Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi
Yıl: 2012 Cilt: 15 Sayı: 28 Sayfa Aralığı: 3 - 18 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi
Öz: Hava kirliliği konsantrasyonları ile meteorolojik faktörler arasında yakın bir ilişki olduğu bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, 2008-2010 döneminde SO2 ve PMdüzeyleri üzerine iklim elemanlarının etkisinin ortaya konmasıdır. Bu kapsamda belirlenen araştırma soruları: i. Bilecik ilinde hava kirliliği parametrelerinden SO2ve PM10 nin zamansal (aylık, yıllık, mevsimlik) değişimi nasıldır? ; ii. Bilecik ilinde iklim koşullarının (hava sıcaklığı, rüzgâr hızı, nem ve basınç) hava kirliliği parametreleri (SO2 ve PM10) üzerinde etkisi var mıdır? Bu amaçla Bilecik kentinin 2008-2010 dönemine ait günlük hava kirliliği (SO2 ve PM10) ve meteorolojik faktörlerden hava sıcaklığı, rüzgâr hızı, bağıl nem ve basınç verileri kullanılmıştır. Hava kirliliğine neden olan elemanlar ile incelenen meteorolojik faktörler arasındaki ilişki istatistikî yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Çoklu doğrusal regresyon ve korelasyon analizleri ile elde edilen sonuçlara göre, SO2 ve PM10seviyeleri ile meteorolojik faktörler arasındaki ilişki orta ve zayıf düzeyde bulunmuştur. Her iki hava kirliliği parametresinin de incelenen yıllar arasında azaldığı tespit edilmiştir. Bu azalmaya rağmen PM10'nin uzun dönemlik sınır değerlerin (UVS) üzerinde seyrettiği saptanmıştır.
Anahtar Kelime: The Effect of Climate Elements on Air Pollution in Bilecik
Öz: It is known that, in general, the air pollution concentrations have a close relationship with meteorological factors. The purpose of this study, examine the effect of meteorological factors on the daily SO2 and PM10 levels for the period 20082010. In this context identified research questions i. What is the temporal variation (monthly, annual, seasonal) of SO2 and PM10 from air pollution parameters in the Bilecik province? ii. Is there climatic conditions (air temperature, wind speed, humidity and pressure) impact on air quality parameters (SO2 and PM10) ? To answer these research questions, daily air pollution data (SO2 and PM10) and meteorological conditions (air temperature, wind speed, humidity, pressure) data for the period 2008-2010 were analayzed. The relationship between elements that cause air pollution with climatic elements such as temperature, wind speed, humidity and pressure, was analyzed using statistical methods. According to the results obtained through multiple linear regression analysis, for some months there is a moderate and weak level of relation between the SO2 and PM10 levels and the meteorological factors city. Both air pollution parameters were declined during the study perriods. This is despite the decrease was determined still above in the long-term limit values of PM.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akpınar, E.K. Akpınar, S ve Öztop, H. F. (2009). Statistical Analysis of Meteorolo?gical Factors And Air Pollution at Winter Months in Elazığ, Turkey. Journal of Urban and Environmental Engineering, 3 (1), 7-16.
- Aydın, Ö. (2006). Havadaki SO2 ve PM Konsantrasyonunun İstatistiksel Yöntemler İle Modellenmesi: Zonguldak Şehir Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Mühendis?lik Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi: Zonguldak.
- Banerjee T. Singh.S.B and Srivastava R.K. (2011). Development and Performance Eva?luation of Statistical Models Correlating Air Pollutants and Meteorological Vari?ables at Pantnagar, India, Atmospheric Research 99 (2011) 505-517.
- Başar, P. Okyay, P. Ergin, F. Coşan, S. ve Yıldız A. (2005). Aydın İli Kent Merkezinde Hava Kirliliği / 1997-2004. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 6(3), 11 - 15.
- Bayram, H. (2005). Türkiye'de Hava Kirliliği Sorunu: Nedenleri, Alınan Önlemler ve Mevcut Durum. Toraks Dergisi, 6(2),159-165.
- Bayram, H. Dörtbudak, Z. Fişekçi, E.F. Kargın, M. ve Bülbül, B. (2006). Hava Kirli?liğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kir?liliği Sorunu. Dicle Tıp Dergisi, 33 (2), 105-112.
- Bridgman, H.A. Davies, T.D. Jickells, T. Hunova, I. Tovey, K. Bridges K. and Surapi?pith V. (2002). Air pollution in the Krusne Hory region, Czech Republic during the 1990s. Atmospheric Environment, 36, 3375-3389.
- Bouhamra, W.S. and Abdul-Wahab, S.A. (1999). Description of outdoor air quality in typical residential area in Kuwait. Environmental Pollution, 105 (2), 221-229.
- Çiçek, İ. Türkoğlu, N. ve Gürgen, G. (2004). Ankara'da Hava Kirliliğinin İstatistiksel Analizi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 1-18.
- Çuhadaroğlu, B. ve Demirci, E. (1997). Insuence of Some Meteorological Factors on Air Pollution in Trabzon City. Energy and Building, 25, 179-184.
- Çukur, H. Gündüzoğlu, G. ve Aşkın, Y. (2006). İzmir-Buca'da Morfo-Klimatik Özel?liklerin Sıcaklık Terselmesi ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkilerinin CBS İle Sorgu?lanması. 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri Sempozyumu, İstanbul.
- Doğan, F. ve Kitapçıoğlu, G. (2007). İzmir İlinde Hava Kirliliğinin Yıllar İtibariyle Karşılaştırılması. Ege Tıp Dergisi, 46 (3), 129-133.
- Eğri, M. (1997). 1996-1997 Kış Döneminde Malatya İl Merkezi Hava Kirliliği Para?metrelerine Meteorolojik Koşulların Etkisi. Turgut Özalp Tıp Dergisi, 4(3), 265- 269.
- Giri, D. Krishna Murthy, V. and Adhikary, P.R. (2008). The Influence of Meteorolo?gical Conditions on PM10 Concentrations in Kathmandu Valley. Int. J. Environ. Res., 2(1), 49-60.
- Hacısalihoğlu, İ.Y. (1994). Karabük'te Hava Kirliliği. Türk Coğrafya Dergisi, 29, 475-494
- Ilıc, I.Z. Dragana, T.Z. Nenad, M.V. and Dejan, M.B. (2010). Investigation of the Cor?relation Dependence Between SO2 Emission Concentration and Meteorological Parameters: Case Study--Bor (Serbia). Journal of Environmental Science and Health, 45, 901-907.
- İbret, B.Ü. ve Aydınözü, D. (2009). Şehirleşmede Yanlış Yer Seçiminin Hava Kirliliği Üzerine Olan Etkinse Bir Örnek: Kastamonu Şehri. İstanbul Üniversitesi Edebi?yat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 18, 71-88.
- İçağa, Y. ve Sabah, E. (2009). Statistical Analysis of Air Pollutants and Meteorologi?cal Parameters in Afyon, Turkey. Environ. Model Assess., 14, 259-266.
- İlten, N. ve Selici, T. (2008). Investigating the Impacts of Some Meteorological Para?meters on Air Pollution in Balikesir, Turkey. Environ. Monit. Assess., 140, 267- 277.
- Keser, N. (2002). Kütahya'da Hava Kirliliğine Etki Eden Topografik ve Klimatik Fak?törler. Marmara Coğrafya Dergisi, 5, 69-100.
- Kopar, İ. ve Zengin, M. (2009). Coğrafi Faktörlere Bağlı Olarak Erzurum Kentinde Hava Kalitesinin Zamansal ve Mekânsal Değişiminin Belirlenmesi. Türk Coğ- rafya Dergisi, 53, 51-68.
- Menteşe, S. (2011). Zonguldak'ta Hava Kirliliği (PM10&SO2 ) ve Solunum Yolu Has?talıkları İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi: Ba?lıkesir.
- Oftedal, B. Brunekreef, B. Nystad, W. Madsen, C. Walker, S.E. and Nafstad, P. (2008). Residential Outdoor Air Pollution and Lung Function in Schoolchildren. Epide?miology, 19(1), 129-137.
- Özdalyan, B. Çelik, M.B. ve Kadı, İ. (2001). Karabük'te Hava Kirliliği Ve Çözüm Önerileri. Teknoloji Dergisi, Sayı:3/4, 51-56.
- Özgür, E.M. (1990). Bilecik Coğrafyası. Basılmamış Doktora Tezi. Ankara Üniver?sitesi: Ankara.
- Sungur, K. ve Gönençgil, B. (1997). Çeşitli İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üze?rine Etkileri. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 6, 337-345.
- Tağıl, Ş. (2007). Balıkesir'de Hava Kirliliğinin Solunum Yolu Hastalıklarının Mekânsal Dağılışı Üzerine Etkisini Anlamada Jeo-İstatistik Teknikler. Coğrafi Bilimler Der?gisi, 5 (1), 37-56.
- Taş, F. (2006). Hava Kirliliği ve Kastamonu Şehir Merkezi İçin Değerlendirme.Yayın?lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi: Ankara.
- Taşdemir, Y., Cindoruk, S.D. ve Esen, F. (2005). Monitoring of Criteria Air Pollutants in Bursa, Turkey. Environ. Monit. Assess. 110, 227-241.
- Turalıoğlu, F.S., Nuhoğlu, A. ve Bayraktar, H. (2005). Impacts of Some Meteorologi?cal Parameters on SO2 and TSP Concentrations in Erzurum, Turkey. Chemosp?here, 59, 1633-1642.
- Verma, S.S. ve Desai, B. (2008). Effect of Meteorological Conditions on Air Pollution of Surat City. J. Int. Environmental Application & Science, 3 (5): 358-367.
- WHO (2005). Air Quality Guidelines Global Update. WHO Regional Office for Eu?rope Report No. WHO/SDE/PHE/OEH/06.02, WHO, Copenhagen.
- Yazıcı, H. Akçay, M. Çay, Y. Sekmen, Y. Yılmaz, İ. T. ve Gölcü, M. (2010). Hava Kir?liliğinin Doğal Gaz Kullanımı İle Değişimi, Denizli İli Örneği. Selçuk Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Teknik-Online Dergisi, 9(3), 205-215.
| APA | MENTEŞE S, TAGIL S (2012). Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. , 3 - 18. |
| Chicago | MENTEŞE SERPİL,TAGIL Sermin Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. (2012): 3 - 18. |
| MLA | MENTEŞE SERPİL,TAGIL Sermin Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. , 2012, ss.3 - 18. |
| AMA | MENTEŞE S,TAGIL S Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. . 2012; 3 - 18. |
| Vancouver | MENTEŞE S,TAGIL S Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. . 2012; 3 - 18. |
| IEEE | MENTEŞE S,TAGIL S "Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi." , ss.3 - 18, 2012. |
| ISNAD | MENTEŞE, SERPİL - TAGIL, Sermin. "Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi". (2012), 3-18. |
| APA | MENTEŞE S, TAGIL S (2012). Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(28), 3 - 18. |
| Chicago | MENTEŞE SERPİL,TAGIL Sermin Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15, no.28 (2012): 3 - 18. |
| MLA | MENTEŞE SERPİL,TAGIL Sermin Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.15, no.28, 2012, ss.3 - 18. |
| AMA | MENTEŞE S,TAGIL S Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2012; 15(28): 3 - 18. |
| Vancouver | MENTEŞE S,TAGIL S Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2012; 15(28): 3 - 18. |
| IEEE | MENTEŞE S,TAGIL S "Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi." Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, ss.3 - 18, 2012. |
| ISNAD | MENTEŞE, SERPİL - TAGIL, Sermin. "Bilecik'te İklim Elemanlarının Hava Kirliliği Üzerine Etkisi". Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15/28 (2012), 3-18. |
