Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 181 - 208 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri

Öz:
Türk İslam sanat tarihi içinde Müezzin mahfilleri, sanat tarihi disiplininde başlı başına bir konu olarak üzerinde durulmayan, ekseriyetle mimariye bağlı olarak değerlendirilen elemanlardır. Hünkar, müezzin ve kadınlar mahfili olarak üç bölüme ayrılan mahfiller, genellikle ait oldukları yapının bir parçası olarak görülmüş, bağımsız bir çalışma konusu olarak seçilmemişlerdir. Çoğunlukla bulundukları yapı ile aynı zamanda ya da daha sonra inşa edilen bu birimlerin yapıldıkları malzeme, geçirdikleri onarımlar veya değişimler ilgili detaylı araştırma yapılmadığı görülmektedir. Yapılan az sayıda çalışma göz önünde olan, özellikle başkent yapılarıyla sınırlı kalmış, Anadolu örnekleri göz ardı edilmiştir. Mimariye bağlı bu birimlerin vazgeçilmez özelliği olan süslemelerin teknik, üslup ve kompozisyon özelliklerinin tespit edilmesine öncelik verilmelidir. Bu tespitler Anadolu örneklerinde, başkent üslubunun etkisinde gelişen bir süsleme programını ya da bulunduğu coğrafyaya bağlı bölgesel üslubun etkisinde gelişen yerel üslubu belirlemekte kuşkusuz yol gösterici olacaktır. Bu çalışma kapsamında, Gaziantep'te bulunan Alaybey, Karatarla, Handan Bey, Nuri Mehmet Paşa, Eyüboğlu ve Hacı Nasır camilerinin ahşap üzerine kalem işi süslemeli müezzin mahfilleri incelenmiştir. Bu yapıların süsleme programları bağlamında, yerel sanat geleneklerinin bölgesel etkilerle ortaya konmuş örneklerinin irdelenmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelime:

Kalemisi Ornamented Wooden Muezzin Loges of the Mosques in Gaziantep

Öz:
The muezzin loges has not been considered as a seperate elements in art history disciplines as a special topic within Turkish Islamic Art History. They have been evaluated mostly within the architectural context. Three types of loges as Hünkâr, Muezzin and Kadinlar, generally handled as a part of the mainframe and not chosen as an independent working field. Those loges were built mostly at the same time with the main building or later and there are no detailed researches about those loges for the building materials, past time repairs or alterations. Very few researches have been restricted with the ones have been in the limelight or with the capital buildings. Examples from the Anatolia have been ignored. The identification of the genre and composition characteristics of these architectural units should have a priorty. These findings for the examples from the Anatolia would be a pathfinder of the effect of developing a program of capital decoration style or the effect of developing a regional style connecting to the present geographical location. In this study, the stenciled wooden muezzin loges of Ahmet Nuri Pasha mosque, Alaybey mosque, Karatarla mosque, Handan Bey mosque, Nuri Mehmet Pasha mosque, Eyupoglu mosque and Haci Nasir mosque at the Gaziantep have been examined. The examination of the examples of which put forth with the traditional regional effects, in the context of the ornamentation program has been intended.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKSOY, Zeynep Demircan, "İlhanlı ve Memluk Etkileşiminde XIV. Yüzyıl Anadolu Türk Tezhip Sanatı", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, c. VII, S. 29, s. 265-280.
  • ARIK, Rüçhan, Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı, Ankara 1976.
  • ATAK, Erkan, "Tokat Mahmut Paşa Camii Kalem İşi Bezemeleri", Turkish Studies. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 10/6, Ankara-Turkey, Spring 2015, s. 197-226.
  • BAĞCI, Serpil, "Osmanlı Mimarisinde Boyalı Nakışlar", Osmanlı Uygarlığı, c. II, Ankara, 2004, s. 737-758.
  • BARIŞTA, Örcün, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi İstanbul Cami ve Türbelerinde Ağaç İşleri, AKM Yayınları, Ankara, 2009.
  • ÇAM, Nusret, "Müezzzin Mahfilleri ve Gaziantep Camilerinin Ahşap Müezzin Mahfilleri", 9. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi, 23-27 Eylül 1991, Ankara 1995, c. I, s. 541- 556.
  • ÇAM, Nusret, Türk Kültür Varlıkları Envanteri, Gaziantep 27, Ankara 2006.
  • ÇETİNASLAN, Mustafa, "Hünkar Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Örnekleri", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 29, 2013, s. 62-68.
  • EROĞLU, Süreyya, "Gaziantep Ahmet Çelebi Camisi; Kadınlar Mahfili'nin Kalemişi Süslemeleri", Turkish Studies. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5, Ankara-Turkey, Spring 2014, s. 901- 927.
  • GÜNEY, K. Zeynep-GÜNEY, A. Nihan, Osmanlı Süsleme Sanatı, Ankara 1999. http://www.see-berlin.de/home/Aleppo.htm, 8 Nisan 2015
  • KESKİNER, Cahide, Turkish Motifs, İstanbul 2007.
  • KÜRKÇÜOĞLU, Cihat, Şanlıurfa Camileri, Ankara 2013.
  • ÖNGE, Yılmaz, "Anadolu'da XIII-XIV. Yüzyılın Nakışlı Ahşap Camilerinden Bir Örnek: Beyşehir Köşk Köyü Mescidi", Vakıflar Dergisi, S. IX, Ankara 1970, s. 291-302.
  • ÖZKEÇECİ, İlhan-ÖZKEÇECİ, Şule, Türk Sanatında Tezhip, İstanbul 2014.
  • RENDA, Günsel-EROL, Turan, Başlangıcından Bugüne, Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, c. I, İstanbul 1981.
  • TANMAN, M. Baha, "Mahfil", TDVİA, c. XXVII, Ankara 2003, s. 333-334.
APA EROĞLU BİLGİN S (2016). Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. , 181 - 208.
Chicago EROĞLU BİLGİN SÜREYYA Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. (2016): 181 - 208.
MLA EROĞLU BİLGİN SÜREYYA Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. , 2016, ss.181 - 208.
AMA EROĞLU BİLGİN S Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. . 2016; 181 - 208.
Vancouver EROĞLU BİLGİN S Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. . 2016; 181 - 208.
IEEE EROĞLU BİLGİN S "Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri." , ss.181 - 208, 2016.
ISNAD EROĞLU BİLGİN, SÜREYYA. "Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri". (2016), 181-208.
APA EROĞLU BİLGİN S (2016). Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(37), 181 - 208.
Chicago EROĞLU BİLGİN SÜREYYA Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.37 (2016): 181 - 208.
MLA EROĞLU BİLGİN SÜREYYA Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.37, 2016, ss.181 - 208.
AMA EROĞLU BİLGİN S Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2016; 0(37): 181 - 208.
Vancouver EROĞLU BİLGİN S Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2016; 0(37): 181 - 208.
IEEE EROĞLU BİLGİN S "Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri." Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.181 - 208, 2016.
ISNAD EROĞLU BİLGİN, SÜREYYA. "Gaziantep Camilerinin Ahşap Üzerine Kalemişi Süslemeli Müezzin Mahfilleri". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 37 (2016), 181-208.