İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER

Feyza KURNAZ ŞAHİN (Afyon Kocatepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bölüm, Afyonkarahisar, Türkiye)
Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
11 0
Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 56 Sayfa Aralığı: 1255 - 1307 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER

Öz:
Son yıllarda akademik yazında I. Dünya Savaşı'nın sosyal, ekonomik ve toplumsal etkileri daha çok tartışılmaya başlanmıştır. Bu meyanda savaşın mağdurlarından olan esirler ile ilgili çalışma sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Birçok akademisyen Osmanlı arşivkaynaklarından yararlanarak bu konuda araştırmalar yapmıştır. Ancak bu çalışmaların ekseriyeti Türk esirlerle ilgilidir. Öte yandan Türkiye'nin elinde bulunan esirleri konu alan çalışmalar ise genellikle Osmanlı arşiv kaynaklarına dayanmaktadır. Bu noktada Türkiye'nin elinde bulunan esirlerin durumunu ortaya koyan yabancı kaynakların incelenmesi, mukayeseli çalışmalara veri oluşturmak açısından önemlidir. Bu husus dikkate alındığında Türkiye'de bulunan İngiliz esirlerin durumlarının, İngiliz arşiv belgelerine yansıma biçimi ve değerlendirilme şekli önem arzetmektedir.Bu meyanda araştırmada, I. Dünya Savaşı yıllarında Afyonkarahisar'daki esir kampında bulunan İngiliz esirlerin sıhhi, sosyal ve ekonomik durumlarının İngiliz arşiv belgelerine yansıma biçimi irdelenmeye çalışılmıştır. Böylece Afyonkarahisar örneğinden yola çıkılarak Türkiye'de bulunan İngiliz esirlerin içinde bulunduğu şartlar, esirlerin Türk tarafının kendilerine karşı tutumuna yönelik algıları, kampa yönelik eleştirileri veya memnuniyetleri, İngiliz Hükümeti'nin anılan esir kampı ile ilgili değerlendirmeleri ortaya konulmuş olacaktır.Çalışmada temel olarak İngiltere'de bulunan The National Archives'in Foreign Office belgeleri esas alınmıştır. Bu belgeler arasında resmi yazışmalar, İngiliz esirlere ait mektuplar, anılar ve dilekçeler ile diğer devlet temsilcileri tarafından yazılmış raporlar yer almaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Antropoloji

ENGLISH CAPTIVES IN AFYONKARAHISAR CAPTIVE CAMP DURING THE FIRST WORLD WAR YEARS ACCORDING TO ENGLISH ARCHIVE DOCUMENTS

Öz:
The social, economical and societal effects of the First World War have been increasingly discussed in the academic literature in recent years. In this sense, studies on captives who are considered as war-wearies have increased day by day. Many scholars studied on this topic based on the Ottoman archive documents. However, most of these studies focus on Turkish captives. Besides, the ones that examine the captives held by Turkey are based on the Ottoman documents. At this point, examining the foreign documents revealing the case of the captives held by Turkey is important to provide data for comparative studies. For this reason, reflection and the evaluation of the English captives held by Turkey in the English archive documents are significantly important for the literature. Within this scope, this study aims to investigate how the social, health and economic situations of English captives in Afyonkarahisar captive camp during the First World War were reflected and evaluated in English archive documents. Based on this, the situations experienced by English captives in Turkey, their perceptions regarding the attitudes of Turks towards them, their criticism or satisfaction towards the camp, and the evaluation of English government regarding the camp will be revealed based on the case of Afyonkarahisar. The study is mainly based on the Foreign Office Documents of the National Archives in England. Official correspondences, letters of English captives, memories, petitions and reports written by state representatives take place in these documents.
Anahtar Kelime:

Konular: Antropoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arşiv Belgeleri
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
  • Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Kalem-i Hususî (DH.EUM.KLH.), nr. 3/35, (23 Muharrem 1336/8 Kasım 1917).
  • DâhiliyeNezareti Şifre Kalemi (DH.ŞFR.), nr. 81/84, (23 Muharrem 1336/8 Kasım 1917).
  • Dâhiliye Nezareti Umûr-ı Mahalliye-i Vilâyât Müdüriyeti (DH.UMVM.), nr. 123/68, (12 Recep /26 Mayıs 1915).
  • Hariciye Nezareti Hukuk Müşavirliği İstişâre Odası (HR.HMŞ.İŞO.), nr. 111/7, (14 Kasım 1914).
  • Hariciye Nezareti Siyasi Kalemi (HR.SYS.), nr. 2167/13, (2 Kasım 1914); nr. 2167/17, (4 Kasım 1914); nr. 2222/45; 2221/74.
  • The National Archives UK (İngiliz Devlet Arşivleri Belgeleri)
  • The National Archives UK (TNA), Foreign Office (FO), nr. 383/220, İstanbul ABD Büyükelçiliği'nden İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na, 1 Temmuz 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/220, İstanbul ABD Büyükelçiliği'nden Londra'daki ABD Büyükelçiliği'ne, 12 Mart 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/220, İstanbul ABD Konsolosu Mr. Page'den İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na, Temmuz 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/220, Londra ABD Büyükelçiliği'nden İstanbul ABD Konsolosu Mr. Page'e, Temmuz 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/220, Mr. Page'den Philip Hoffman'a, 3 Ağustos 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/226, Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti'den Bayan McNamara'a, Ağustos 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/231, İngiliz Ordu Konseyinden İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na, 29 Şubat 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/231, s. 1, Afyonkarahisar Esir Kampı'ndan Morgenthau'ya, 15 Kasım 1915.
  • TNA, FO, nr. 383/231, s. 1-2, İstanbul'daki ABD Büyükelçiliği'ne İngiliz Dışişleri Bakanı S. Temmuz 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/232, Sir E. Cornwall'dan Lord R. Cecil'e, 6 Temmuz 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/241, British Prisoners of War Book Scheme, 11 Ekim 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/241, İstanbul ABD Büyükelçiliği'nden İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na, 14 Eylül 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/340, Hilds D. Warren'den İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na, 19 Ocak 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/340, İngiliz Dışişleri Bakanlığı Savaş Esirleri Bölümünden Yüzbaşı Guise'in Ailesine, 17 Mart 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/340, İstanbul ABD Büyükelçiliği'nden Londra'daki ABD Büyükelçiliği'ne, 3 Şubat 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/340, İstanbul ABD Büyükelçiliği'nden Londra'daki ABD Büyükelçiliği'ne, 8 Mart 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/340, İstanbul ABD Büyükelçiliği'nden Londra'daki ABD Büyükelçiliği'ne, Aralık 1916.
  • TNA, FO, nr. 383/340, İstanbul'daki Hollanda Büyükelçiliği'nden Londra'daki Hollanda Büyükelçiliği'ne, 9 Mayıs 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/340, İstanbul'daki Hollanda Büyükelçiliği'nden Londra'daki Hollanda Büyükelçiliği'ne, 24 Eylül 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/340, s. 1-2, Crossley&Davenport'dan İngiliz Dışişleri Sekreterliğine, 18 Ocak 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/340, Yüzbaşı Guise'in Ailesinden İngiliz Dışişleri Bakanlığı Savaş Esirleri Bölümü'ne, 12 Mart 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/452, Hint Ofisi Sekreterliği'nden İstanbul Hollanda Büyükelçiliği'ne, 27 Temmuz 1918.
  • TNA, FO, nr. 383/452, İstanbul ABD Büyükelçiliği'nden Londra'daki ABD Büyükelçiliği'ne, 8 Mart 1917.
  • TNA, FO, nr. 383/452, İstanbul Hollanda Büyükelçiliği'nden Londra'daki Savaş Esirleri Bölümü'ne, 23 Nisan 1918.
  • TNA, FO, nr. 383/460, Londra'daki Savaş Esirleri Bölümü'nden Bayan Pass'a, Nisan 1918.
  • TNA, FO, nr. 383/460, Londra'daki Savaş Esirleri Bölümü'nden Bayan Pass'a, 30 Nisan 1918.
  • TNA, FO, nr. 383/460, Londra'daki Savaş Esirleri Bölümü'nden Bayan Pass'a, 1 Mayıs 1918.
  • TNA, FO, nr. 383/460, Londra'daki Savaş Esirleri Bölümü'nden İstanbul'daki Hollanda Büyükelçiliği'ne, 30 Mart 1918.
  • TNA, FO, nr. 383/529, s. 1, Menten'den Lahey'deki İngiliz Temsilcisine, 12 Şubat 1919.
  • TNA, FO, nr. 383/92, ABD Büyükelçiliği Sefaret Sekreterinden İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na, Ağustos 1915.
  • TNA, FO, nr. 383/92, İngiliz Dışişleri Bakanlığından Hoffman Philip'e, 25 Ağustos 1915.
  • TNA, FO, nr. 383/92, Minas N. Megalos'tan General Roberts'a, 29 Haziran 1915.
  • TNA, FO, nr. 383/92, s. 1. Hoffman Philip'ten İngiliz Dışişleri Bakanlığı'na, 17 Ağustos 1915.
  • TNA, FO, nr. 383/92, Sir Edward Grey'den ABD Konsolosu Page'e, 19 Temmuz 1915.
  • TNA, FO, nr. 383/92. İngiliz Dışişleri Bakanlığından Hoffman Philip'e, 25 Ağustos 1915.
  • TNA, FO, nr. 383/92. Minas N. Megalos'tan General Roberts'a, 29 Haziran 1915.
  • Rapor, Talimatname ve Salnameler
  • Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti 1329-1331 Salnamesi, Ahmed İhsan ve Şürekası Matbaacılık Osmanlı Şirketi, İstanbul.
  • Report on the Treatment of British Prisoners of War in Turkey. (1918). (November), London.
  • Üsera Hakkında Talimatname, (1330). Matbaa-i Askeriye-Süleymaniye, İstanbul.
  • Kitap ve Makaleler
  • Akan, M. (2006). Posta malzemelerinin anlattığı; birinci dünya savaşı yıllarında Ankara esir kampı. Kebikeç, 22(11), 297-305.
  • Akkor, M. (2006). I. Dünya Savaşı'nda çeşitli ülkelerdeki Türk esir kampları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Akkor, M. (2015). I. Dünya Savaşı'nda Kocaeli'de İngiliz esirleri. Uluslararası Gazi Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri, (ed. Haluk SELVİ ve Bilal ÇELİK). Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yay., 849-867.
  • Altıntaş, A. (2008). Belgelerle mîlli mücadele döneminde esirler. Ankara: Anekdot Yayınları.
  • Altıntaş, A. (2015). Osmanlı esir kampları ve Çanakkale savaş esirleri ile ilgili bazı tespitler. savaş tarihi Araştırmaları Uluslararası Kongresi, 100. Yılında 1. Dünya Savaşı ve Mirası, Bildiriler, (ed. Halil ÇETİN-Lokman ERDEMİR). Çanakkale Valiliği Yay., 485-499.
  • Cenevre Mukavelesi. (1991). Türk hukuk lügati. (3. Baskı). Ankara Başbakanlık Yayını.
  • Çapa, M. (1999). Birinci Dünya Savaşı'nda Türkiye'de itilaf devletleri esirleri. Toplumsal Tarih, 11(66), 49-56.
  • Çelik, R. (2010). Birinci Dünya Savaşı Döneminde Afyonkarahisar esir garnizonu ve Faaliyetleri. (Editör: Hasan Babacan). Millî Mücadele ve Büyük Taarruzda Afyonkarahisar, AKÜ Yayını, 17-48.
  • Eyüp, S. (1978). Esaret hatıraları, Eyüp Sabri: bir esirin hatıraları ve matbuat ve istihbarat müdiriyet-i umumiyesi: Yunan İllerinde Zavallı Esirlerimiz. (Haz. Nejat SEFERCİOĞLU). İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser, nr. 130.
  • Günek, H. T. (2012). 1. Dünya Savaşı yıllarında Afyonkarahisar esir kampı. Taşpınar, 8, 30-38.
  • Jones, E. H. (1920). The road to en-dor: being an account of how two prisoners of war at Yozgad in Turkey won their way to freedom. London: John Lane Co. Press.
  • Key, H. (2010). I. Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti topraklarındaki esir kampları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi SBE.
  • Kurnaz, Ş. F. (2014). Osmanlıdan Cumhuriyet'e harp malullerinin sosyoekonomik ve sağlık durumları. Ankara: Gen. Kur. ATASE Yay.
  • Kurnaz. Ş. F. (2016). I. Dünya Savaşı yıllarında iki felemenk temsilcinin Afyonkarahisar Üsera Garnizonu hakkındaki izlenimleri: Dirk Johannes Van Bommel ve Dr. Emile Ernest Menten Raporları. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 14(20), 35-63.
  • Lushington, R.F. (1923). A Prisoner with the Turks 1915 - 1918. (Bedford: F. R. Hockliffe; Simpkin.) London: Marshall Co.
  • Oran, A. N. (2008). Birinci Dünya Savaşında Türkiye'deki Rus savaş esirleri. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yay.
  • Özçelik, M. (2013). Birinci Dünya Savaşı'nda Türkiye'deki esirler. Ankara: TTK Yay.
  • Özel, A. (1995). Esir. İslam Ansiklopedisi, TDV Yay., 11382-389.
  • Scott, J. B. (1915). The hague conventions and declarations of 1899 and 1907, tables of signatures, ratifications and adhesions of various powers, and texts of reservations. Oxford University Press, New York.
  • Scott, J. B. (1920). the proceedings of the hague peace conferences translation of the official texts, the conference of 1899. Oxford University Press, New York.
  • Scott, J. B. (1920). The Proceedings of the hague peace conferences translation of the official texts, the conference of 1907. Oxford University Press, New York.
  • Still, J. (1920). A Prisoner in Turkey. London: Jhon Lane Publishing. Taşkıran, C. (2001). I. Dünya Savaşı'nda Türk esirleri Ana Ben Ölmedim. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
  • Tetik, A. ve Güzel, M. Ş. (2012). Kızılay ve Kızılhaç Belgeleriyle Osmanlılara karşı işlenen savaş suçları (1911-1921). Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul.
  • Uca, A. (2003). 1915 yılında yayımlanan bir üsera talimatnamesi ve düşündürdükleri. A.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Dergisi, 3, 169-184.
  • İnternet Kaynakları
  • Dorothy, British prisoners of war at the camp at Gaardeby field, Bajstrup, near Tinglev in , (edited by M.A. Jones) http://www.thedanishscheme.co.uk/Articles/Starved%20 English.pdf (Erişim tarihi: 15.01.2015).
  • https://library.leeds.ac.uk/special-collections-explore/30492/phillips_william_watt_ addison?query=afion&resultOffset=2 (Erişim tarihi: 28.01.2016).
APA KURNAZ ŞAHİN F (2016). İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. , 1255 - 1307.
Chicago KURNAZ ŞAHİN Feyza İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. (2016): 1255 - 1307.
MLA KURNAZ ŞAHİN Feyza İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. , 2016, ss.1255 - 1307.
AMA KURNAZ ŞAHİN F İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. . 2016; 1255 - 1307.
Vancouver KURNAZ ŞAHİN F İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. . 2016; 1255 - 1307.
IEEE KURNAZ ŞAHİN F "İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER." , ss.1255 - 1307, 2016.
ISNAD KURNAZ ŞAHİN, Feyza. "İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER". (2016), 1255-1307.
APA KURNAZ ŞAHİN F (2016). İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(56), 1255 - 1307.
Chicago KURNAZ ŞAHİN Feyza İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 0, no.56 (2016): 1255 - 1307.
MLA KURNAZ ŞAHİN Feyza İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.56, 2016, ss.1255 - 1307.
AMA KURNAZ ŞAHİN F İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(56): 1255 - 1307.
Vancouver KURNAZ ŞAHİN F İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(56): 1255 - 1307.
IEEE KURNAZ ŞAHİN F "İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0, ss.1255 - 1307, 2016.
ISNAD KURNAZ ŞAHİN, Feyza. "İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA AFYONKARAHİSAR ÜSERA GARNİZONU'NDAKİ İNGİLİZ ESİRLER". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 56 (2016), 1255-1307.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 0:44

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları