Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi

SÜREKÇİ YAMAÇLI, DİLEK; SAATCI, Mustafa

Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi

Dilek SÜREKÇİ YAMAÇLI, (Nuh Naci Yazgan Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Kayseri, Türkiye)

Mustafa SAATCI (Nuh Naci Yazgan Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Kayseri, Türkiye)

İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi

7 3

Yıl: 2016 Cilt: 7 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 53 - 71 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi

Öz:

Çalışmada, Türkiye'de, 2004:01-2015:07 dönemi için aylık verilerle, ARDL analizi kullanılarak, tüketici enflasyonunu etkileyen iktisadi unsurlar incelenmiştir. Literatüre katkı sağlamak amacıyla, çalışmada; TÜFE, HTÜFE ve ITÜFE bazlı enflasyona ait modeller oluşturulmuş, yurtiçi kredi hacmine kredi kartı harcamaları dahil edilmiş, faiz oranı göstergesi olarak ağırlıklı ortalama borçlanma maliyeti kullanılmış, kapasite kullanım oranı ve üretici fiyatlarının enflasyonun üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda, enflasyonun gecikmeli değerleri, kapasite kullanım oranı ve üretici enflasyonu tüketici enflasyonu açıklayan temel değişkenler olarak belirlenmiştir. Kapasite kullanım oranının tüketici enflasyon üzerindeki etkisinin üretim açığına göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Tüketici enflasyonu ile faiz oranı arasındaki ilişkinin, kısa ve uzun dönemde, zayıf olduğu görülmüştür. Son yıllarda enflasyondaki artışın, faiz oranının artmasına rağmen devam etmesi bu sonucu destekleyebilir. Bu anlamda, tüketici enflasyonun önlenmesi amacıyla, üretici enflasyonunu önleyici ve toplam talebi daraltıcı iktisadi politikaların etkili olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Malzeme Bilimleri, Tekstil İşletme Orman Mühendisliği

Economic Determinants of Consumer Inflation in Turkey: ARDL Analysis

Öz:

In this study economic factors that affect consumer prices are examined using the ARDL analysis utilizing monthly data in the period of 2004:01-2015:07 in Turkey. In order to contribute to the literature, CPI, HCPI and ICPI based inflation models are developed, credit card spending is added to the domestic credit volume, weighted average cost of funding is used as an indicator to the interest rate and the effects of the capacity utilization rate and producer prices' on the inflation are investigated. According to the results of the study, it is found out that lagged values of inflation, capacity utilization rate and producer prices are the main determinants of the consumer price inflation. The impact of the capacity utilization on consumer inflation was found to be higher than the effects of the output gap. The relationship between consumer price inflation and the interest rate in the short and long term are shown to be weak. The increment of inflation in recent years despite the continued increase in interest rates can be explained using this result. In this point of view, effective measures of the reducing of production costs and economic policies restricting the total demand may have a decreasing effect on inflation.

Anahtar Kelime:

Konular: Malzeme Bilimleri, Tekstil İşletme Orman Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Altınay, G. (1996). Exchange rates and domestic prices: A test of causality, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 11,
Andersson, M., Masuch, K., & Schiffbauer, M. (2009). Determinants of inflation and price level differentials across the Euro area countries, IMF Working Paper, No 09/1129.
Bahmani-Oskooee, M., & Malixi, M. (1992). Inflationary effects in effective exchange rates: LDCS experience, Applied Economics, 24, 465-71.
Blanchard, O. (1985). The wage price spiral, NBER Working Paper, No: 1771.
Bashir, F., Nawaz, S., Yasin, K., Khursheed, U., Khan, J., & Qureshi, M. J. (2011). Determinants of inflation in Pakistan: An econometric analysis using Johansen cointegration approach. Australian Journal of Business and Management Research, 1, 71-82.
Bayo, F. (2005). Determinants of inflation in Nigeria: An empirical analysis, International Journal of Humanities and Social Science, 1(18), 262-271. Çevik, F.S. (2005). Beklentilerin rolü ve Phillips eğrisi, Mevzuat Dergisi, 8(95), 1-11. http://www.mevzuatdergisi.com/2005/11a/01.htm
Dennis, R. (2005). Specifying and estimating New Keynesian Models with instrument rules and optimal monetary policies, Federal Reserve Bank of San Francisco, Working Paper, No: 04-17.
Domaç, I., & Elbirt, C. (1998). The main determinants of inflation in Albania, World Bank Policy Research, Working Paper No: 1930.
Fischer, S., Sahay R., & Vegh, C. A. (1998). From transition to market: Evidence and growth prospects, IMF Working Papers, No: 98-52.
Friedman, M. (1968). The role of monetary policy, The AmericanvEconomic Review, 58 (1), 1-17.
Frisch, H. (1983). Theories of inflation, Cambridge: Cambridge University Press.
Greenidge, K., & DaCosta, D. (2009). Determinants of ınflation in selected Caribbean countries, Business, Finance & Economics in Emerging Economies, 4 (2), 371-397.
Gujarati, D. N. (1995). Temel ekonometri, (Çev: Ü. Şenesen, G.G. Şenesen), İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Gyebi, F., & Boafo, G. K. (2013). Macroeconomic determinants of inflation in Ghana from 1990-2009, International Journal of Business and Social Research (IJBSR), 3(6), 81-93.
Hossain, S. (2013). Does economic development requires more income inequality? - Is the Kuznets curve still valid?, Developing Country Studies, 3(8), 196-205.
Humphrey, T. M. (1998). Historical origins of the cost-push fallacy, Federal Reserve Bank of Richmond, Economic Quarterly, 84 (3), 53-74.
Kandil, M. (2003). The wage-price spiral industrial country evidence and implications, IMF Working Paper, No: 03/164.
Kara, H., & Öğünç, F. (2011). Döviz kuru ve ithalat fiyatlarının enflasyona etkisi, TCMB Ekonomi Notları, No: 11/14.
Kibrtçioğlu A., Rittenberg, L., & Selçuk, F. (2002). Infilation and disinfilation in Turkey, Aldershot, UK, Ashgato, 43-76.
Kirkpatrick, C.H., & Nixon, F., I. (1976). The origins of inflation in less developed countries: A selective survey, Manchester: The Manchester University Press.
Kotwal, O. P. (1987). Theories of inflation: A critical survey, Tata McGraw-Hill.
Kravis, I., & Lipsey, R. E. (1988). National price levels and the prices of tradables and nontradables, American Economic Review, Papers and Proceedings, 78(2), 474-478.
Kuijs, L. (2002). Monetary policy transmission mechanisms and inflation in the Slovak Republic, IMF Working Paper, No: 02-80.
Kwiatkowski, D., Phillips, P.C. B., Schmidt, P., & Shin, Y. (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root: How sure are we that the economic time series have a unit root?, Journal of Econometrics, 54, 159-178.
Kwon, Dae-Heum, & Koo, Won W. (2009). Price transmission mechanisms among disaggregated processing stages of food: Demand-pull or cost-push?, Annual Meeting (July 26-28), Milwaukee, Wisconsin from Agricultural and Applied Economics Association.
Laryea, S. A., & Sumaila, U. R. (2001). Determinants of inflation in Tanzania, CMI Working Papers, No: 01-12.
Lim, C. H., & Papi, L. (1997). An Econometric analysis of the determinants of inflation in Turkey, IMF Working Papers, No: 97-170.
Lissovolik, B. (2003). Determinants of inflation in a transition economy: The case of Ukraine, IMF Working Paper, No:
McCallum, B. (1987). The case for rules in the conduct of monetary policy: A concrete example, Federal Reserve Bank of Richmond Economic Review, 73, 10-18.
Mishkin, F. (2000). Para teorisi-politikası, Çeviri: İlyas Şıklar, Ahmet Çakmak, Suat Yavuz, İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
Monfort, B., & Pena, S. (2008). Inflation determinants in Paraguay: Cost push versus demand pull factors, IMF Working Paper, No: 08-270.
Öniş, Z., & Özmucur, S. (1987). Türkiye'de enflasyon, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, No: 1987-5.
Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock and the unit root hypothesis. Econometrica, 57, 1361-1401.
Pesaran, M.H., Shin, Y., & Smith. R.J. (2001). Bound testing approaches to the analysis of long run relationships, Journal of Applied Econometrics, Special Issue, 16, 289-326.
Şahinoğlu, T., Özden, K., Başar, S., & Aksu, H. (2010). Türkiye'de enflasyonun oluşumu, Sosyoekonomi, 11(11), 27-46.
T.C. Merkez Bankası (2005). Enflasyon hedeflemesi rejiminin genel çerçevesi ve 2006 yılında para ve kur politikası, 56, 1-37. www.tcmb.gov.tr
Totonchi, J. (2011). Macroeconomic theories of inflation, 2011 International Conference on Economics and Finance Research, IPEDR Vol. 4, Singapore: IACSIT Press.
Uluengin, B. (1995). Bütçe açığı, parasal büyüme, enflasyon, döviz kuru ve üretim arasındaki nedensellik ilişkileri: Türkiye üzerine bir uygulama, ODTÜ Gelişme Dergisi, 22 (1), 101- 116.
Ünsal, M. E. (2013), Makro iktisat ( 10. Baskı), Ankara: İmaj Yayınları.
Yen, C. L., & Sek, S. K. (2015). An Examination on the determinants of inflation , Journal of Economics, Business and Management, 3 (7), 678-682.

APA	SÜREKÇİ YAMAÇLI D, SAATCI M (2016). Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. , 53 - 71.
Chicago	SÜREKÇİ YAMAÇLI DİLEK,SAATCI Mustafa Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. (2016): 53 - 71.
MLA	SÜREKÇİ YAMAÇLI DİLEK,SAATCI Mustafa Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. , 2016, ss.53 - 71.
AMA	SÜREKÇİ YAMAÇLI D,SAATCI M Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. . 2016; 53 - 71.
Vancouver	SÜREKÇİ YAMAÇLI D,SAATCI M Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. . 2016; 53 - 71.
IEEE	SÜREKÇİ YAMAÇLI D,SAATCI M "Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi." , ss.53 - 71, 2016.
ISNAD	SÜREKÇİ YAMAÇLI, DİLEK - SAATCI, Mustafa. "Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi". (2016), 53-71.

APA	SÜREKÇİ YAMAÇLI D, SAATCI M (2016). Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(3), 53 - 71.
Chicago	SÜREKÇİ YAMAÇLI DİLEK,SAATCI Mustafa Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 7, no.3 (2016): 53 - 71.
MLA	SÜREKÇİ YAMAÇLI DİLEK,SAATCI Mustafa Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, vol.7, no.3, 2016, ss.53 - 71.
AMA	SÜREKÇİ YAMAÇLI D,SAATCI M Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2016; 7(3): 53 - 71.
Vancouver	SÜREKÇİ YAMAÇLI D,SAATCI M Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2016; 7(3): 53 - 71.
IEEE	SÜREKÇİ YAMAÇLI D,SAATCI M "Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi." İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7, ss.53 - 71, 2016.
ISNAD	SÜREKÇİ YAMAÇLI, DİLEK - SAATCI, Mustafa. "Türkiye'de Tüketici Enflasyonunun İktisadi Belirleyicileri: ARDL Analizi". İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 7/3 (2016), 53-71.