Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi

TÜRKÖZÜ, Didem; TUNÇTÜRK, Rüveyde; TUNÇTÜRK, Murat

Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi

Rüveyde TUNÇTÜRK, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü 65080, VAN)

Murat TUNÇTÜRK, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü 65080, VAN)

Didem TÜRKÖZÜ (Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü 65080, VAN)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi

3 1

Yıl: 2011 Cilt: 21 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 19 - 27 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi

Öz:

Araştırma, 2006 ve 2007 yıllarında Van ekolojik koşullarında farklı azot (0, 30, 60 ve 90 kg/ha ) ve fosfor dozu (0, 40 kg/ha) uygulamalarının rezene bitkisinde verim ve kalite öğeleri üzerine etkisinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışma Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme tarlalarında Tesadüf Bloklarında Faktöriyel Deneme Desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Denemede bitki boyu (cm), ana dal sayısı (adet/bitki), şemsiye sayısı (adet/bitki), şemsiyede tohum sayısı (adet/şemsiye), bin tane ağırlığı (g), tane verimi (kg/da), tohum uçucu yağ oranı (%) ve sabit yağ oranları (%) belirlenmiştir. Araştırma sonucunda bitki boyu, dal sayısı, şemsiye sayısı, şemsiyede tohum sayısı, tohum verimi ve sabit yağ oranı azot dozu uygulamalarından önemli derecede etkilenmiştir. Bunun yanı sıra, şemsiye sayısı ve tohum verimi üzerinde fosfor uygulaması önemli artışlar sağlamıştır. Her iki deneme yılında da en yüksek tohum verimi 40 kg/ha fosfor dozu (67.9 - 47.4 kg/da) uygulamasından elde edilirken, 2006 yılında en yüksek tohum verimi 90 kg/ha azot dozu (73.3 kg/da), 2007 yılında ise 60 kg/ha azot dozu ( 50.6 kg/da ) uygulamasından elde edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Tarımsal Ekonomi ve Politika Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Orman Mühendisliği Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

The Effects of Different Phosphorous and Nitrogen Doses on the Yield and Quality of Fennel (Foeniculum vulgare Mill.) in Van Ecological Conditions

Öz:

This study was aimed to determine the effect, of four doses of nitrogen (0, 30, 60 and 90 kg ha-1) and two doses of phosphorus (0 and 40 kg ha-1) fertilizers application on fennel yield and quality characteristics in Van ecological conditions during 2006 and 2007 years. Field trials were arranged in Completely Randomized Block Designed with three replications in the experimental fields of Agricultural Faculty of Yuzuncu Yıl University. In this study, plant height (cm), the number of main branches (branches plant-1), the number of umbrella (umbrella plant-1), the number of seeds in the umbrella (seeds umbrella-1), thousand seed weight (g), seed yield (kg ha-1), seed essential oil content (%), seed fatty oil content (%) fennel were investigated. At the end of the study, plant height, number of main branches, number of umbrellas, the number of seeds in the umbrella, seed yield and seed fatty oil content were significantly affected by varying nitrogen doses. However, the number of umbrellas and seed yield significantly increased with different phosphorus dose applications. The highest seed yields (679 and 474 kg ha-1) were obtained from 40 kg ha-1 phosphate fertilizer application in both experimental years. Apart from phosphate applications, nitrogenous fertilization gave different results. The highest seed yields were obtained from 90 kg N ha-1 (733 kg ha-1) and 60 kg N ha-1 ( 506 kg ha-1) in the experimental years, respectively.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açıkgöz N (1993). Tarımda Araştırma ve Deneme Metotları. Ege Üniv. Zir. Fak. Yay. No: 478, S: 310.Bornova, İzmir.
Akgül A (1985). Rezene (Foeniculum vulgare Mill.) Uçucu Yağı Üzerinde Araştırmalar (doktora tezi, basılmamış). Atatürk Üniv. Zir. Fak., Fen Bil. Ens. Erzurum.
Anonim (2008). Van Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları.
Arabacı O, Bayram E (2005). Rezenede (Foeniculum vulgare Mill.) Farklı ekim zamanı ve tohumluk miktarının verim ve bazı önemli özellikler üzerine etkisi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kong., Araştırma sunusu cilt I, S: 529-534, 5-9 Eylül 2005. Antalya.
Baydar H (2009). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi. Süleyman Demirel Üniv. Ziraat Fak. Yayın no: 51. SDÜ Basımevi, İsparta 2009.
Baytop T (1984). Türkiye' de Bitkiler İle Tedavi. İstanbul Üniv. Yay. No: 3255, Ecz. Fak. Yay. No: 40, İstanbul.
Bhati DS (1990). Effect of stage umbel picking and nitrogen fertilization on fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Indian Journal of Agronomy, 35 (4): 375-379.
Ceylan A (1997). Tıbbi Bitkiler-II (uçucu yağ bitk.). E. Ü. Z. F.Yay., No: 481, S: 71-77.
Düzgüneş O, Kesici T, Koyuncu O, Gürbüz F (1987). Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara Ünv. Ziraat Fak. Yayınları: 1021 Ders Kitabı: 295. S: 381.
Hasanoğlu M, Akınerdem F (1999). Cihanbeyli kimyon (Cuminum cyminum L.) popülasyonunda farklı sıra üzeri mesafeleri ve azot dozlarının verim ve verim unsurları ve kaliteye etkisi. S. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi. 13 (19): 71-77.
Hatipoğlu F, Aktaş N, Arslan N (1986). Orta Anadolu nadas alanlarında yetiştirilen kimyon bitkisinin azotlu ve fosforlu gübre ihtiyacı. A. Ü. Z. F. Yıllığı. Cilt; 34: 100-111. Ankara.
Karaaslan D, Özgüven M (1998). GAP bölgesinde farklı kolza çeşitlerinin tohum verimi ve yağ kalitesi üzerine azot dozlarının etkisi. Çuk. Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 13 (3): 175-184.
Karaca A, Kevseroğlu K (1999). Farklı orijinli kişniş (Coriandrum sativum L.) ve rezene (Foeniculum vulgare Mill.) bitkilerinin önemli tarımsal özel ikleri üzerine bir araştırma. O.M.Ü Ziraat Fakültesi Dergisi, 14, (2): 65-77. Karadoğan T, Özer H, Arpacıoğlu K (1997). Azot ve fosforla gübrelemenin kişniş bitkisinin (Coriandrum sativum L.) verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, sayfa: 674-676. 22-25 Eylül 1997, Samsun.
Kırıcı S, Mert S, Ayanoğlu F (1997). Hatay ekolojisinde azot ve fosforun kişniş (Coriandrum sativum L.)' de verim değerleri ile uçucu yağ oranlarına etkisi. II Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı. 347-371. 22-25 Eylül 1997, Samsun
Kızıl S, Arslan N, İpek A (2001). Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var. dulce)'de farklı ekim zamanlarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi. 1 Cilt II, 331-334, 7-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
Koç H (2000). Bazı kışlık kolza (Brasica napus ssp oleifera L.) çeşitlerinde azotlu gübreleme. Gaziosmanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 17 (1): 83-88.
Leto C, Carruba A, Trapanı P (1997). Effects of sowing date on seed fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Instituto Sperimentale Per I'Assestamento Forestalee Per I'Alpicultura, S: 513-522.
Marschner H (1995). Mineral Nutrition of Higher Plants. 2nd. Edition. Academic Press, Inc. London, G.B., P: 446.
Matar A, Tarrent J, Ryan J (1992). Soil and fertilizer phosphorus and crop Responses in the dry land Mediterranean zone. Advances in Soil Sci.18: 81-146.
Milia M, Pinna ME, Satta M, Scarpa GM (1997). Evaluation of the response of several fennel accessions to cultivation. Horticultural Abstracts, No: 2. 67.
Morotti M, Dellacecca V (1993). Institute the agronomy general cultivation. Erbacee University Delgi Study Bologna. Acta Horticulturae. 331: 63-69.
Oğuz A, S Kırıcı (2004). Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Farklı Yetiştirme Yöntemlerinin Verim ve Uçucu Yağ Oranına Etkisi, Ç. Ü. Z. F. Der. 19 (2) 1-10.
Özkan F (1999). Tatlı Rezene (Foeniculum vulgare Mill. var dulce)' de Bitki Sıklığının Verim Ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri (yüksek lisans tezi, basılmamış). Ankara Üniv. Zir. Fak. Fen Bil. Enst., Ankara.
Özkan F, Gürbüz B (2000). Tatlı rezene (Foeniculum vulgare Mill. var dulce)' de bitki sıklığının verim ve verim özellikleri üzerine etkileri. Tarla Bitk. Merkez. Araş. Enst. Dergisi, 9 (1-2): 61-67.
Yıldırım N, Kan Y (2006). Farklı dozlarda uygulanan azot ve çinkonun rezene (Foenicilum Vulgare Mill. var. dulce)' de verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Selçuk Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 20 (40): 94- 101.

APA	TUNÇTÜRK R, TUNÇTÜRK M, TÜRKÖZÜ D (2011). Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. , 19 - 27.
Chicago	TUNÇTÜRK Rüveyde,TUNÇTÜRK Murat,TÜRKÖZÜ Didem Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. (2011): 19 - 27.
MLA	TUNÇTÜRK Rüveyde,TUNÇTÜRK Murat,TÜRKÖZÜ Didem Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. , 2011, ss.19 - 27.
AMA	TUNÇTÜRK R,TUNÇTÜRK M,TÜRKÖZÜ D Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. . 2011; 19 - 27.
Vancouver	TUNÇTÜRK R,TUNÇTÜRK M,TÜRKÖZÜ D Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. . 2011; 19 - 27.
IEEE	TUNÇTÜRK R,TUNÇTÜRK M,TÜRKÖZÜ D "Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi." , ss.19 - 27, 2011.
ISNAD	TUNÇTÜRK, Rüveyde vd. "Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi". (2011), 19-27.

APA	TUNÇTÜRK R, TUNÇTÜRK M, TÜRKÖZÜ D (2011). Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1), 19 - 27.
Chicago	TUNÇTÜRK Rüveyde,TUNÇTÜRK Murat,TÜRKÖZÜ Didem Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 21, no.1 (2011): 19 - 27.
MLA	TUNÇTÜRK Rüveyde,TUNÇTÜRK Murat,TÜRKÖZÜ Didem Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.21, no.1, 2011, ss.19 - 27.
AMA	TUNÇTÜRK R,TUNÇTÜRK M,TÜRKÖZÜ D Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2011; 21(1): 19 - 27.
Vancouver	TUNÇTÜRK R,TUNÇTÜRK M,TÜRKÖZÜ D Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2011; 21(1): 19 - 27.
IEEE	TUNÇTÜRK R,TUNÇTÜRK M,TÜRKÖZÜ D "Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21, ss.19 - 27, 2011.
ISNAD	TUNÇTÜRK, Rüveyde vd. "Van Ekolojik Koşullarında Değişik Azot ve Fosfor Dozlarının Rezene (Foeniculum vulgare Mill.)' de Verim ve Kalite Üzerine Etkisi". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 21/1 (2011), 19-27.