dr. Sevin Toluner'e Armağan, 24/1-2, 2004.
- Kemal Başlar, Türk Mahkeme Kararlarında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa Konseyi Yayını, 2008.
- Kemal Başlar, Yeni Sivil Anayasada Uluslararası Hukuka İlişkin Hükümler, https://anayasa. tbmm.gov.tr/docs/dr-kemal-baslar.pdf, Erişim Tarihi: 11.3.2016.
- Kemal Gözler, İnsan Hakları Normlarının Anayasaüstülüğü Sorunu, Türkiye'de İnsan Hakları, An- kara, TODAİE Yayını, 2000.
- Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin, Bursa, 17. Baskı, 2004.
- Kerem Altıparmak - Onur Karahanoğulları, Bölge İdare Mahkemesi Kararıyla Anayasa'nın "Zım- nen İptali", İnsan Hakları Yıllığı, Cilt:19-20, 1997-1998, s.215-233, http://80.251.40.59/poli- tics.ankara.edu.tr/karahan/makale/bimkarari.htm, Erişim Tarihi: 5.3.2016.
- Levent Gönenç, 1982 Anayasası'nda Sessiz Devrim: 90. Madde Değişikliği ve Getirdiği Sorun- lar, http://www.yasayananayasa.ankara.edu.tr/belgeler/analizler/90_madde.pdf, Erişim Tarihi: 23.12.2014.
- Levent Gönenç, Selin Esen, The Problem of Application of Less Protective International Agree- ments in Domestic Legal Systems: Article 90 of the Turkish Constitution, European Journal of Law Review, Volume:8, No:4, 2006.
- Mesut Gülmez, Anayasa Değişikliği Sonrasında İnsan Hakları Sözleşmelerinin İç Hukuktaki Yeri ve Değeri, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 54, 2004.
- Mesut Gülmez, Evet Uluslararası Sözleşmeler Anayasa Üstüdür, Cumhuriyet, 16.6.1998.
- Mustafa Çolaker, Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Uluslararası Antlaşmaların İç Hukukta Doğrudan Uygulanması, 1. Baskı, Adalet, Ankara, 2010.
- Mümtaz Soysal, Anayasaya Uygunluk Denetimi ve Uluslararası Sözleşmeler, Anayasa Yargısı Der- gisi, Cilt:2, 1985.
- Mümtaz Soysal, Uluslararası Andlaşmalar Konusunda Anayasa Yargısı, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:14, 1997.
- Necmi Yüzbaşıoğlu, Avrupa İnsan Hakları Hukukunun Niteliği ve Türk Hukuk Düzenindeki Yeri Üzerine, İnsan Hakları Merkezi Dergisi, Cilt:11, Sayı:1, Mayıs 1994.
- Osman Can, Imperatoris Locuta Causa Finita? Anayasa'nın 90. Madde Değişikliği ve Anayasa Yargısı, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2005, Sayı:1.
- Osman Doğru, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarının İç Hukuka Etkileri, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:17, 2000.
- Ömer Gedik, Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu Arasında Bir Nükleer Güç Santrali- nin Yapımına İlişkin Antlaşmanın Hukuki Niteliğinden Hareketle 1982 Anayasası Madde 90'ın İncelenmesi, Anayasa Hukuku Dergisi, Legal, Cilt: 3, Sayı:5, 2014.
- Rıza Türmen, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin İç Hukukumuza Etkileri, Anayasa Yargısı Dergisi, Clt:17, 2000.
- Rona Aybay, The International Human Rights Instruments and the Turkish Law, Turkish Year- book of Human Rights, TODAİE, No:1/1, 1979.
- Rona Aybay, Uluslararası Antlaşmaların Türk Hukukundaki Yeri, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:70, 2007.
- Rona Aybay, Türk Hukukuna Göre Uluslararası Antlaşmalarla Kanunlar Arasındaki Altlık- Üstlük İlişkisi, II. Ulusal İdare Hukuku Kongresi, İdari Yargının Dünya'da Bugünkü Yeri, Ankara, 10-14 Mayıs 1993.
- Rona Aybay, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Hukuku, İnsan Hakları Armağanı, 30. Yıl, Birleşmiş Milletler Türk Derneği, 1978.
- Sait Güran, Egemenlik Ulus'undur Üstünlük Anayasa'dadır, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:17, 2000.
- Sait Vakkas Gözlügöl, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İç Hukukumuza Etkisi, Yetkin, 2. Baskı, 2002.
- Said Vakkas Gözlügöl, Avrupa İnsan Hakları Hukuku, Turhan, 2014.
- Sami Selçuk, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Türk Uygulaması, Yargıtay Dergisi, Cilt:25, Tem- muz 1999.
- Serdar Arıkan, İnsan Haklarıyla İlgili Uluslararası Sözleşmelerin Türk İç Hukukundaki Yeri, Yargıtay Dergisi, Cilt:25, Sayı:4, Ekim 1999.
- Serkan Köybaşı, Yargı Denetiminden Milletlerarası Andlaşmalar Yoluyla Kaçmak: Akkuyu Nük- leer Güç Santrali Anlaşması, Anayasa Hukuku Dergisi, Legal, Cilt: 3, Sayı:5, 2014.
- Servet Armağan, 1982 Anayasası'nda Uluslararası Andlaşmaların İmzalanması ve Onaylanması Sistemi, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:17, 2000.
- Suat Bilge, İnsan Hakları Sözleşmesi'nin Türk Hukukundaki Yeri, Ankara Barosu Dergisi, Cilt:1-6, Yıl:46, 1989.
- Süheyl Batum, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türkiye, Kavram Yayınları, 107, Ağustos, 1996.
- Şahnaz Gerek, Ali Rıza Aydın, Anayasa'nın 90. Maddesi Değişikliği Karşısında Yasaların Gelece- ği ve Anayasal Denetim, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:55, 2004.
- Şeref Gözübüyük, Anayasal Normlar Hiyerarşisi ve Temel Hakların Korunmasındaki İşlevi, Av- rupa İnsan Hakları Raporu, VIII. Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı, 7-10 Mayıs 1990.
- Şeref Ünal, Anayasa Hukuku ve Milletlerarası Sözleşmeler Açısından Temel Hak ve Özgürlük- lerin Kısıtlanması, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:11, 1994.
- Tacettin Şimşek, Danıştay Kararlarında İHAS ve İHAM'ın Etkisi, Anayasa Hukuku Dergisi, Sayı:7, 2015.
- Tekin Akıllıoğlu, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İç Hukukumuz, AÜSBFD, Cilt: 44, Sayı:3- 4, Temmuz-Aralık 1989.
- Tekin Akıllıoğlu, Uluslararası İnsan Hakları Kurallarının İç Hukuktaki Yeri ve Değeri, İnsan Hakları Merkezi Dergisi, Cilt:1, Sayı:2-3, Mayıs-Eylül 1991.
- Tolga Şirin, Üçüncü Yılda Bir Bilanço: Türkiye Anayasa Mahkemesi'nin Bireysel Başvuru (Anayasa Şikayeti) Usulünün ve Kararlarının Değerlendirilmesi, 30-31 Mayıs 2015 tarihli Kamu Hukuk- çuları Platformu Toplantısında Sunulan Bildiri, http://www.kamuhukukculari.org/upload/dosyalar/ Tolga_Airin_333_1.pdf, Erişim Tarihi: 25.10.2015.
- Vahit Bıçak, Uluslararası İnsan Hakları Normlarının Yorum Organı Olarak Avrupa İnsan Hak- ları Mahkemesi ve Kararlarının Türk Hukukunun Gelişimine Katkısı, Anayasa Yargısı Der- gisi, Cilt:17, 2000.
- Volkan Aslan, Amerikalılar Arası İnsan Hakları Sistemi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Der- gisi, Cilt:3, Sayı:3, 2012.
- Yasemin Özdek, The Turkish Constitutional Court and the International Human Rights Treati- es, Turkish Yearbook of Human Rights, TODAİE, No:14/1, 1992.
- Yılmaz Aliefendioğlu, Avrupa İnsan Hakları Anayasası'na Doğru, AÜSBF Dergisi, Cilt:46, Sayı:1.
- Zühtü Arslan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk Anayasa Yargısı: Uyum Sorunu ve Öneriler, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:17, 2000.
| APA | bilgin a (2016). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. , 81 - 129. |
| Chicago | bilgin ahmet burak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. (2016): 81 - 129. |
| MLA | bilgin ahmet burak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. , 2016, ss.81 - 129. |
| AMA | bilgin a Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. . 2016; 81 - 129. |
| Vancouver | bilgin a Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. . 2016; 81 - 129. |
| IEEE | bilgin a "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri." , ss.81 - 129, 2016. |
| ISNAD | bilgin, ahmet burak. "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri". (2016), 81-129. |
| APA | bilgin a (2016). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), 81 - 129. |
| Chicago | bilgin ahmet burak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 22, no.1 (2016): 81 - 129. |
| MLA | bilgin ahmet burak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, vol.22, no.1, 2016, ss.81 - 129. |
| AMA | bilgin a Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 2016; 22(1): 81 - 129. |
| Vancouver | bilgin a Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 2016; 22(1): 81 - 129. |
| IEEE | bilgin a "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri." Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22, ss.81 - 129, 2016. |
| ISNAD | bilgin, ahmet burak. "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İç Hukuktaki Yeri". Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 22/1 (2016), 81-129. |
