Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık

FIDAN, SÜLEYMAN

Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık

Süleyman FİDAN (Gaziantep Üniversitesi, Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı, Gaziantep, Türkiye)

Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

11 0

Yıl: 2017 Cilt: 16 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 580 - 593 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık

Öz:

Gaziantep, geleneksel mesleklerin günümüzde hâlen icra edildiği illerden biridir. Bu mesleklerin yaşaması şüphesiz arz-talep ilişkisine bağlıdır; fakat mesleklerin güncellenerek gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için, konuyla ilgili yapılacak akademik çalışmaların önemi büyüktür. Bu bakış açısından hareketle Gaziantep'teki geleneksel mesleklerden semercilik/palancılık/çulculuk bu çalışmanın konusu olarak belirlenmiştir. Aslında makaleye konu olan semercilik, çulculuk, palancılık, eyercilik, kedenecilik, hamutçuluk gibi alanlarayrı ayrı birer meslek dalıdır. Ancak bunlar, makineleşme ve toplu üretim nedeniyle az sayıda usta tarafından aynı çatıda icra edilen meslek görünümüne dönüşmüştür. Literatür taraması ve alan araştırması neticesinde elde edilen verilerle oluşturulan çalışmada öncelikle mesleğin kısa tarihine yer verilmiş; sonrasında tarihî süreç içerisindeki yaygınlığını vurgulamak için meslekle ilgili atasözleri ve deyimler sıralanarak bunlar hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Bunun yanında çulun yapım süreci ve bu süreçte kullanılan malzemeler de tanıtılmıştır. Çalışmanın sonucu olarak, mesleğin günümüzdeki durumu genel olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca mesleğin geleceği ile ilgili çıkarımlarda bulunularak mesleğin yaşaması için koruma önerilerinde bulunulmuştur

Anahtar Kelime:

Craftsmanship in Gaziantep: Saddle-making and Gunny sack making

Öz:

Gaziantep is one of the cities where traditional professions have been already performed. It is fact that supplydemand balance is a determinant in terms of these occupations' future, however, academic studies on traditional professions have an essential role in carrying of traditional knowledge about them to next generation as well. Therefore, saddle-making/gunny-making/pad-making, one of the traditional occupations is determined as the subject of this study. Actually saddle-making, gunny-making, pad-making, horse collar-making are several traditional occupations but because of mechanization/ mass production, all of these have been transformed into an occupation that has been performed by single craftsman. In this study containing certain information which is obtained by literature search and field study, a short history of the profession is mentioned at first. Following, idioms and proverbs about the occupation are evaluated in order to show its prevalence throughout history. Moreover, the process of making a gunny and materials used in making it are introduced. As a result of the study, current situation of the occupation is evaluated. Also, certain suggestions on actualizing of the profession are made

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aksoy, Ömer Asım (1941). Gaziantep Ağzından Ata Sözleri. Ankara: TDK Yayınları.
Aksoy, Ömer Asım (1984). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
Beyazıt, Murat vd. (2012). "Geleneksel El Sanatlarının Bölge Turizmine Etkisi: Güneydoğu Anadolu Bölgesi". Yaşayan Bilim Dergisi, S.1, ss: 899-908.
Can, Mine (2013). "Geleneksel Türk El Sanatlarının Turizme ve Ekonomiye Katkısı". Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, C.5, No:2, ss:259-266.
Çitçi, Hasan Remzi ve Şakir Sabri Yener (1971). Osmanlı Devletinin Son Yıllarında Gaziantep'te Sanat ve Ticaret Dalları. Gaziantep: Yeni Matbaa.
Diyarbakırlıoğlu, Mehmet Ali (ET 2015). "Semercilik". www.diyarbakirlioglu.com
Diyarbekirlioğlu, Nejat (1972). Hun Sanatı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Durmuş, İlhami (1997). "Bozkır Kültürünün Oluşum ve Gelişiminde At". Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 (2).
Eren, Hasan (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
Evliya Çelebi (2008). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi. C.1 (2). Hzl. S. A. Kahraman ve Y.Dağlı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Kafesoğlu, İbrahim (1998). Türk Millî Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Levent, Cumali (ET. 2015). "Palancılık". www.malatyapedia.com
Merçil, Erdoğan (2000). Türkiye Selçuklularında Meslekler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Milli Eğitim Bakanlığı (2012). İllere Göre Geleneksel El Sanatlarımız. Ankara: MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü.
Oğuz, M. Öcal (2002). "Ulusal Kalıtın Küreselleştirilmesi ve Türk El Sanatları". Millî Folklor, S. 54, ss: 5-10.
Pakalın, Mehmet Zeki (1971). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. C. II. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Şemseddin Sami (1996). Kamûs-ı Türkî. İstanbul: Çağrı Yayınları.
Taner, Nuri (1986). "Bir Halk Sanatı Olarak Semercilik ve Türkiye'de Bu Sanatla İlgili Terim, Deyim ve Araçlar". III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri. C.5, Ankara: Başbakanlık Basımevi, ss: 377-398.
Yıldırım, Dursun (2000). "Türk Sözel Kültüründe Süreklilik". Türkbilig, 2000/1, ss: 32-45.
Kaynak Kişiler
K-1: Dokuyucu, Mustafa (1949). Nizip. Çul, palan, eyer ustası (Şıhlar Mahallesi, İzzet Efendi Caddesi, No:23 Nizip-Gaziantep).
K-2: Dokuyucu, Müslüm (1960). Nizip. Semer, çul, kedene ustası (Şıhlar Mahallesi, İzzet Efendi Caddesi, Nizip-Gaziantep).
K-3: Dokuyucu, Şıhmüslüm (1956). Nizip. Semer, palan, çul ustası (Şıhlar Mahallesi, İzzet Efendi Caddesi, No:40 Nizip-Gaziantep).
K-4: Dokuyucu, İbrahim (1972). Nizip. Çul, eyer ustası (Şıhlar Mahallesi, İzzet Efendi Caddesi, No:23 Nizip-Gaziantep).
K-5: Özereol, Halis (1980). Palan ve çul ustası (Şıhlar Mahallesi, İzzet Efendi Caddesi, No:39/B Nizip-Gaziantep).
K-6: Polat, Mustafa (1978). Çul ustası (Şıhlar Mahallesi, İzzet Efendi Caddesi, No:39/B Nizip- Gaziantep).
K-7: Danaoğlu, Ali (1966). Palan ve eyer ustası (Boyacı Mahallesi, Bummuç Sokak, no:12, Şahinbey-Gaziantep). K-8: Danaoğlu, Mehmet (1972). Kedene ustası. (Şahinbey Mahallesi, Kalender Sokak, no:15, Şahinbey-Gaziantep).
K-9: Karayel, Mustafa (1959). Hamut ustası (Şahinbey Mahallesi, Kalender Sokak, no: 18/B, Şahinbey-Gaziantep).

APA	FIDAN S (2017). Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. , 580 - 593.
Chicago	FIDAN SÜLEYMAN Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. (2017): 580 - 593.
MLA	FIDAN SÜLEYMAN Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. , 2017, ss.580 - 593.
AMA	FIDAN S Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. . 2017; 580 - 593.
Vancouver	FIDAN S Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. . 2017; 580 - 593.
IEEE	FIDAN S "Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık." , ss.580 - 593, 2017.
ISNAD	FIDAN, SÜLEYMAN. "Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık". (2017), 580-593.

APA	FIDAN S (2017). Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 580 - 593.
Chicago	FIDAN SÜLEYMAN Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, no.2 (2017): 580 - 593.
MLA	FIDAN SÜLEYMAN Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.16, no.2, 2017, ss.580 - 593.
AMA	FIDAN S Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 16(2): 580 - 593.
Vancouver	FIDAN S Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2017; 16(2): 580 - 593.
IEEE	FIDAN S "Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, ss.580 - 593, 2017.
ISNAD	FIDAN, SÜLEYMAN. "Gaziantep'te Zanaatler: Semercilik, Çulculuk ve Palancılık". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/2 (2017), 580-593.