Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi

Bilgili, Naile; KUBİLAY, Gülümser

Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi

Naile BİLGİLİ, (Gazi Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Gülümser KUBİLAY (Hacettepe Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Sağlık ve Toplum

42 0

Yıl: 2003 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 35 - 43 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi

Öz:

Amaç: Araştırma, yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıktan sorunları belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Çalışma niteliksel bir çalışma olup, derinlemesine görüşme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma Ankara İli Belediye sınırlan içinde yer alan ve yaşlı bireyin aileleri ile birlikte yaşama olasılığının daha fazla olduğu varsayımından yola çıkılarak, sosyo-ekonomik durumu düşük olan gecekondu mahallelerinde gerçekleştirilmiştir. Mahalle muhtarlık kayıtlanndan yararlanılarak araştırma kriterlerine uyan 60 aile seçilmiş ve yaşlı bireyin bakımından doğrudan sorumlu olan ve yaşlı bireyle daha fazla birlikte olduğu düşünülen kadınlarla görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada veriler, bakım veren bireyler ve yaşlı bireylerin tanıtıcı bilgilerinin yer aldığı form ve yaşlı bireyin bakımında yaşanan sorunlan belirlemeyi amaçlayan görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Görüşmeler bireyin yaşadığı ortamda, teybe kaydedilmiş, ham dökümleri yapılarak gruplandınlmış ve orijinal formuna sadık kalınarak betimsel analiz yapılmıştır. Bulgular: Yaşlı bireye bakım verenlerin; %63.3'ünün yaşlı birey ile birlikte yaşamaya ilişkin olumsuz düşünceleri olduğu ve bu olumsuzlukların yaşlı bireyin ruhsal durumundaki ve duygulanımındaki değişikliklerle ilgili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca yaşlı birey ile baştan beri sevgi, saygı ve anlayışa dayalı ilişkileri olan bakım verenlerin, yaşlı bireyin bakımını daha istekli ve gönüllü kabul ettikleri ve bakımın getirdiği zorluklarla daha kolay mücadele ettikleri belirlenmiştir. Yaşlı bireyin, bakım veren bireye kötü davranması, yapılanları taktir etmemesi, ailedeki diğer bireylerin özel yaşamına müdahale etmesi gibi davranışların bakım verenlerle ilişkilerini etkilediği gibi bakım verme sürecini de olumsuz etkilemektedir. Yaşlı bireye bakım verme kararında, bakımdan doğrudan sorumlu olan kadınların kararda söz sahibi olmaması da yaşanan sorunlardan biri olup yaşlı bireyin bakımını olumsuz etkilemektedir. Aynca yaşlı bireye bakım verenlerin yaşantılarının kısıtlanması, bakım işlevinin zorluklan nedeniyle fiziksel yada ruhsal yönden sağıklarının etkilenmesi ve yaşlı bireyin bakımını sağlamada ekonomik sıkıntı yaşanması ve iş yükünün artması da belirlenen sorunlar arasındadır. Bakım verenlerin tamamına yakını yaşlı bireyin bakımının sağlanmasında aile desteğinin çok önemli olduğunu, kesinlikle kurum bakımını tercih etmediklerini fakat evde bakımın sağlanabilmesi için bakım verenlerin desteklenmesi ve buna yönelik hizmetlerin planlanmasını istedikleri belirlenmiştir. Sonuç: Yaşlı bireyin bakımında önemli sorunlar yaşanmakta ve bakım verenler kurum bakımı dışında başka düzenlemelerle yaşlı bakımına destek olabilecek hizmetlere ihtiyaç duymaktadırlar.

Anahtar Kelime: Yaşlı Sağlık araştırmaları Anketler

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Problems experienced by families giving care for the elderly

Öz:

Aim: This research aimed to identify the problems of families which give cares for old person. Method: This is a qualitative study and in-deept interview method is used. The study is held in low social status localities withinthe borders of the Ankara city province assuming that much more elder family members live with their family in these regions. The families (60) were chosen from these regions according to the study criteria from the records. The women who are directly responsible for old person's care and spend much more time with them, were taken to interview. The data obtainded by a survey and the interview format designed by the researcher which includes the definitive information about the caregivers and elderly individuals and determines the problems encountered in the care of the elderly individual. The raw data gathered from the interviews were classifield and descriptively analised sticking to the original form. Findings: Among the care-givers (63.3%) for elderly had the negative thoughts about living with them and this is related to the emotional changes of the old person. On the other hand, the care-givers who had been a good relationship with elderly, took a responsibility of old person volunteerly and easily fought with the difficulties, related to elderly's care. There are some factor which make the care process difficult, for example, the old person's bad behaviour to the care-giver, not to appreciate the care process and to interfere the other family members' personal life. In addition, there is another factor to effect negatively on the care process: The women who are directly responsible in the care process, not to allow to make a decision about the care process. While the care-givers' life are restrained by and the difficulties of this process, the care-givers negatively effected physically and mentally. All care-givers agreed on the family support for elderly and expressed that not to prefer another kind of care, like institutional care. But they need more support and necessary organisation for better care at home. Result: There are important (major) problems occurred during the elderly's care and care givers need to have supportive services for the elderly's care, except institutional care.

Anahtar Kelime: Questionnaires Aged Health Surveys

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. 1990 Nüfus Sayımı (1993), T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No. 1561, Ankara.
2. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 1998 (1999), Hacettepe Üniversitesi, Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara.
3. Dirican, R., Bilgel, N. 1993. Yaşlılar ve Sağlık Sorunları. Halk Sağlığı, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa.
4. Koşar, N. 1996. Sosyal Hizmetlerde Yaşlı Refah Alanı, Şafak Matbaacılık, Ankara
5. Atalay, B. ve ark. 1992. Türk Aile Yapısı Araştırması, Yayın No DPT: 2313- SPGM: 421, Ankara.
6. Ryden, B.M. 1984. Morale and Perceived Control in Instituonalized Elderly Nursing Research, Vol. 33, No.3
7. Özcan, A., Nural, N., Karataş, B. 1992. Geniş Ailede Yaşlı Kişinin Ailedeki Yeri ve Algılanışı Sağlıklı Yaşlanma Sempozyumu, Ankara, 264-267.
8. Özcan, A., Yazıcı, S., Beşer, A. 1992. Huzurevi ve Aileyle Birlikte Kalan Yaşlıların Psikolojik Durumlarının Değerlendirilmesi. Sağlıklı Yaşlanma Sempozyumu, Ankara, 264-267.
9. Büyükcoşkun, A. 1992. Yaşlılık ve Evde Bakım Hizmetleri. Sağlıklı Yaşlanma Sempozyumu, Ankara, 152-154
10. Emiroğlu, V. 1995 Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Uyumu, Şafak Matbaacılık, Ankara.
11. Sarman, C. Ve ark, 1995. Geriatrik Psikiyatri Alanında Akrabaların Kurum Bakımına İlişkin Beklentileri ve Değerlendirmeleri. 2. Ulusal Geropsikiyatri Sempozyumu, istanbul.
12. Bircfield, C.P. 1996. Elder Health. Stanhope, M., Lancaster, J.(eds), Community Health Nursing, Fourt Edition, Mosby Year Book Inc., St. Louis, 596-597
13. Büyük coşkun, A. 1990. Yaşlı Bireylerin Sorunları ve Bakım Gereksinimlerinin Saptanması. H.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara
14. Özgüven, İ.E. (1992) Görüşme İlke ve Teknikleri, 2. Baskı, Odak Ofset Matbaacılık, Ankara
15. Duncan, P. (1992) "Qualitative and Quantitative: Two Styles of Viewing the World or Two Categories of Reality" RAP, Rapid Assesment Procedures (Ed. Scrimshaw, N. ve Gleason, G.) INFD, Boston.
16. Debus, M. (1995) "Methodological Rewiew: A Handbook for Excellence in Focus Group Research" Academy for Educational Development, HEALTHCOM. Washington.
17. Yıldırım, A., Şimşek, H. (1999) Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınevi, Ankara
18. Ennew, J. (1998) Çev. Öztek, Ç." Sokak Çocukları ve Çalışan Çocuklar: Planlama için Bir Rehber" UNICEF Yayınlan, Birinci Basım, Pelin Ofset, Ankara
19. Eker, E.(1990) "Yaşlılarda Aile Tedavisi" 16. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi, İzmir, 21-34
2O.Grafström, M. Ve ark. (1993)"Relationships Between Demented Elderly People and Their Families" Journal of Advanced Nursing. Vol.18, 1747-1757
21. Pearson, A.,et all. 1998. Elderly Psychiatric Status and Caregiver Perceptions as Predictors of Caregiver Burden" The Gerontologist, Vol. 28, No.l. 79-82
22. Smerglia, L.V. ve Deimling, G.T. (1997) "Care-Related Decision-Making Satisfaction and Caregiver Well Being in Families Caring For OlderMembers" The Gerontologist, Vol. 37, No.5, 655-658
23. Srawbridge, W.J. ve ark. (1997) "New Burdens ro More of the Same Comparing Grandparent, Spouse and Adult-Child Caregivers" The Gerontologist, Vol. 37, No.4,505-510
24. Braudis, M.E. (1986) "Later Adulthood" Health Promotion, (Ed. Edelman,C, Mandle, L.C.) Mosby Company, Toronto, 553-556)
25. Brody, E.M. ve ark. (1983) "Women's Changing Roles and Help to Elderly Parents: Attidues of Three Genaration of Women" Journal of Gerontology Vol. 38, No. 5,597-607
26. Finley, N. Ve ark. (1988) "Motivators and inhibitors of Attitudes of Filial Obligation Toward Aging Parents" The Gerontologist, Vol. 28, No. 1
27. Pratt, L. 1991. The Social Support Functions of the Family. Badura, B. and Kickbusch, I.(eds), Health Promotion Research, WHO Regional Publications, European Series, No. 37, 229- 245

APA	Bilgili N, KUBİLAY G (2003). Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. , 35 - 43.
Chicago	Bilgili Naile,KUBİLAY Gülümser Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. (2003): 35 - 43.
MLA	Bilgili Naile,KUBİLAY Gülümser Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. , 2003, ss.35 - 43.
AMA	Bilgili N,KUBİLAY G Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. . 2003; 35 - 43.
Vancouver	Bilgili N,KUBİLAY G Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. . 2003; 35 - 43.
IEEE	Bilgili N,KUBİLAY G "Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi." , ss.35 - 43, 2003.
ISNAD	Bilgili, Naile - KUBİLAY, Gülümser. "Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi". (2003), 35-43.

APA	Bilgili N, KUBİLAY G (2003). Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Sağlık ve Toplum, 13(1), 35 - 43.
Chicago	Bilgili Naile,KUBİLAY Gülümser Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Sağlık ve Toplum 13, no.1 (2003): 35 - 43.
MLA	Bilgili Naile,KUBİLAY Gülümser Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Sağlık ve Toplum, vol.13, no.1, 2003, ss.35 - 43.
AMA	Bilgili N,KUBİLAY G Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Sağlık ve Toplum. 2003; 13(1): 35 - 43.
Vancouver	Bilgili N,KUBİLAY G Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Sağlık ve Toplum. 2003; 13(1): 35 - 43.
IEEE	Bilgili N,KUBİLAY G "Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi." Sağlık ve Toplum, 13, ss.35 - 43, 2003.
ISNAD	Bilgili, Naile - KUBİLAY, Gülümser. "Yaşlı bireye bakım veren ailelerin yaşadıkları sorunların belirlenmesi". Sağlık ve Toplum 13/1 (2003), 35-43.