M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI
Yıl: 2016 Cilt: 16 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 161 - 187 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI
Öz: Mirza Fethali Ahundzade (ö. 1878), 19. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının önde gelen isimlerinden biridir. Azerbaycan'da modern edebiyatın kurucularından biri olmakla birlikte, toplumsal, siyasi ve felsefi eleştirel düşünceleri ile yaşadığı dönemin en önemli reformcu aydınları arasında yer alır. Türk-İslam dünyasında ilk Türkçe komedi ve ilk tiyatro müellifi olarak bilinen Ahundzade, aynı zamanda İslam dünyasında ilk alfabe reformcularından biridir. Ahundzade, çeşitli alanlarda yazdığı eserlerle yaşadığı toplumun aydınlanması, ilerlemesi ve eğitim seviyesinin yükselmesi konusunda çok önemli çalışmalar yapmıştır. Yazar yaşadığı dönemde toplumun geri kalmışlığının temel sebebi olarak mevcut Arap alfabesini görmüş, bundan dolayı alfabenin ıslahı konusunda uzun dönem mücadele etmiştir. Bu çalışmada biz Ahundzade'nin alfabe ıslahı projesini, yazarı buna sürükleyen sebepleri, ortaya koyduğu yeni alfabenin özelliklerini ve bu alanda İran ve Osmanlı'da yaptığı faaliyetleri ele alacağız
Anahtar Kelime: Konular:
M. F. Akhundzadah and His New Alphabet Project
Öz: Mirza Fath-Ali Akhundzadah is a famous author, playwright, philosopher, and founder of modern literary criticism. He is one of the most significant names of Azerbaijan literature. Akhundzadah is regarded as the founder of modern literature in Azerbaijan. He is also first comedy writer and one of the first alphabet reformist in Islamic world. Though Akhundzadah is mostly remembered for his founding work in theater and drama, his contribution to alphabet reform was enormous. This study focused on Akhundzadah's the new alphabet project and his activities in this area in Iran and the Ottoman Empire
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ahundzade, Mirza Fethali, Eserleri, Bakü: Doğu-Batı, 2005, I-III.
- Akpınar, Yavuz, Mirza Fethali Ahundzâde (bütün yönleriyle), yayımlanmamış doktora tezi, (Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyat Bölümü, 1980), s. 113-114.
- Algar, Hamid,Mirza Malkum Khan: A Study in the History of İranian Modernism, Berke- ley: University of California Press 1973.
- Doğan, İsmail, "Münif Mehmed Paşa", DİA, XXXII.
- Erat, Muhammet, "Osmanlı'da Alfabe Tartışmaları", Türkler, ed. Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002. XV.
- İsahanlı, İsahan, "Azerbaycan'da Latin Alfabesine Geçiş Tarihine Kısa Bakış ve Ferhad Ağazâde", Hazar Haber, 15 Kasım, 2005, sy. 197, s. 9.
- Azerbaycan'da Latin Alfabesine Geçiş ve Ferhad Ağazâde, Bakü: Hazar Üniversitesi Neşri- yatı, 2011.
- Karadeniz, Yılmaz, "İran Batılılaşma Hareketinde Mirza Melkum Han'ın Rolü (1833- 1908)" Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergi- si, Mayıs 2011, sy: 23, s. 103-111.
- Köçerli, Firidun Bey, Azerbaycan Edebiyatı, Bakü: Avrasiya Press, 2005.
- Levend, Agâh Sırrı, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, 2. bs. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1972.
- Tansel, F. A., "Arap Harflerinin Islahı ve Değiştirilmesi Hakkında İlk Teşebbüsler ve Neticeleri (1862-1884)", TTK Belleten, XVII, sy. 66, Nisan 1953.
- Uca, Alaattin, "Mirza Fethali Ahundzade'nin Türk Dünyasına Hizmetleri", A.Ü. Türkiyat Araştırmalar Enstitüsü Dergisi, sy. 17, Erzurum 2001. ııı
| APA | RÜSTEMLİ N (2016). M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. , 161 - 187. |
| Chicago | RÜSTEMLİ Naile M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. (2016): 161 - 187. |
| MLA | RÜSTEMLİ Naile M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. , 2016, ss.161 - 187. |
| AMA | RÜSTEMLİ N M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. . 2016; 161 - 187. |
| Vancouver | RÜSTEMLİ N M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. . 2016; 161 - 187. |
| IEEE | RÜSTEMLİ N "M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI." , ss.161 - 187, 2016. |
| ISNAD | RÜSTEMLİ, Naile. "M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI". (2016), 161-187. |
| APA | RÜSTEMLİ N (2016). M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 16(3), 161 - 187. |
| Chicago | RÜSTEMLİ Naile M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16, no.3 (2016): 161 - 187. |
| MLA | RÜSTEMLİ Naile M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, vol.16, no.3, 2016, ss.161 - 187. |
| AMA | RÜSTEMLİ N M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2016; 16(3): 161 - 187. |
| Vancouver | RÜSTEMLİ N M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2016; 16(3): 161 - 187. |
| IEEE | RÜSTEMLİ N "M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI." Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 16, ss.161 - 187, 2016. |
| ISNAD | RÜSTEMLİ, Naile. "M. F. AHUNDZADE'NİN ARAP ALFABESİNİN ISLAHIYLA İLGİLİ YENİ ALFABE LÂYİHASI". Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/3 (2016), 161-187. |
