TY  - JOUR
TI  - Geleneksel Halk Sanatında Şahmaran Motifleri ve Bu Motiflerin Dili
AB  - Anadolu'da her evin yılan suretinde bir sahibi olduğu ve ev halkını çeşitli hastalıklara, nazara karşı koruduğu; eve bereket getirdiğine dair inanışlar oldukça yaygındır. Günümüzde hâlâ Anadolu'nun birçok yerinde yüzü genç ve güzel bir kız, bedeni ise çoğunlukla altı adet yılan biçimli ayağa sahip dev bir yılan şekliyle resmedilen Sahmaran'ın evlere bereket getirdiğine inanılmaktadır. Halk sanatçıları tarafından neredeyse tümüyle aynı biçimde çizilen Şahmaran figürünün, kökleri mit dünyasına uzanan sembolik unsurlar taşıdığı görülmektedir. Halk sanatçıları bu sembolik dilin farkında olmasalar da Şahmaran'ı camaltı resimlere, halıya, bakıra, gümüşe işlemeye devam ederler. Halk sanatı Şahmaran motifleri incelendiğinde; Şahmaran'ın süslü tacında ayın doğurganlık ve bereket sembolü olan hilal, bir ay simgesi olarak karşımıza çıkar. İnsanlık tarihinde binlerce yıl boyunca kadın, yılan ve büyü sözcükleri bir arada kullanılmış, bu birliktelik ay simgeciliği ile açıklanmıştır. Çeşitli kültürlerde bereket, bilgi ve ölümsüzlük dağıttığına inanılan yılan bu özelliği ise ay ve ana tanrıçadan almıştır. Şahmaran resimlerinde ana tanrıçanın sembollerinden olan, takılarla süslenmiş koçboynuzları da doğurganlığı sembolize eden bir motif olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadın su ve ay güçlerinin sembolü olan inci, Şahmaran resimlerinde karşılaştığımız bir diğer semboldür. Kozmolojik ve sihirsel nitelikleri ile aşkın ve evliliğin sembolü olan inci, ay tanrıçayı ve nesillerin doğumunu sembolize eder. Şahmaran çizimlerinde inci, ay ve yılan aynı tabloda yer alır. İnci kadın yumurtasını sembolize ettiği için dişi ögeyi, koçboynuzları ise spiral formu sebebiyle erkek ögeyi temsil eder. Şahmaran çizimlerinde karşımıza çıkan bir diğer sembol ise ölümsüzlüğü sembolize eden bitki ve çiçek motifleridir. Bu çalışmada biz yılan- ay- tanrıçaya dair mitolojik dönemden süzülüp gelen sözlü geleneğe ve halk sanatına sızan sembolleri karşılaştırmalı olarak incelemeye çalışacağız.
AU  - ABİHA, Birsel Çağlar
PY  - 2016
JO  - Folklor/Edebiyat
VL  - 22
IS  - 88
SN  - 1300-7491
SP  - 99
EP  - 116
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/212957
ER  -