Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi
Yıl: 2016 Cilt: 20 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 909 - 925 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi
Öz: Kişi isimleri, bireyin kimliğini niteleyen önemli bir gösterge olmakla birlikte, ait oldukları topluma dair de önemli referanslardır. Bu çalışmada, Cumhuriyet Dönemi'nden günümüze Türkiye'de çocuklara verilen isimler, toplumdaki sosyo-kültürel değişimin izini sürmek amacıyla analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında, 1923-2010 dönemi için en popüler 20 kız ve erkek çocuk ismi İçerik Analizi ile incelenmiştir. Türkiye'de isim verme eğilimindeki değişimler 10'ar yıllık periyodlarda gözlemlenmiş; isim tercihlerinin Türk siyasi tarihindeki gelişmelerle paralellik gösterdiği tespit edilmiştir. Özellikle 1960 ve 1990 yıllarında popüler isim listelerinde önemli değişimlerin baş gösterdiği tespit edilmiştir. Türkiye'de 1960'tan itibaren hızlanan kentleşme süreci, ailelerde geleneksel isimler yerine yeni/modern isimler bulma arayışlarını da beraberinde getirmiş; 1990'lardan itibaren ise, muhafazakâr söylemli siyasi atmosferin etkisiyle popüler isim listelerinde dinî vurgusu olan isimler ağırlık kazanmıştır. Türkiye'de kentleşme sürecinin geleneksel değerleri bırakmadan modernleşme biçiminde devam ettiği, çocuklara verilen isimler üzerinde de gözlemlenmiştir. Popüler kültürün birey yaşamının pek çok boyutunda olduğu gibi isim verme kültüründe de etkili olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelime: Konular:
An Analysis on the Socio-Cultural Change of Turkey Based on the Child's Given Names
Öz: The names of people are important indicators of personal identities while being significant references of their communities. In this study, the names given to children in Turkey starting from the establishment of Turkish Republic in 1923 till today were analyzed to understand the socio-cultural transformation of Turkey. Within the scope of the study, the most popular 20 names of girls and boys between 1923 and 2010 were investigated through the Content Analyses Method. The change in tendency of naming children in Turkey was observed in ten-year periods. It was revealed that the most significant change in popular name lists occurred between 1960 and 1990. The growth in urbanization process starting from 1960 was started to affect families to find modern names instead of traditional ones having religious patterns. However, since 1990s; the religious effect has re-gained its importance in the popular name list with the recent conservative approaches in governmental politics. The development of Turkey's urbanization process together with modern and traditional values was also evaluated based on the children's given names. It was seen that popular culture which has influence on most of our daily lives was also effective on naming children.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adorno, T. W. (1941). Studies in Philosophy and Social Science. New York: Institute of Social Research.
- Ahmad, F. (2009). Modern Türkiye'nin Oluşumu. Çev: Yavuz Alagon. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Akdağ, Ç. T. (2008). "Popüler Kültür Alanındaki Tanım Karmaşası Üzerine...", Tüm Yönleriyle Medya ve İletişim. Der. Metin Işık- Ayhan Erdem. Konya: Eğitim Kitabevi.
- Atay, T. (2001). Gelenekçilikle Karşı-Gelenekçiliğin Gelgitinde Türk Gelenekçi Muhafazakârlığı, Ahmet Çiğdem (Ed.) Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce. İstanbul: İletişim Yayınları, 154-162.
- Balıkçı, E. (2010). İkinci Dünya Savaşı'ndan Sonra Türkiye'de Muhafazakârlığın Yükselişi ve Kalkınma Sorunsalı. Marmara Üniversitesi S.B.E.-Doktora Tezi, İstanbul.
- Bektaş, A. (2002). Siyasal Propaganda: Tarihsel Evrimi ve Demokratik Toplumdaki Uygulamaları, İstanbul: Bağlam.
- Berger, A. (2000). Media and Communication Research: An Introduction to Qualitative and Quantitative Approaches. Beverly Hills, CA: Sage.
- Bloothooft, G & L. Groot. (2008). Name Clustering on the Basis of Parental Preferences. Names. 56: 111-63.
- Bostancı, G. Ç. (2009). Kişilere İsim Vermenin Sahne Arkası, Turkish Studies. 4/3: 362- 375.
- Bourdieu, P. (1997) Televizyon Üzerine. Çev. Turhan Ilgaz. İstanbul: YKY.
- Canatan, K. (2012). Türkiye'nin İsim Haritasının Temeli Olarak Ehl-i Beyt Sevgisi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 62: 213-236.
- Çelik, C. (2007). Bir Kimlik Beyanı Olarak İsimler: Kişi İsimlerine Sosyolojik Bir Yaklaşım. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 2: 5-21.
- ____(2006) Kültürel Sembol Sistemi Olarak İsimler: İsim Sosyolojisine Giriş. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/2:39-61.
- ____ (2005). İsim Kültürü ve Din-Şahıs İsimleri Üzerine Bir Din Sosyolojisi Denemesi, Konya: Çizgi Kitabevi.
- Ercins, G. (2009). Türkiye'de Popüler Kültür Görünümleri ve Gençliğe Yansımaları. VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı. Aydın. 490-511.
- Erdoğan, İ, E. Keleş ve A. Tamer. (2006): Popüler Kültür ve Türkiye. Mehmet Zencirkıran. Dünden Bugüne Türkiye'nin Toplumsal Yapısı. Ankara: Nova Yayınevi.
- Erdoğan, İ. (2001). Popüler Kültürde Gasp ve Popülerin Gayri Meşrûluğu, Doğu Batı 15: 67-96.
- Holsti, O. (1968). "Content Analysis", Chapter 16 in G. Lindzey & E. Aronson, (eds.), The Handbook of Social Psychology, 2nd edition. Reading, MA: Addison- Wesley.
- Karahan, L. (2009). Türkçede Dinî Anlamlı Bazı Kişi Adları Ekle Değiştirme Geleneği, Dil Araştırmaları. 4: 17-24.
- Karpat, K. (2010). Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Kellner, D. (2001). Popüler Kültür ve Postmodern Kimliklerin İnşası, Çev: Gülcan Seçkin. Doğu Batı 15:187-219.
- Kırtunç, A. K. (2015). Popüler Kültür Araştırmaları, (Erişim Tarihi: 12.3.2016)
- Kibar, O. (2005) Türk Kültüründe Ad Verme. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Köse, A. (2014). Değişimin Gölgesindeki Gelenek: Popüler Diziler Ve Farklılaşan Ad Verme Kültürü. Millî Folklor Dergisi. (101) 291-306
- Lerner, D. (1964). The Passing of Traditional Society: Modernizing the Middle East. London: Free Press of Glencoe.
- Lieberson, S. & Bell, E.O. (1992). Children's First Names: An Empirical Study Of Social Taste. American Journal of Sociology. (98) 511-554.
- Mert, N. (2001). Muhafazakârlık ve Laiklik. Ahmet Çiğdem (Ed.) Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce. İstanbul: İletişim Yayınları, 314-318.
- Noell-Neumann, E. (1995). Kamuoyu-Suskunluk Sarmalı'nın Keşfi. Ankara: Dost.
- Oktay, A. (1995). Türkiye'de Popüler Kültür. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Örnek, S. V. (1995). Türk Halkbilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- ____ (1977). Türk Halkbilimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Pratkanis, A. & E. Aronson. (1992) Age Of Propaganda: The Everday Use and Abuse of Persuasion. New York: W.H. Freeman.
- Rasonyi, L. (2007). Tarihte Türklük. İstanbul: Örgün Yayınevi.
- Sakaoğlu, S. (2001), Türk Ad Bilimi I. Ankara: TDK Yayınları: 780, Ad Bilimi Çalışma Grubu: 1.
- ____ (1994). Çocuklara Ad Konulmasında Görülen Yenilikler. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. C.1994/I, S. 508.
- ____ (1995), Anadolu'da Bölgelere Has Kişi Adları. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. C: 1995/I, Sayı: 550.
- Tavşancıl, E. & E. Aslan. (2001). (Sözel, Yazılı ve Diğer Materyal İçin) İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
- Vatandaş, C. (2006). Kapsam ve Yöntem Açısından Türk Modernleşmesi. Türkiye'nin Toplumsal Yapısı. Memet Zencirkıran. (Ed). Ankara: Nova Basın Yayın.
- Zengin, D. (2001). Ortaöğretim ve Üniversitedeki Öğrencilerle Adlar Üzerine Bir Anket. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 41/1, 69-93.
- http://www.abhaber.com/ab-ulkelerinde-yuzde-21-olan-kitap-okuma-orani-turkiyede- sadece-yuzde-001/ [Erişim Tarihi: 15.2.2016]
| APA | YILDIRIM İ (2016). Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. , 909 - 925. |
| Chicago | YILDIRIM İ.Esen Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. (2016): 909 - 925. |
| MLA | YILDIRIM İ.Esen Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. , 2016, ss.909 - 925. |
| AMA | YILDIRIM İ Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. . 2016; 909 - 925. |
| Vancouver | YILDIRIM İ Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. . 2016; 909 - 925. |
| IEEE | YILDIRIM İ "Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi." , ss.909 - 925, 2016. |
| ISNAD | YILDIRIM, İ.Esen. "Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi". (2016), 909-925. |
| APA | YILDIRIM İ (2016). Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 909 - 925. |
| Chicago | YILDIRIM İ.Esen Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20, no.3 (2016): 909 - 925. |
| MLA | YILDIRIM İ.Esen Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.20, no.3, 2016, ss.909 - 925. |
| AMA | YILDIRIM İ Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 20(3): 909 - 925. |
| Vancouver | YILDIRIM İ Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 20(3): 909 - 925. |
| IEEE | YILDIRIM İ "Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi." Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, ss.909 - 925, 2016. |
| ISNAD | YILDIRIM, İ.Esen. "Çocuklara Verilen İsimler Üzerinden Türkiye'deki Sosyo-Kültürel Değişimin Analizi". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20/3 (2016), 909-925. |
