Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği

AŞCI, ÖZLEM; GÖKDEMİR, FULYA; ÇİÇEKOĞLU, Ebru

Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği

Özlem AŞCI, (Artvin Çoruh Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Artvin. Türkiye)

Fulya GÖKDEMİR, (Artvin Çoruh Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Artvin. Türkiye)

Ebru ÇİÇEKOĞLU (Artvin Çoruh Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Artvin. Türkiye)

Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi /Journal of Health Sciences and Professions

8 1

Yıl: 2016 Cilt: 3 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 173 - 183 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği

Öz:

Amaç: Hemşirelik birinci sınıf öğrencilerine akran eğiticiler ile verilen üreme sağlığı eğitiminin etkinliğini saptamaktır. Yöntem: Yarı-deneysel nitelikteki bu çalışma, tek grupta ön test-son test tasarımlıdır. Çalışmada bir üniversitenin hemşirelik bölümünde öğrenim gören 58 öğrenciye akran eğiticiler ile üreme sağlığı eğitimi verilmiştir. Veriler eğitim öncesi ve eğitimden altı hafta sonra anket formu ve Üreme Sağlığı Ölçeği ile toplanmıştır. Veri analizi SPSS 16.00 programında Ki-Kare ve Wilcoxon işaretli sıra testi ile yapılmıştır. Bulgular: Yaş ortalaması 19,65±3,61 olan öğrenciler arasında ön teste kıyasla son testte üreme sağlığını doğru olarak tanımlama oranı %20,7'den %84,5'e (p=0.000), cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmada en güvenilir yöntemin kondom olduğunu bilme oranı %31,0'den %60,3'e (p=0.004) yükselmiştir. Gelişi güzel cinsel yaşamın getirebileceği riskleri tanımlama, cinsel yolla bulaşan enfeksiyon isimlerini, belirtilerini ve bulaşma yollarını bilme oranları açısından son test lehinde anlamlı artışlar tespit edilmiştir. Öğrencilerin bildikleri AP yöntemlerinin tamamında, çalışmada kullanılan ölçeğin genel ve tüm alt boyut puan ortalamalarında ön testte kıyasla son testte artış gözlenmiştir. Ancak bunlardan sadece bazıları istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Sonuç: Akran eğitimi hemşirelik öğrencilerine aile planlaması yöntemlerini öğretmede sınırlı etki gösterirken üreme sağlığı tanımını, gelişigüzel cinsel yaşamın risklerini, cinsel yolla bulaşan enfeksiyon isimlerini, belirtilerini ve bulaşma yollarını öğretmede ve üreme sağlığı davranışlarını geliştirmede etkili olmuştur.

Anahtar Kelime:

Konular: Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Efficiency of Training on Reproductive Health Provided by Peer Trainers to Nursing Students

Öz:

Aim: To determine efficiency of training on reproductive health provided by peer trainers to the first-year nursing students. Method: This quasi-experimental study was designed as pretest-posttest in single group. In the study, the training of reproductive health was provided to 58 students studying at nursing department of a university by peer trainers. The data were collected by using a questionnaire and the Reproductive Health Scale before and six weeks after the training. The data were analyzed by using Chi-Square and Wilcoxon signed rank test in SPSS 16.00 program. Results: Among the students having an average age of 19.65±3.61, the rate for describing reproductive health correctly increased from 20.7% to 84.5%(p=0.000) and the rate of being aware that condom is the safest method for protecting from sexually transmitted infections increased form 31.0% to 60.3% (p=0.004) in posttest compared to pretest. Significant increases were determined on favor of posttest in terms of the rate of describing the risks brought by random sexual life and the rate of knowing names, symptoms, and transmission ways of sexually transmitted infections. An increase was observed in all of known family planning methods and in overall and all subscale mean scores of the scale used in the study in posttest compared to pretest. However, only some of them were found to be statistically significant. Conclusion: While peer education had a limited effect on teaching family planning methods to nursing students, it was effective for teaching the definition of reproductive health, risks of random sexual life, and names, indications, and transmission ways of sexually transmitted infections, and improving the behaviors of reproductive health

Anahtar Kelime:

Konular: Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Sağlık Sektörü İçin Ulusal Stratejik Eylem Planı 2005-2015: TC Sağlık Bakanlığı AÇSAP Genel Müdürlüğü, 2010. (Güncelleme tarihi 18.04.2016; Erişim ta- rihi: http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/a% C3%A7sap9.pdf Erişim adresi:
Evcili F, Cesur B, Altun A, Güçtaş Z, Sümer H. Evlilik öncesi cinsel deneyim: ebelik bölümü öğrencilerinin görüş ve tutumları [The Premari- tal sexual experience: opinions and attitudes of students from midwifery department]. Gümüş- hane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi [Gümüşhane University Journal of Health Sci- ences] 2013;2(4):486-98.
TC Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü: Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı, Ankara No:1:B, Üreme Sağlığı- na Giriş Katılımcı Rehberi. Ankara TC Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlama- sı Genel Müdürlüğü Basımevi, 2009.
Dağ H, Dönmez Ş, Şirin A, Kavlak O. Akran eğitiminin üniversite öğrencilerinin cinsel sağlık konusundaki bilgi düzeylerine etkisi [University youth reproductive and sexual health knowled- ge and peer education]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi [Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences] 2012;15(1):10-7.
Set T, Dağdeviren N, Aktürk Z. Ergenlerde cinsellik [Sexuality of adolescents].Genel Tıp Dergisi [General Medical Journal] 2006;16(3):137-41
Civil B, Yıldız H. Erkek öğrencilerin cinsel deneyimleri ve toplumdaki cinsel tabulara yöne- lik görüşleri [Male students' opinions about sexual experience and social taboos related to sexuality]. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi [Dokuz Eylül University Faculty of Nursing Electronic Jour- nal] 2010;3(2):58-64.
Ergün G, Çakır C. Sağlık yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin cinsel sağlıkla ilgili bilgi, tutum ve davranış özelliklerinin incelenmesi [School of health science's senior students of knowled- ge, attitudes and behaviour properties about sexual health]. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi [Journal of the Acıbadem University of Health Sciences] 2015;6(2):99- 104.
Kömürcü N, Demirci N, Yıldız H, Gün Ç. Tür- kiye'deki hemşirelik dergilerinden cinselliğe bakış: bir literatür incelemesi [View of sexuality in nursing journals in Turkey: a literature re- view]. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergi- si [Journal of Education and Research in Nur- sing] 2014;11(1):9-17.
Sohbet R, Geçici F. Examining the level of knowledge on sexuality and reproductive health of students of Gaziantep University. Sexuality and Disability Journal 2014; 32(1):75-84.
Ünal F, Erenel ŞA. Bir pilot çalışma: üniversi- te öğrencilerinin cinsel deneyimleri ve riskli cinsel davranışları [A pilot study: sexual expe- rience and risky sexual behaviours of university students]. Sağlık ve Toplum Dergisi [Health and Society Journal] 2010; 20(2):14-22.
Pınar G, Doğan N, Ökdem Ş, Algıer L, Öksüz E. Özel bir üniversitede öğrenim gören öğrenci- lerin cinsel sağlıkla ilgili bilgi tutum ve davra- nışları [Knowledge, attitudes and behavior of students related to sexual healthin a private uni- versity]. Tıp Araştırmaları Dergisi [Journal of Medical Research] 2009; 7(2):105-13.
TC Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü: Gençlik Da- nışmanlık ve Sağlık Hizmet Merkezleri CSÜS Eğitimi Modülü. Katılımcı Rehberi Ankara TC Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Basımevi, 2007.
Karabulutlu Ö, Kılıç M. Üniversite öğrencileri- nin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi [The determina- tion of knowledge levels of university students about sexual health and reproductive health]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi [Journal of Anatolia Nursing and Health Scien- ces] 2011; 14(2):40-5.
Sevil Ü, Ertem KG, Kavlak O, Çoban A, Ünsal AS. Hemşirelik Yüksek Okulu birinci ve üçün- cü sınıf öğrencilerinin cinselliğe bakış açıları ve cinsel eğitim konusundaki görüşlerinin karşılaş- tırılması [The comparison of the view of first and third grade nursing students about their vi- ew of sexuality and opinions about sexual edu- cation]. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi [Ege University School of Nurs- ing Journal] 2004;20(1):11-22.
Tuğut N, Gölbaşı Z. Öğrenci hemşirelere yöne- lik cinselliği değerlendirme bilgi testi'nin geliş- tirilmesi, geçerlik ve güvenirliği [Developing, reliability and validation of sexuality assess- ment ınformation test prepared for nursing stu- dents]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi [Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences] 2013;16(3):148-53.
Avrupa Birliği'nin Türkiye Üreme Sağlığı Programı: Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Me- zuniyet Öncesi Eğitimini Güçlendirme Projesi, Tıp Müfredatı, Ankara, 2006. (Güncelleme tari- hi 18.04.2016; Erişim tarihi: 10.02.2015) Erişim adresi: http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/a% C3%A7sap6.pdf
Nestel D, Kidd J. Peer tutoring in patient- centered interviewing skills: experience of a project for first-year students. Medical Teacher Journal 2003;25(4):398-403.
Ünver V, Akbayrak N. Hemşirelik eğitiminde akran eğitim modeli [Peer tutoring model in nursing education]. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi [Dokuz Eylül University Faculty of Nursing Electronic Journal] 2013; 6(4):214-17.
Yaslı G, Horasan DG, Batı H. Gençlerde siga- radan korunma konusunda akran eğitimi prog- ramının etkinliği [The effectiveness of the peer education program on smoking control among young people]. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi [Turkish 2012;10(2):59-67. of Public Health]
Çalışkan T, Çınar S. Akran desteği: geçerlik güvenirlik çalışması [Peer cooperation: the study of validity and reability]. Marmara Üni- versitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi [Jo- urnal of Marmara University Institute of Health Sciences] 2012; 2(Ek Sayı 1):1-7.
Jobanputra J, Clack AR, Cheeseman GJ, Gla- sier A, Riley SC. A feasibility study of adoles- cent sex education: medical students as peer educators in Edinburgh schools. BJOG: An In- ternational Journal of Obstetrics & Gynaeco- logy 1999;106(9), 887-91.
Kırmızıtoprak E, Şimşek Z. Cinsel yolla bula- şan hastalıklar ve güvenli cinsel yaşam konu- sunda gençlerin bilgi ve davranışlarına akran eğitiminin etkisi [The effect of peer-education on sexually transmitted diseases and safer sexual life knowledge and behaviour of young people]. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni [TAF Preventive Medicine Bulletin] 2011;10(4):463- 72.
Saydam BK, Çeber E, Bilge A, Can HÖ, Mer- mer G, Demirelöz M. et al. Türk adölesanları için üreme sağlığı ölçeği'nin geçerlik ve güveni- lirliği [Reliability and validity of the reproduc- tive health scale for Turkish adolescents]. Tür- kiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi [Turkiye Klinikleri 2010;30(2):659-68. of Medical Sciences]
Yeniçeri N, Özçakar N, Mevsim V, Güldal D. Kliniğe giriş uygulamalarında yeni bir yöntem: akran eğitimi [A new method in clinical practi- ce introduction: peer education]. Tıp Eğitimi Dünyası [Medical Education World] 2003;12:6- 11.
Caron F, Godin G, Otis J, Lambert LD. Evalua- tion of a theoretically based AIDS/STD peer education program on postponing sexual inter- course and on condom use among adolescents attending high school. Health Education Rese- arch 2004; 19(2):185-97.
Cartagena RG, Veugelers PJ, Kipp W, Magi- gav K, Laing LM. Effectiveness of an HIV pre- vention program for secondary school students in Mongolia. Journal of Adolescent Health 2006; 39(6): 925.e9-16.
Güçlü S, Elem E, Unutkan A. Gençlerin cinsel sağlık konusunda bilgi düzeylerini artırıcı bir müdahale: akran eğitimi projesi [An interven- tion to increase sexual health information levels of youth: peer educatıon project]. Eğitim ve Öğ- retim Araştırmaları Dergisi [Journal of Rese- arch in Education and Teaching] 2015;4(4): 156-62.
Koluaçık S, Güneş G, Pehlivan E. İnönü Üni- versitesi öğrencilerinin üreme sağlığı konula- rında bilgi düzeyleri ve hizmetten beklentileri [The Knowledge of the students of Inonu Uni- versity about the reproductive health and their expectations from the services]. İnönü Üniversi- tesi Tıp Fakültesi Dergisi [Journal of Inonu University Medical Faculty] 2010;17(1): 7-14.
Yazganoğlu KD, Özarmağan G, Tozeren A, Özgülnar N. Üniversite öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan infeksiyonlar hakkında bilgi, tu- tum ve davranışları [Knowledge, behavior and attitudes of university students toward sexually transmitted infections]. Türkiye Deri ve Zührevi Hastalıklar Derneği Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi [TURKDERM-Archieves of The Turkish Dermatology and Venerology] 2012; 46(1):20- 5.
Zhou H, Wang XY, Ye F, Gu HH, Zeng XP, Wang Y. Contraceptive knowledge, attitudes and behavior about sexuality among college students in Beijing, China. Chinese Medical Jo- urnal 2012;125(6):1153-57. ,

APA	AŞCI Ö, GÖKDEMİR F, ÇİÇEKOĞLU E (2016). Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. , 173 - 183.
Chicago	AŞCI ÖZLEM,GÖKDEMİR FULYA,ÇİÇEKOĞLU Ebru Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. (2016): 173 - 183.
MLA	AŞCI ÖZLEM,GÖKDEMİR FULYA,ÇİÇEKOĞLU Ebru Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. , 2016, ss.173 - 183.
AMA	AŞCI Ö,GÖKDEMİR F,ÇİÇEKOĞLU E Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. . 2016; 173 - 183.
Vancouver	AŞCI Ö,GÖKDEMİR F,ÇİÇEKOĞLU E Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. . 2016; 173 - 183.
IEEE	AŞCI Ö,GÖKDEMİR F,ÇİÇEKOĞLU E "Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği." , ss.173 - 183, 2016.
ISNAD	AŞCI, ÖZLEM vd. "Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği". (2016), 173-183.

APA	AŞCI Ö, GÖKDEMİR F, ÇİÇEKOĞLU E (2016). Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi /Journal of Health Sciences and Professions, 3(3), 173 - 183.
Chicago	AŞCI ÖZLEM,GÖKDEMİR FULYA,ÇİÇEKOĞLU Ebru Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi /Journal of Health Sciences and Professions 3, no.3 (2016): 173 - 183.
MLA	AŞCI ÖZLEM,GÖKDEMİR FULYA,ÇİÇEKOĞLU Ebru Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi /Journal of Health Sciences and Professions, vol.3, no.3, 2016, ss.173 - 183.
AMA	AŞCI Ö,GÖKDEMİR F,ÇİÇEKOĞLU E Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi /Journal of Health Sciences and Professions. 2016; 3(3): 173 - 183.
Vancouver	AŞCI Ö,GÖKDEMİR F,ÇİÇEKOĞLU E Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi /Journal of Health Sciences and Professions. 2016; 3(3): 173 - 183.
IEEE	AŞCI Ö,GÖKDEMİR F,ÇİÇEKOĞLU E "Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği." Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi /Journal of Health Sciences and Professions, 3, ss.173 - 183, 2016.
ISNAD	AŞCI, ÖZLEM vd. "Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğiticiler ile Verilen Üreme Sağlığı Eğitiminin Etkinliği". Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi /Journal of Health Sciences and Professions 3/3 (2016), 173-183.