Yıl: 2016 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 281 - 308 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz:
Makale, dindarlık, dinî başa çıkma ve hayat memnuniyeti arasındaki ilişki ve etkileşimi konu edinmektedir. Bu çerçevede emekliler üzerinde yapılan araştırmada, dindarlığın dinî başa çıkma ve hayat memnuniyeti üzerindeki rolünü ve dindarlık hayat memnuniyeti arasındaki ilişkide dinî başa çıkmanın aracı rolünü tespit etmek amaçlanmıştır. Ayrıca cinsiyet ve medeni durum değişkenlerinin dinî başa çıkma ve hayat memnuniyetiyle ilişkisi de araştırılmıştır. Araştırma, yaşları 41 ile 89 arasında değişen 200 emekli üzerinde gerçekleştirilmiştir. Dindarlık Ölçeği, Dinî Başa Çıkma Ölçeği ve Hayat Memnuniyeti Ölçeği'nden oluşan anket formu uygulanmıştır. Araştırmada ulaşılan bulgulara göre, emeklilerin "Hayra Yorma" ve "Allah'a Yönelme" gibi olumlu dini başa çıkma etkinliklerini kullanma eğilimi yüksektir. Ayrıca hayat memnuniyeti düzeyleri ortanın üzerindedir. Cinsiyet dinî başa çıkmanın "Dini Yalvarma" ve "Manevi Hoşnutsuzluk" alt boyutlarında anlamlı bir farklılık oluştururken, bireylerin hayat memnuniyeti düzeylerinde anlamlı bir farklılık oluşturmamıştır. Dindarlık hem olumlu dinî başa çıkma hem de hayat memnuniyeti üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Olumlu dinî başa çıkmanın, dindarlık ile hayat memnuniyeti ilişkisinde kısmen aracı bir rolünün olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

What is the Role of Religious Coping Activities on the Relationship between Religiosity and Life Satisfaction? A Study On Retirees

Öz:
This article examines the relationship between religiosity, religious coping and life satisfaction among retired people. Socio-demographic variables (gender, marital status etc.) are also examined in the study. Correlational survey method and questionnaire technique are used. The sample covers 200 retirees whose age range is from 41 to 99. "Religiosity Scale", "Religious Coping Scale", and "The Satisfaction with Life Scale" are applied. The findings indicate that retired people had the highest scores in two subscales of religious coping: "Heading towards God" and "Benevolent Religious Reappraisal". According to findings they also had high scores in life satisfaction. Gender was only significant variable on "Religious Pleading" and "Spiritual Discontentment" subscales. There was no significant relationship between gender and life satisfaction. According to regression analysis religiosity has positive effect on both positive religious coping and life satisfaction. Findings also indicated that positive religious coping is partial mediating factor on the relationship between religiosity and life satisfaction. Implications of these results and suggestions for future research are discussed
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ARICI, A. (2006), "Ergenlerde Dinî Başa Çıkma Yöntemi Olarak Dua", Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi, Ed.: Hayati Hökelekli, İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Ya- yınları.
  • AYDIN, Ö. (2011), "Yaşamı Sürdürmede Dinî İnancın Rolü", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • AYTEN, A. (2009), "Prososyal Davranışlarda Dindarlık ve Empatinin Rolü", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
  • AYTEN, A. (2012), Tanrıya Sığınmak: Dinî Başa Çıkma Üzerine Psiko-sosyal Bir Araştırma, İstanbul: İz Yayıncılık.
  • AYTEN, A. (2014), "Din ve Sağlık: Bireysel Dindarlık, Sağlık Davranışları ve Hayat Mem- nuniyeti İlişkisi Üzerine Bir Araştırma", Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13 (3), ss. 7-31.
  • AYTEN, A. (2015), "Din, Erdem ve Sağlık", Dinî Bağlılık ve Dinî Kimliğin Ruh Sağlığına Katkısı Nedir? Din Eğitimi Alan Öğrenciler Üzerine Bir Araştırma, (Ed.) Ali Ayten, İstanbul: Çamlıca Yayınları, s.101.
  • AYTEN, A.-ANIK, E. (2014), "LGBT Bireylerde Dinî İnanç, Din ve Tanrı Tasavvuru, Dinî ve Manevî Başa Çıkma Süreci", Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 14 (2), ss. 7-31.
  • AYTEN, A.-GÖCEN, G.-SEVİNÇ, K.-ÖZTÜRK, E.E. (2012), "Dinî Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi", Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12 (2), ss. 45-79.
  • AYTEN, A.-SAĞIR, Z. (2014), "Dindarlık, Dinî Başa Çıkma ve Depresyon İlişkisi", Marma- ra Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 47, ss. 5-18.
  • BARON, R.M.-KENNY, A.D. (1986), "The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerati- ons", Journal of Personality and Social Psychology, 51 (6), ss. 1173-1182.
  • BATAN, S.N.-AYTEN, A. (2015), "Dinî Başa Çıkma, Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma", Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 15 (3), ss. 67-92.
  • BELEN, Fatıma Zeynep (2014), "Manevi Danışmanlıkta Bibliyoterapi Tekniği ve Uygu- lanması", Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, Ankara.
  • CHATTERS, L. M. (2000), "Religion and Health: Public Health Research and Practice", Annual Review of Public Health, 21, ss. 341.
  • CUFTA, M. (2014), "Kanser Hastalığı ile Başa Çıkmada Dinî İnanç ve Tutumların Rolü", Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Bursa.
  • ÇİFTÇİ, A. (2007), "Hastalıklarla Başa Çıkmada Dinîn Rolü: Kanser Hastaları Örneği", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • DIENER, E.-EMMONS, A.R.-LARSEN, J.R.-GRIFFIN, S. (1985), "The Satisfaction with Life Scale", Journal of Personality Assesment, 49, ss. 71-75.
  • EKŞİ, H. (2001), "Başa Çıkma, Dinî Başa Çıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Eğitim, İlahiyat ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Karşılaştı- rılması", Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Bursa.
  • ERYÜCEL, S. (2013), "Yaşam Olayları ve Dinî Başa Çıkma" Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • FIORI, K.-BROWNI, E.-CORTINA, S.K.-ANTONUCCI, T. (2006), "Locus of Control as A Mediator of The Relationship Between Religiosity and Life Satisfaction: Age, Ra- ce, and Gender Differences", Mental Health, Religion & Culture, 9 (3), ss. 239- 263.
  • FRANKL, E.V. (2014), Psikoterapi ve Din: Bilinçdışındaki Tanrı, Çev.: Zeynep Taşkın, İstanbul: Say Yayınları.
  • FREUD, S. (1991), The Future of an Illusion, London: Penguin Freud Library.
  • FROMM, E. (1991), Sahip Olmak ya da Olmak, Çev.: Aydın Arıtan, 3. Baskı, İstanbul: Arıtan Yayınları.
  • GÜLMEZ, Ü. (2008), "Deprem Tecrübesi Yaşayanlarda Dinsel Anlamlandırma Biçimleri ve Tutumlar", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • HEO, J.G. (2009), "The Role of Religious Coping in Alzheimer's Disease Caregiving", University of Pittsburgh, Doctorate Thesis, Pittsburgh.
  • HOFMAN, P. (2005), Yeni Bir Başlangıç: Emeklilik, Çev.: Zeynep Önen, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • IŞIK, Z. (2015), Sen Öldün Ben Büyüdüm: Anne-Babası Ölen Yetişkinler Üzerine, İstanbul: Açılım Kitap.
  • JAMES, W. (1960), The Varieties of Religious Experience: A Study in Human Nature, Lon- don: The Fontana Library.
  • JUNG, G.C. (1982), Analitik Psikolojinin Temel İlkeleri, Çev.: Kamuran Şipal, İstanbul: Bozak Yayınları.
  • KARAGÖZ, S. (2010), "Otistik Çocukların Anne Babalarında Anlamlandırma ve Dinî Başa Çıkma", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İs- tanbul.
  • KARAKAŞ, C.A.-KOÇ, M. (2014), "Stresle Başa Çıkma ve Dinî Başa Çıkma Yöntemleri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi", İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3 (3), ss. 610-631.
  • KARAKAŞ, Ahmet Canan (2014), "Gerçeklik Terapisi Yönelimli Dini Başa Çıkma Psikoe- ğitim Programının Affetme Esnekliği, Empati ve Stresle Başa Çıkma Üzerine Etki- leri", Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü- sü, Sakarya.
  • KAUSAR, S.-CHAUDRY, R. H. (2004), "Predictors of Subjective Well-Being in an Eastern Muslim Culture", Journal of Social and Clinical Psychology. 23 (3), ss. 359-376.
  • KLAASSEN, D.-MCDONALD M.-JAMES, S. (2006), "Advance in the Study of Religious and Spiritual Coping", Handbook of Multicultural Perspectives on Stress and Co- ping, (Eds.) Paul Wong-Lilian Wong, New York: Springer, ss. 112-13.
  • KOÇ, M. (2009), "Dinsel Pratiklerin Sıklık Düzeyleri İle Dinî Başa Çıkma Arasındaki İlişki: Ergenler Üzerine Ampirik Bir Araştırma", Bilimname, 16 (1), ss. 140-182.
  • KOENİG, H.G.-SİEGLER, I.C.-MEADOR, K.G.-GEORGE, L.K. (1990), Religious Coping and Personality in Late Life, International Journal of Geriatric Psychiatry, 5 (2), ss. 123-131.
  • KOZARYN, O. A. (2002), "Religiosity and life satisfaction across nations". Mental Health, Religion & Culture, 13 (2), ss. 155-169.
  • KÖSE, A.-KÜÇÜKCAN, T. (2006), Deprem ve Din: Marmara Depremi Üzerine Psiko- Sosyolojik Bir İnceleme, İstanbul: Emre Yayınları.
  • KROK, D. (2014), The Role of Meaning in Life Within the Relations of Religious Coping and Psychological Well-Being, Journal of Religion and Health, 54, ss. 2292-2308.
  • KULA, N. (2005), Bedensel Engellilik ve Dinî Başa Çıkma, İstanbul: Değerler Eğitimi Mer- kezi Yayınları.
  • MAKAROĞLU, H. (2005), "Depremin Dinî Tutum ve Davranışlar Üzerindeki Etkisi: Düz- ce İl Merkezi Örneği", Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
  • MEHMEDOĞLU, Ali Ulvi (2004), Kişilik ve Din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayın- ları.
  • ÖZGEN, G. (2014), "Üsküdar Bölgesinde Görev Yapan Öğretmenlerin Mizah Tarzları ve Dinî Başa Çıkma Tarzları Arasındaki İlişki", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • PARGAMENT, I. K. (1997), The Psychology of Religion and Coping: Theory, Research, Practice, New York: The Guilford Press.
  • PARGAMENT, I.K.-KOENIG, H.-PEREZ, L. (2000), ,,The Many Methods of Religious Coping: Development and Initial Validation of the RCOPE", Journal of Clinical Psychology, 56 (4), ss. 519-543.
  • PARGAMENT, I.K.-TARAKESHWAR, N.-ELLISON, G.C.-WULFF M. (2001), "Religious Coping Among the Religious: The Relationships Between Religious Coping and Well-being in a National Sample of Presbyterian Clergy, Elders, and Members", Journal for the Scientific Study of Religion, 40 (3), ss. 497-513.
  • RAIYA, A.H.-HAMAMA L.-FOKRA, F. (2015), "Contribution of Religious Coping and Social Support to the Subjective Well-Being of Israeli Muslim Parents of Children with Cancer: A Preliminary Study", Helath & Social Work, 40 (3), ss. 83-91.
  • RAJABI, M.-SAREMI A.A.-BAYAZI, H. M. (2012), "The Relationship Between Religious Coping Patterns, Mental Health and Happiness", Developmental Psychology (Jo- urnal of Iranian Psychologists), 8 (32), ss. 363-371.
  • ROSS, K.- HANDAL, J. P.-CLARK, M.E.-WAL, V.S.J. (2009), "The Relationship Between Religion and Religious Coping: Religious Coping as a Moderator Between Reli- gion and Adjustment", Journal of Religion and Health, 48, ss. 454-467.
  • STURZ, D.L.-ZOGRAFOS, N. K. (2014), "Religious Coping and Working Past Retirement Age: A Review of the Literature", Journal of Religion, Spirituality & Aging, 26, ss. 231-244.
  • ŞENTEPE, A. (2009), "Yaşlılık Döneminde Temel Problemler ve Dinî Başa Çıkma", Mar- mara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstabul.
  • TILIOUINE, H.-CUMMINS, A. R.-DAVERN, M. (2009), "Islamic religiosity, subjective well-being, and health", Mental Health, Religion & Culture, 12(1), ss. 55-74.
  • TILIOUINE, H. (2008), "Measuring Satisfaction with Religiosity and Its Contribution to the Personal Well-Being Index in a Muslim Sample", Applied Research Quality Li- fe, 4, ss. 91-108.
  • TOPUZ, İ. (2003), "Dinî Gelişim Seviyeleriyle Dinî Başa Çıkma Tutumları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma", Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dokto- ra Tezi, Bursa, s. 119.
  • TURAN, A. (2009), "Özel Eğitim Gerektiren Çocukların Problemleri, Din, Aile Tutum ve Davranışları (Otistik Çocuklar Örneği)", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • UYSAL, V. (1995) "İslâmî Dindarlık Ölçeği Üzerine Bir Pilot Çalışma", İslâmî Araştırmalar Dergisi, 8 (3-4), ss. 72-93.
  • YAPICI, Asım (2007), Ruh Sağlığı ve Din: Psiko-sosyal Uyum ve Dindarlık. Adana: Karahan Yayınları.
APA AYTEN A, YILDIZ R (2016). DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. , 281 - 308.
Chicago AYTEN ALI,YILDIZ Refik DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. (2016): 281 - 308.
MLA AYTEN ALI,YILDIZ Refik DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. , 2016, ss.281 - 308.
AMA AYTEN A,YILDIZ R DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. . 2016; 281 - 308.
Vancouver AYTEN A,YILDIZ R DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. . 2016; 281 - 308.
IEEE AYTEN A,YILDIZ R "DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA." , ss.281 - 308, 2016.
ISNAD AYTEN, ALI - YILDIZ, Refik. "DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". (2016), 281-308.
APA AYTEN A, YILDIZ R (2016). DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 16(1), 281 - 308.
Chicago AYTEN ALI,YILDIZ Refik DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16, no.1 (2016): 281 - 308.
MLA AYTEN ALI,YILDIZ Refik DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, vol.16, no.1, 2016, ss.281 - 308.
AMA AYTEN A,YILDIZ R DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2016; 16(1): 281 - 308.
Vancouver AYTEN A,YILDIZ R DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2016; 16(1): 281 - 308.
IEEE AYTEN A,YILDIZ R "DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA." Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 16, ss.281 - 308, 2016.
ISNAD AYTEN, ALI - YILDIZ, Refik. "DİNDARLIK, HAYAT MEMNUNİYETİ İLİŞKİSİNDE DİNÎ BAŞA ÇIKMANINROLÜ NEDİR?EMEKLİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/1 (2016), 281-308.