DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ
Yıl: 2017 Cilt: 0 Sayı: 58 Sayfa Aralığı: 159 - 202 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ
Öz: Klasik edebiyatımızda harflerle ilgili söz hünerlerinden biri de elifnamelerdir. Divan ve halk edebiyatının müşterek unsurlarından biri olan elifnameler, çok eski dönemlerden itibaren edebiyatımızda yazılmaya başlanmış, özellikle dinî ve tasavvufi konularda eser veren şairlerin itibar ettiği bir tarz olmuştur. Edebiyatımızda yüze yakın örneği bulunduğu tahmin edilen; Fuzûlî, Muhibbî, Âşık Paşa gibi büyük şairlerin de kaleme aldığı elifnamelerin sayısı yapılan yeni araştırmalarla artmaktadır. Bu çalışmada elifnameler ile ilgili genel bilgiler verilmiş, özellikle divan edebiyatı şairlerinin elifname örnekleri derlenmiş, Halvetilik tarikatının kıymetli isimlerinden olan 16. y.y. şairleri Memî Can Saruhânî ve Ömer Karîbî'nin divanlarında yer alan elifnameleri bilim dünyasına kazandırılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
ELIFNAMES IN DİVAN LITERATURE AND SAMPLE OF TWO UNKNOWN ELIFNAMES: MEMI CAN SARUHANI and OMER KARIBI ELIFNAMES
Öz: One of the verbal skills about letters in our classic literature are elifnames. Elifnames which are one of the common elements of classical and folk literature were began to be written from ancient times in our literature, it has a reputation by poets who especially master in religious and mystical matters. The number of elifnames which is estimated to have about a hundred samples, and is penned by the great poets like Fuzuli, Muhibbi, Aşık Paşa is increasing according to recent researches. The study provides general information about elifnames, especially elifname samples of divan literature's poets were compiled, the elifnames which are located in divan of 16th century poets Memi Can Saruhani and Ömer Karibi who are important names of Halveti cult, is tried to be presented to the world of science.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ak, C. (1987). Muhibbi Divanı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Akkuş, Y. (2010). Benderli Cesari'nin Divanı ve Divançesi (İnceleme-Tenkitli Metin). Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
- Arat, R. R. (1991). Eski Türk Şiiri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Arslan, M. (2007). Mihri Hatun Divanı. Ankara: Uyum Ajans.
- Arslan, Z. (2010). Divan-ı Suzi-i Sivasi Tenkitli Metin-İndeks. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ayan, H. (2014). Nesimi Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Türkçe Divanının Tenkitli Metni. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Aydın, M. U. (2007). Kaimi Divanı Transkripsiyonlu Metni ve Tahlili. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bursalı Mehmet Tahir, (1972). Osmanlı Müellifleri 2. Cilt. İstanbul: Meral Yayınları.
- Candan, G. (2012). Senî Ali'nin Elifnamesi, Turkish Studies, 7/1, 631-641.
- Canım, R. (2000). Latifi Tezkiretü'ş-Şuara ve Tabsıratü'n-Nüzama (İnceleme-Metin). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Celep, Ö. (2013). Halk Şiirinde Elifname Söyleme Geleneği ve Elifnamelerde Eğitim Unsurları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Çelebioğlu, A. (1998). Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Çelik, H. (2010). Bendi Mustafa Baba Divanı (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çetin, İ. (1992). Elifnameler ve Sefil Ali'nin Bir Elifnamesi. Milli Folklor, 16, 39-43.
- Demirel, M. (1996). Âşık Paşa'nın Elifnamesi ve Dil Özellikleri, Bilig, 3, 203-246.
- Elesger, İ, (2004), Aşıg Elesger - Eserleri. Bakü: Şerg-Gerb.
- Gemici, S. (1990). Mihri Hatun Divanı Karşılaştırmalı Metin Cümle Yapısı ve Cümle Türleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gökalp, H. (2016). Türk Edebiyatında Manzum Tevhidler. İstanbul: Kesit Yayınları.
- Gökçimen, A. (2010). Türkmen Edebiyatında Elif-name. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 43, 105-120.
- Güvenç, A. Ö. (2013). Latin Alfabesine Göre Ortaya Konan Elifnameler Üzerine. Turkish Studies, 8/13, 1003-1016.
- Güzel, A. (2009). Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kaçar, B. (1997). Türk Edebiyatında Elif-nameler. V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Seksiyon Bildirileri I, Ankara, 307-316.
- Kahraman, S. A., Dağlı, Y. (2013). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi 1. Kitap. Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
- Kaya, D. (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kılıç, M. E. (2001). "Kutub Ömer Dede (Karîbî): Gelibolulu Bir Halvetî-Uşşâkî Şeyhi ve Şiirleri". Avrupa'ya İlk Adım Uluslararası Sempozyumu, İstanbul. 145-149.
- Kılıç, M. E. (2002). "Manisalı Şeyh Memîcân-ı Sarûhânî (V. 1008-1600) ve Eserlerinde Mevlânâ'dan Tesirler". I. Uluslararası Mevlânâ, Mesnevî ve Mevlevîhâneler Sempozyumu Bildirileri, Manisa, 205-220.
- Kılıç, M. E. (2004), "Memi Can". Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), 39. Cilt, 206-208, İstanbul.
- Kınay, N. (2013). "Bir Edebî Tarz Örneği Olarak Sâdık Kemâlî'nin Elif-Nâmeleri". Turkish Studies, 8/13, 1205-1213.
- Memmedova, E. (2010). "Türk Tasavvuf Şiirinde Elif-nâme-Yaşnamenin Senkretik Bir Örneği Üzerine", 21. Yüzyılda Türk Dünyası Uluslararası Sempozyumu, Lefke, 231-243.
- Özcan, H. (2015). "Hataî'nin Elifnâme Şeklinde Yazdığı Düvazdeh", Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 76, 191-204.
- Özkan, F. H. (2012). "Kaygusuz Abdal'ın Elifnamesi". Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 64, 185-198.
- Öztoprak, N. (2006). "Bursalı Feyzi Efendi'nin Elifnameleri". İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 35, 135-167.
- Öztoprak, N. (2009). "Elif-Nâmelerin Tertip Hususiyetleri ve Metin Tesisindeki Yeri". Uluslararası Türklük Bilgisi Sempozyumu Bildirileri 2, Erzurum, 817-829.
- Öztürk, N. (2012). "Elifname ve Nidai'nin Elifnamesi", Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu Bildirileri, Adana, 173-185.
- Pala, İ. (1995). Kronolojik Divan Şiiri Antolojisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Parlatır, İ. (2014). Fuzuli - Türkçe Divan, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Sorgun, S. (2009) Talib Ahmed Bosnavi Divanı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Taş, H. (2008). "Deli Birader Gazali'nin Elifnamesi", Turkish Studies, 3/2, 642-652.
- Tökel, D. A. (2003), Divan Şiirinde Harf Simgeciliği. Ankara: Hece Yayınları.
| APA | Taşkesenlioğlu L (2017). DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. , 159 - 202. |
| Chicago | Taşkesenlioğlu Lokman DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. (2017): 159 - 202. |
| MLA | Taşkesenlioğlu Lokman DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. , 2017, ss.159 - 202. |
| AMA | Taşkesenlioğlu L DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. . 2017; 159 - 202. |
| Vancouver | Taşkesenlioğlu L DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. . 2017; 159 - 202. |
| IEEE | Taşkesenlioğlu L "DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ." , ss.159 - 202, 2017. |
| ISNAD | Taşkesenlioğlu, Lokman. "DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ". (2017), 159-202. |
| APA | Taşkesenlioğlu L (2017). DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(58), 159 - 202. |
| Chicago | Taşkesenlioğlu Lokman DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 0, no.58 (2017): 159 - 202. |
| MLA | Taşkesenlioğlu Lokman DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.58, 2017, ss.159 - 202. |
| AMA | Taşkesenlioğlu L DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2017; 0(58): 159 - 202. |
| Vancouver | Taşkesenlioğlu L DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2017; 0(58): 159 - 202. |
| IEEE | Taşkesenlioğlu L "DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0, ss.159 - 202, 2017. |
| ISNAD | Taşkesenlioğlu, Lokman. "DİVAN EDEBİYATINDA ELİFNAMELER VE BİLİNMEYEN İKİ ELİFNAME ÖRNEĞİ: MEMİ CAN SARUHÂNÎ ve ÖMER KARÎBÎ ELİFNAMELERİ". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 58 (2017), 159-202. |
