Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 57 Sayfa Aralığı: 1839 - 1867 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ

Öz:
Osmanlı kültür ve medeniyetinde önemli bir yeri olan vakıflar sosyoekonomik hayatın en önemli düzenleyici unsuruydu. XIX. yüzyılın değişen şartları içinde vakıf kurumunda kimi düzensizlikler meydana gelmişti. Yüzyılın sonlarına doğru mühim bir finansman kaynağı olan vakıflardan, zaman içerisinde işlevini kaybederek birilerinin haksız kazanç kapısı hâline gelmiş olanları devlet tarafından münderis sınıfında değerlendirilmiş ve eğitim gibi önemli bir alana terk ve tahsis edilmişti. Bu çalışmada bu tahsis hadisesi; tarihi süreç, resmi kayıtlar ve örnekleriyle ele alınacaktır. Sürecin özellikleri, sıkıntıları, aktörleri ve sonuçları keza arşiv belgelerinin ışığında incelenecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Antropoloji

A FINANCIAL SIDE OF SULTAN II. ABDULHAMID'S EDUCATIVE POLICIES: CONVEYANCE OF EXTINCTED WAQFS TO EDUCATION

Öz:
Waqfs which had important place in Ottoman culture and civilisation were the most remarkable organising elements of social and economic life. Under the changing circumstances of XIXthcenturysome disorders appeared in waqf enterprices. Towards the end of that century, as important resource of income, some waqfs which lost their functions, they become the source for someone to derive improper personal benefit, were evaluated under the classification of extincted waqfs conveyed and assigned to a remarkable field such as education. In this paper this conveyance event will be handled according to its historical process with official records and examples. Characteristics, problems, actors and results of the process will also be investigated under the light of archive documents.
Anahtar Kelime:

Konular: Antropoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arşiv Belgeleri
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Maarif Nezâreti, Mektubi Kalemi
  • BOA. Babıali Evrak Odası Belgeleri
  • BOA. Dâhiliye Hukuk Müşaviriliği
  • BOA. Dâhiliye İdari Kısım Belgeleri
  • BOA. Dâhiliye Mektubi Kalemi Evrakı
  • BOA. İrade Dâhiliye
  • ? Diğer Eserler
  • Abdurrahman Vefik (R. 1330/M. 1914). Tekâlif kavaidi (İkinci Kısım), İstanbul: Kanaat Matbaası.
  • Akgündüz, A. (1996). İslam hukukunda ve Osmanlı tatbikatında vakıf müessesesi. İstanbul: OSAV Yayınları.
  • Evkâf-ı münderise talimatı (R.1325/M.1909-1910), İstanbul: Matbaa-i Amire. http://katalog.ibb.gov.tr/kutuphane2/kitablar/5500052000510004900049000950011400 11500069.pdf. (ET.15.11.2015).
  • Genç, M. (2014). Klasik Osmanlı sosyal-iktisadi sistemi ve vakıflar. Vakıflar Dergisi (VD), Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, 42, 9-19.
  • Güler, M. (2012). Osmanlı Devletinde vakıflar ve vakıf müessesesi. Osmanlı Teşkilat Tarihi El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları, 317-342.
  • Hatemi, H. (1985). Tanzimat'tan Cumhuriyete vakıf. Tanzimat'tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul: İletişim Yayınları, 6, 1658-1678.
  • Karataş, Y. (2010). Sultan II. Abdülhamid Döneminde Erzurum (sosyal, ekonomik, idari ve demografik yapı). (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Keçeci Kurt, S. (2014). Belgelerle Bayezid Sancağı Maarifi (1856/1914). Erzurum.
  • Kıray, E. (2008). Osmanlı'da ekonomik yapı ve dış borçlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Kırmızı, A. (2005). Usûl-i tedrîs hâlâ tarz-ı kadîm üzre: Konya Valisi Ferid Paşa'nın eğitimi ıslah çalışmaları. Dîvân İlmi Araştırmalar, 19, 195-229.
  • Kodaman, B. (1999). Abdülhamid devri eğitim sistemi. Ankara: TTK Yayınları.
  • Mahmud Cevad (2002), Maarif-i Umumiye Nezareti tarihçe-i teşkilat ve icraatı, (yay. haz. Mustafa Ergün vd.), Ankara: MEB Yayınları.
  • Ortaylı, İ. (2008). Türkiye teşkilat ve idare tarihi, Ankara: Cedit Neşriyat.
  • Öztürk, N. (1995). Evkâf-ı Hümayun Nezâreti. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 11, 521-524.
  • Öztürk, N. Batılılaşma döneminde vakıfların çözülmesine yol açan uygulamalar. VD, 23, 297- 310.
  • Somel, S. A. (2001). Bir mali sorun olarak Osmanlı son döneminde eğitim yatırımları ve vergilendirme meselesi. Doğu Batı (Ekonomi), 4(17), 67-79.
  • Ünal, M. A. (2011). Osmanlı tarih sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Ünal, U. (2015). İkinci Meşrutiyet öncesi Osmanlı rüştiyeleri. Ankara: TTK Yayınları.
APA Karataş Y (2016). SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. , 1839 - 1867.
Chicago Karataş Yakup SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. (2016): 1839 - 1867.
MLA Karataş Yakup SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. , 2016, ss.1839 - 1867.
AMA Karataş Y SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. . 2016; 1839 - 1867.
Vancouver Karataş Y SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. . 2016; 1839 - 1867.
IEEE Karataş Y "SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ." , ss.1839 - 1867, 2016.
ISNAD Karataş, Yakup. "SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ". (2016), 1839-1867.
APA Karataş Y (2016). SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(57), 1839 - 1867.
Chicago Karataş Yakup SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 0, no.57 (2016): 1839 - 1867.
MLA Karataş Yakup SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.57, 2016, ss.1839 - 1867.
AMA Karataş Y SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(57): 1839 - 1867.
Vancouver Karataş Y SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(57): 1839 - 1867.
IEEE Karataş Y "SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0, ss.1839 - 1867, 2016.
ISNAD Karataş, Yakup. "SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN EĞİTİM POLİTİKALARININ MALİ BİR VEÇHESİ: EVKÂF-I MÜNDERİSENİN MAARİFE TERKİ". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 57 (2016), 1839-1867.