Yıl: 2011 Cilt: 17 Sayı: 46 Sayfa Aralığı: 145 - 156 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR

Öz:
Gölge oyununun Türklere nereden geldiği sorusu hala tartışılmakla beraber, bu oyunların XVII. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olan İstanbul'da asıl kimliğini kazanmış olduğu herkesçe kabul edilen bir gerçektir. Türk seyirlik sanatları arasında mühim bir yere sahip olan karagöz oyunları, İstanbul'da gerek saray ve çevresinde gerekse halk arasında çeşitli mekânlarda ve çeşitli sebeplerle sıkça oynatılmıştır. Bununla beraber İstanbul'da farklı ortamlarda oynatılan karagöz oyunlarının içinde İstanbul'a ait pek çok manzaranın görünmesi de kaçınılmazdır. Oyunlarda, XVII. yüzyıl ile XX. yüzyıl başlarındaki İstanbul'un çeşitli görünüşlerini takip etmek mümkündür. Karagöz oyunları hakkında yapılmış olan birçok çalışmada, bu oyunların gerçek hayattan kesitler sunduğundan, adeta bir yaşanmışlık aksettirdiğinden, kendi hayatlarımızdan birer parça bulduğumuz için bu kadar sevdiğimizden bahsedilmiştir. Karagöz oyunları bize Osmanlı Devleti'nin küçük bir parçası olan 'mahalle' penceresinden koca İstanbul'u gösterir. Bu çalışmada da, daha önce yapılmış olan araştırmaların ışığında, Karagöz'ün ,Bahçe' isimli oyununda yer alan Osmanlı toplumunun sosyal çevre, inanç, giyim, meslek ve eğlence hayatı unsurları incelenecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar Sanat Tiyatro

Reflections of Late Ottoman Social Life in The Play ,Bahçe' Karagöz

Öz:
Although it is still discussed about where the shadow plays came from to Turks, it is an accepted reality that these plays gained its main identity in Istanbul the capital city of Ottoman Empire. Karagöz Shadow Play, which takes important place in theatrical plays, was often displayed both in palace, in its sorroundings and in different envronments among people with different reasons.In addition to that, it is inevitable to see many scenes belonging to Istanbul in Karagoz Shadow Plays that were displayed in different places of İstanbul. It is possible to follow diferent views of İstanbul in the beginning of the XII and XX centuries. In many researches that are done for Karagöz shadow plays, it is mentioned that we love these plays so much because they show the real parts from life, reflects experiances and we find slices of our own lives.The Karagöz Shadow Plays show us the great Istanbul from the window of ,neigbourhood' that was a small part of Ottoman Empire.Also in that researh, in tha light of such researces done before, Ottoman society's vital elemens such as social envronments, belief, dressing, job and entertainment is going to be analyzed.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar Sanat Tiyatro
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdülaziz Bey. Osmanlı Adet, Merasim ve Tabirleri -İnsanlar, İnanışlar, Eğlence, Dil-(Yayına Hazırlayanlar: Prof. Dr. Kazım ARISAN-Duygu ARISAN GÜNAY), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları,1995.
  • AKARPINAR, Bahar. ,Türk Gölge Oyunu Karagöz'de Zımmi Tipler'. Milli Folklor Dergisi, 62 (2004): 19-34.
  • AND, Metin. Dünyada ve Bizde Gölge Oyunu. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları, 1977.
  • -------------, Geleneksel Türk Tiyatrosu. İstanbul: İnkılap Kitapevi, 1985.
  • -------------, Geleneksel Türk Tiyatrosu/Kukla-Karagöz-Ortaoyunu. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1969.
  • ARTUN, Erman. Anonim Türk Halk Edebiyatı Nesri. İstanbul: Kitabevi Yayınları,2006
  • BAŞARAN, Selman. ,Karagöz Oyununda Çengi Kıyafeti '. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türko- loji Dergisi, Temmuz 2009: 107-130
  • Cevdet Kudret. Karagöz I. Ankara: Bilgi Yayınevi,1968.
  • -------------, Karagöz I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,2004.
  • DAŞCIOĞLU, Kemal. ,Osmanlı Döneminde Rüşvet ve Sahtekarlık Suçları ve Bunlara Verilen Cezalar Üzerine Bazı Belgeler' . Sayıştay Dergisi, Ekim-Aralık 2005/59 :119-124.
  • DEMİRAĞ, Yelda. ,Osmanlı İmparatorluğu'nda Yaşayan Azınlıkların Sosyal ve Ekonomik Durum- ları' . Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2002/ 3 :15-33.
  • DÜZGÜN, Dilaver. ,Osmanlı Döneminde Geleneksel Türk Tiyatrosunun Genel Görünümü'. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2000/14: 63-69.
  • -------------, ,Türk Gölge Oyunu Karagözde İstanbul Hayatı'. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araş- tırmaları Enstitüsü Dergisi, 2010/43: 25-33
  • GÜRTUNA, Sevgi. ,Osmanlı Kadınının Giyim Kuşamı'. Osmanlı Ansiklopedisi. Ankara: Yeni Tür- kiye Yayınları, 1999.
  • Hayali Memduh. Karagöz'ün Başına Gelenler yahut Bahçe Safası. İstanbul: Necm-i İstikbal Matba- ası, 1925-1341.
  • IŞIN, Ekrem. ,19. yy'da Modernleşme ve Gündelik Hayat'. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi 2, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, s.538-563.
  • KOÇAK, Aynur. ,Karagöz Oyunlarındaki Tuzsuz Deli Bekir Tipi Üzerine Bazı Değerlendirmeler'. Milli Folklor Dergisi,Kış 2002/56: 121-129.
  • RİTTER, Hellmut. Karagös, Türkische Schattenspiele. Wiesbaden, 1953.
  • SAKAOĞLU, Saim. Türk Gölge Oyunu Karagöz. Ankara: Akçağ Yayınları: 2003
  • SEVİN, Nurettin. Türk Gölge Oyunu. İstanbul: Devlet Kitapları,1968.
  • Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2005.
  • http://www.haberpan.com/sinema-dergileri-tarik-zafer-tunayada-osmanli-ve-cumhuriyet-donemi- sinema-gazeteleri-ile-haberi(28.06.2011)
APA DAŞTAN N (2011). ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. , 145 - 156.
Chicago DAŞTAN NİHANGÜL ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. (2011): 145 - 156.
MLA DAŞTAN NİHANGÜL ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. , 2011, ss.145 - 156.
AMA DAŞTAN N ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. . 2011; 145 - 156.
Vancouver DAŞTAN N ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. . 2011; 145 - 156.
IEEE DAŞTAN N ",BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR." , ss.145 - 156, 2011.
ISNAD DAŞTAN, NİHANGÜL. ",BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR". (2011), 145-156.
APA DAŞTAN N (2011). ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 17(46), 145 - 156.
Chicago DAŞTAN NİHANGÜL ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 17, no.46 (2011): 145 - 156.
MLA DAŞTAN NİHANGÜL ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.17, no.46, 2011, ss.145 - 156.
AMA DAŞTAN N ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2011; 17(46): 145 - 156.
Vancouver DAŞTAN N ,BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2011; 17(46): 145 - 156.
IEEE DAŞTAN N ",BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 17, ss.145 - 156, 2011.
ISNAD DAŞTAN, NİHANGÜL. ",BAHÇE' ADLI KARAGÖZ OYUNUNDA SON DÖNEM OSMANLI SOSYAL HAYATINDAN YANSIMALAR". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 17/46 (2011), 145-156.