İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi

BİRGİLİ, Erhan; AKAL, MUSTAFA; DURMUŞKAYA, SEDAT

İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi

Mustafa AKAL, (Sakarya University, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Department of Economics, Sakarya, Turkiye)

Erhan BİRGİLİ, (Sakarya University, Faculty of Business Administration Department of Business Administration, Sakarya, Turkiye)

SEDAT DURMUŞKAYA (Karasu Vocational High School, Department of Accounting and Taxation, Sakarya, Turkiye)

İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi

5 0

Yıl: 2012 Cilt: 3 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1 - 20 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi

Öz:

Bu çalışmada futures piyasaların etkinliğini test etmek için literatürde sıkça başvurulan testlerden biri olan ve tek seri üzerinden yapılan birim kök testine alternatif olarak spot ve futures fiyat serilerine dayalı testler ile Uyarlanmış Satın Alma Gücü Paritesi testi geliştirilmiştir. Gerek spot ve futures tekil fiyat serilerine, gerekse bu "spot-futures" farklarına dayandırılarak koşulan otokorelasyon, koşu (run), normallik testleri ile satın alma gücü paritesinden uyarlama yapılarak kurulan regresyon modeli ile İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nda işlem gören İMKB30, İMKB100, Amerikan Doları ve Avro döviz piyasalarının etkin olmadığı bulunmuştur. Gerek tekil spot serisine uygulanan otokorelasyon, normal dağılım, run testleri gerekse spot ve futures fiyat farkı serilerine uygulanan otokorelasyon, normal dağılım; run testleri ile Uyarlanmış Satın Alma Gücü Paritesi Regresyon testleri bizi seride birim kökün varlığında "piyasaların etkin olduğu" hipotezinin kabulünün yeterli olmadığı sonucuna ulaştırmıştır. Tekil spot serisi üzerinden yapılan otokorelasyon, run ve normal dağılım test sonuçları, birim kökün varlığında etkin piyasalar hipotezinin kabulü desteklememiştir. Tek seri üzerinden yapılan birim kök testi "etkin piyasa" tanımına uygun bir test değildir. Etkinlik testlerinin spot ve futures fiyatlarına dayandırılması; bu fiyatların farklarına dayandırılması veya Uyarlanmış Satın Alma Gücü paritesine dayandırılması önerilir. Ayrıca piyasaların etkinliğinin testinde hata kalıntıların rassal dağılımının sağlanıp sağlanmadığına dikkat edilmelidir.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Testing Efficiency of Derivative Markets: ISE30, ISE100, USD and EURO

Öz:

This study attempts to develop new market efficiency tests depending on the spot and future prices, or the differences of them alternative to traditional unit root test build on univariate time series. As a result of the autocorrelation, normality and run tests applied to spot and futures prices or differences of them, and Adopted Purchasing Power Parity test based on a regression the future markets of ISE30, ISE100 index indicators, USD and Euro currencies, all of which have been traded dailly in the Izmir Futures and Options Market for five years, are found inefficient.Autocorrelation, normality and run tests on the differences between spot and futures prices series, and Adopted Purchasing Power Parity test, or autocorrelation, normality and run tests test based on spot series all rejected "the acceptance of efficient market hypothesis" under the existence of unit root in a series. The results of autocrrelation, normality and run tests based on univariate series are found contradictory to the unit root test result. As a result, the acceptance of "efficient market hypothesis" under the existence of unit root is not supported by alternative tests developed in this study. It is suggested that efficiency test shall be stepping on the spot and futures prices; differences of them or Adopted Purchasing PowerParity test developed here rather than unit root test based on univariate series, which is also not appropriate to the definition of futures market efficiency. In addition, one must be sure that the errors disturbances are randomized in deciding whether market is efficient or not.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aslan N., Kanbur N., (2007). Türkiye'de 1980 sonrası satın alma gücü paritesi yaklaşımı. Marmara Üniv. İ.İ.B.F. Dergisi, 23(2), 9-43.
Balaban, E., Candemir, H. ve Kunter K., (1996). Stock market efficiency in a developing economy: Evidence from Turkey. The Central Bank of The Republic of Turkey Discussion Paper No. 9612.
Buguk, C, Brorsen, B. W., (2003). Testing Weak-Form Market Efficiency: Evidence From The Istanbul Stock Exchange. International Review of Financial Analysis, sf. 579-590
Cassese, G., Guidolin, M., (2005). Modelling The Implied Volatility Surface: Does Market Efficent Matter? An Application To MIB30 Index Options. International Review of Financial Analysis, sf. 145-178
Cham, K.C., Pan M.S.,Gup B.E.,(1997). International Stock Market Efficiency and Integration: A Study of Eighteen Nations. Journal of Business Finance & Accounting, July, sf.306-686
Chang, E., J., Lima, E., J., A., ve Tabak, B., M., (2004). Testing For Weak Form Efficiency In Emerging Equity Markets. Emerging Markets Review. Issue 3, sf.295-316
Cerchi, M., Havenner A.(1988). Cointegration and Stock Prices: Random Walk on Wall Street Revisited. Journal of Economic Dynamics and Control, Volume 12,No:2-3,sf. 333-346
Cornelis A.L. (2004). Valuation of Six Asian Stock Markets:Financial System. Center for Research in financial services. Working paper No:97-02
Cornell, W. B., Dietrich, J. K., (1976). Abstract: The Efficiency of The Market For Foreign Exchange Under Floating Exchange Rates. The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol.11,No.4, sf. 641
Dobbins, R. ve Witt, S., F., (1983).Portfolio Theory and Invesment Management'. Roberts & Co. Ltd., Oxford
Döviz Kurları: http://evds.tcmb.gov.tr/cbt.html (Erişim Tarihi, 19 Ocak 2011)
Ertek T. (1996). Ekonometriye Giriş. Beta Basım Yayın, İstanbul
Fama, E. F., (1965). The Behavior of Stock Market-Prices. The Journal of Business, Vol.38, No.1, sf. 34-105
Fama, E. F., (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work. The Journal of Finance, Volume:25, No:2, sf. 383-417
Futures Veriler: http://www.vob.org.tr/VOBPortalTur/detailsPage.aspx?tabid=608. (Erişim Tarihi, 19 Ocak 2011)
Goldman, E.,(2000). Testing Efficient Market Hypothesis for The Dolar-Sterlin Gold Standard Exchange Rate 1890-1906: MLE With Double Truncation. Economics Letters, sf.253-259
Gujarati D., (2001). Temel Ekonometri. Literatür Yayıncılık, Mayıs 2001, İstanbul
Jeon B., Chiang T., (1991). A System of Stock Prices in World Stock Exchanges: Common Stochastic Trends for 1975-1990?. Journal of Economics and Business, Volume:43 No:4, sf. 329-338
Kahraman, D., Erkan, M., (2005). İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Tesadüfi Yürüyüş Testi. Yönetim ve Ekonomi, Cilt:12, Sayı:1
Keleş, B.P.(2003). Etkin Pazar Kuramı ve İMKB'nin Zayıf Formda Etkinliğinin Test Edilmesi. Marmara Üniv. Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu,
Kılıç, S.B. (1997). Türk Hisse Senedi Piyasasında Zayıf Formda Etkinliğin Sınanması. III. Ulusal Ekonometri-İstatistik Sempozyumu Bildirileri, Bursa
Kıyılar, M. (1997). Etkin Pazar Kuramı ve Etkin Pazar Kuramının İMKB'de İrdelenmesi-Test Edilmesi. SPK Yayın No:86
Kondak, N. E., (1997). The Efficient Market Hypothesis Revisited: Some Evidence From The Istanbul Stock Exchange. Capital Markets Board of Turkey, Publication No:83
Korkmaz, T., Erdoğan, S., Çevik, İ., (2009). VOB' da İşlem Gören Endeks ve Döviz Vadeli Sözleşmelerin Getirilerinde Uzun Hafıza Varlığının Test Edilmesi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi,Cilt 24,Sayı 274 sf 7-32
Lence, S., Falk, B., (2005). Cointegration, Market Integration, and Market Efficiency. Journel of International Money and Finance, sf. 873-890
Makridakis, S., Wheelwright, S. C. ve Hyndman, R. J. (1998). Forecasting Methods and Applications. Third Edition, John Wiley & Sons, Inc. USA.
Meenagh, D., Minford, P., Peel, D., (2007). Simulating Stock Returns Under Switching Regimes - A New Test of Market Efficiency. Economic Letters, sf. 235-239
Milieska G. (2004). The Evaluation of The Lituanian stock Market with The Weak-Form Market Efficiency Hypotesis. Bachelor Dissertation, Osfold University College.
Oskooe, S.A.P, Li, H., ve Shamsavari, A. (2010). The Random Walk Hypothesis in Emerging Stock Market. International Research Journal of Finance and Economics Issue 50, sf. 50-61.
Özen, E, (2008). İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nda Hisse Senedine Dayalı Futures İşlemlerin Spot Piyasa Etkinliğine Katkısı: İMKB 30 Endeksi İçin Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Özer, Gökhan, (2001). Hisse Senedi Piyasalarında Uzun Süreli Getiri Zıtlıkları: Aşırı Tepki Verme (Kazandıran-Kaybettiren) Hipotezi ve Bir Değerlendirme. Mevzuat Dergisi, Yıl.3, Sayı.27
Özün, A., Türk, M., (2008). Türkiye'de Döviz ve Endeks Futures Sözleşmelerinin Stokastik Modellemesi. İktisat işletme ve Finans Dergisi, Cilt 23,Sayı 271, sf 61-92
Saadi, S., Rahman A.H. (2007). Is South Korea's Stock market Efficient? A note. Applied Economic Letters, vol.14 No: 1, sf.71-74
Salvatore, D. (1990). International Economics. Macmillan Publishing Company, NY. Spot Piyasa Verileri: http://www.imkb.gov.tr/Data/StocksData.aspx (Erişim Tarihi, 19 Ocak 2011)
Tarı, R., (2002). Ekonometri. Alfa Basım Yayım, İstanbul
Terzi, H., Zengin H. (2003). Temel Ekonometri Teori ve Uygulama. Derya Yayınevi, Trabzon. Timmerman A, (1992). Changes in Danish Stock Prices 1914-1990. Nationalokonommisk, Tidsskrift
Toros H.,(1993). Klimatolojik Serilerden Türkiye İkliminde Trend Analizi. İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü
Uygur, E. (2001). Ekonometri:Yöntem ve Uygulama. İmaj Yayıncılık, Ankara
Worthington, A. C., Higgs H.,(2003-a). Weak-Form Market Efficiency in European Emerging and Developed Stock Markets. http//:www.bus.qut.edu.au 01.05.2009
_____(2003-b). Tests of Random Walks and Market Efficiency in Latin American Stock Markets: An Empirical Note. http//:www.bus.qut.edu.au 01.05.2009
Yılancı, V., Özcan B. (2009). Türk Hisse Senedi Piyasasının Zayıf formda Etkinliğinin Testi. İktisat İşletme ve Finans, sayı 24,sf.100-115
Yıldız, N., Bircan, H.,(2006). Uygulamalı İstatistik. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara

APA	AKAL M, BİRGİLİ E, DURMUŞKAYA S (2012). İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. , 1 - 20.
Chicago	AKAL MUSTAFA,BİRGİLİ Erhan,DURMUŞKAYA SEDAT İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. (2012): 1 - 20.
MLA	AKAL MUSTAFA,BİRGİLİ Erhan,DURMUŞKAYA SEDAT İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. , 2012, ss.1 - 20.
AMA	AKAL M,BİRGİLİ E,DURMUŞKAYA S İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. . 2012; 1 - 20.
Vancouver	AKAL M,BİRGİLİ E,DURMUŞKAYA S İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. . 2012; 1 - 20.
IEEE	AKAL M,BİRGİLİ E,DURMUŞKAYA S "İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi." , ss.1 - 20, 2012.
ISNAD	AKAL, MUSTAFA vd. "İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi". (2012), 1-20.

APA	AKAL M, BİRGİLİ E, DURMUŞKAYA S (2012). İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1 - 20.
Chicago	AKAL MUSTAFA,BİRGİLİ Erhan,DURMUŞKAYA SEDAT İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 3, no.4 (2012): 1 - 20.
MLA	AKAL MUSTAFA,BİRGİLİ Erhan,DURMUŞKAYA SEDAT İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, vol.3, no.4, 2012, ss.1 - 20.
AMA	AKAL M,BİRGİLİ E,DURMUŞKAYA S İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2012; 3(4): 1 - 20.
Vancouver	AKAL M,BİRGİLİ E,DURMUŞKAYA S İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2012; 3(4): 1 - 20.
IEEE	AKAL M,BİRGİLİ E,DURMUŞKAYA S "İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi." İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 3, ss.1 - 20, 2012.
ISNAD	AKAL, MUSTAFA vd. "İMKB30, IMKB100, DOLAR ve AVRO Futures Piyasalarının Etkinliğinin Testi". İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 3/4 (2012), 1-20.