Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma

GÖNÇ ŞAVRAN, TEMMUZ

Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma

TEMMUZ GÖNÇ ŞAVRAN (Anadolu Üniversitesi - Edebiyat Fakültesi - Sosyoloji Bölümü)

İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi

21 0

Yıl: 2016 Cilt: 18 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 163 - 192 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma

Öz:

Geleneksel toplumda erkeklerin hemşirelik görevleri yaptığı bilinse de modern anlamda hemşirelik mesleği kadın yoğun bir meslektir. Modern bir meslek olarak kurulma sürecinde hemşireliğin kadınlıkla özdeşleştirilmiş olması mesleğin kadın mesleği olarak algılanmasına neden olmuştur. Dünya genelinde erkeklerin hemşirelik mesleğine girişi 1970 sonrasında artmış, Türkiye' de ise 2007' den itibaren erkeklerin hemşire olarak çalışması mümkün olmuştur. Bu çalışma, Eskişehir' de 2015 yılında 707 kişilik bir örneklemle yürütülmüş olan nicel bir alan araştırmasının verilerine dayanarak toplumun erkek hemşerilere yönelik görüş ve tutumlarını, bu görüş ve tutumların sosyo-ekonomik ve demografik faktörlere göre nasıl bir dağılım gösterdiğini betimlemeyi ve erkek hemşirelerden bakım almak istemeyenlerin bu tercihlerinin nedenlerini sosyolojik olarak irdelemeyi amaçlamaktadır

Anahtar Kelime:

Is nursing still a ‘women’s job’ for society?: A sociological research on the opinions and prejudices towards male nu

Öz:

Although men have served as nurses in traditional society, as a modern profession, nursing is a female concentrated profession. While being established as a modern profession, nursing was identified with femininity and this paved the way to the perception of nursing as a women’s job. Men’s entry to nursing has increased after 1970. In Turkey men are legally allowed to work as nurses since 2007. Drawing upon the data of a quantitative research with a sample of 707, conducted in Eskişehir in 2015, this study aims to describe the opinions and attitudes of society towards male nurses, to describe the distribution of these as to socio-economic and demographic factors and to sociologically examine the reasons of people who refuse to receive care from a male nurse

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Achterberg, J. (2009). Kadın Şifacılar. İstanbul: Everest. Akgün Kostak, M., Akçakoca, S. & Sıcak, G. (2015). Çocuğu pediatri servislerinde tedavi gören ebeveynlerin erkek hemşireler hakkındaki düşünceleri. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 4(1), 18-26.
Altınay, A.R. (2007). Haçlılar. İstanbul: Ötüken. Andrews, M.E., Stewart, N.J., Morgan, D.G. & D’Arcy, C. (2012). More alike than different: a comparison of male and female RNs in rural and remote Canada. Journal of Nursing Management, 20(4), 561-70.
Atay, T. (2012). Çin işi Japon işi: Cinsiyet ve cinsellik üzerine antropolojik değiniler. İstanbul: İletişim. Baby, M., Glue, P. & Carlyle, D. (2014). ‘Violence is not part of our job’: A thematic analysis of psychiatric mental health nurses’ experiences of patient assaults from a New Zealand perspective. Issues in Mental Health Nursing, 35, 647–655.
Battice J. (2010). Editorial: The changing face of nursing in a developing country. Journal of Clinical Nursing, 19(13-14), 1765-1766.
Berktay, F. (2014). Tek tanrılı dinler karşısında kadın. İstanbul: Metis (5. Basım). Bradley, H. (1989). Men’s work, women’s work. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Brown, C. & Jones, L. (2004). The gender structure of the nursing hierarchy: The role of human capital. Gender, Work and Organization, 11(1), 1-25
Çelik, S., Ünal, Ü. & Saruhan, S. (2012). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin mesleki profesyonelliklerinin değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(3), 193-199.
Chapman, L (1967). Illusory correlation in observational report. Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 6(1), 151–155.
Chiarella, M. & Adrian, A. (2014). Boundary violations, gender and the nature of nursing work. Nursing Ethics, 21(3), 267-77.
Çınar, D. & Olgun, N. (2013). Klinik uygulamalarda erkek hemşire algısı. Hemşirelikte Eğitim ve Araş- tırma Dergisi, 10(3), 3-6
Connell, R. W. (1995). Masculinities. Sydney: Allen and Unwin.
Connell, R.W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar (Çev: Cem Soydemir) İstanbul: Ayrıntı. Cottingham, Marci D. (2015). Learning to ‘deal’ and ‘de-escalate’: How men in nursing manage self and patient emotions Sociological Inquiry, 85(1), 75–99.
Cummings, S. H. (1995). Attila the un versus Attila the hen: gender socialization of the American nurse. Nursing Administration Quarterly, 19(2), 19–29.
Daffern, M., Mayer, M. & Marti, T. (2006). Staff gender ratio and agression in a forensic psychiatric hospital. International Journal of Mental Health Nursing, 15(2), 93-99.
Demiray, A., Olgun, S., Kaçar, F. & Eşer, İ. (2013). Erkek hemşirelerden bakım alan hastaların erkek hemşirelere ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 29(3), 32-42.
Dikmen Özarslan, A. (2015). Hegemonik erkeklik ba- ğlamında erkek hemşireler Alternatif Politika. 7(1), 118-142.
Donahue, M.P. (1995). Nursing: The Finest Art, an Illustrated History. St. Louis: Mosby.
Dossey, B. M. (1996). Florence Nightingale: Mystic, visionary, healer. Springhouse: Springhouse PA.
Edelmann, R. (1985). Individual differences in embarrassment: Self-consciousness, self- monitoring, and embarrassability. Personality and Individual Differences, 6, 223-230.
Ehrenreich, B. & D. English. (1992). Cadılar, büyücü- ler ve hemşireler. İstanbul: Kavram.
Ehrenreich, B. & D. English. (2012). Cadılar, ebeler ve hemşireler: kadın şifacıların tarihi. B. Seaman & L. Eldridge. (Ed.) (Çev.: Aksu Bora, Elif Ekin Ak- şit, Simten Coşar vd.) Kadın Sağlığı Hareketinden Sesler, I. Cilt içinde (s.22-46). Ankara: Ayizi.
Ekinci, M., Dikici, İ. C., Derya, M., Andsoy, I.I., Dinç, S. & Şahin, A.O. (2014). Mühendislik bö- lümünde öğrenim gören erkek öğrencilerin erkek hemşirelere karşı bakış açıları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 632-645.
Eren, N. & Uyer, G. (1993). Sağlık Meslek Tarihi ve Ahlakı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
Evans, J. A. (1997). Men in nursing: Issues of gender segregation and hidden advantage. Journal of Advanced Nursing, 26, 226-231.
Evans, J. A. (2004). Men nurses: A historical and feminist perspective. Journal of Advanced Nursing, 47, 321–328.
Evans, J.A. (2002). Cautious caregivers: gender stereotypes and the sexualisation of men nurses’ touch. Journal of Advanced Nursing, 40(4), 441–448.
Federici, S. (2012). Caliban ve cadı: Kadınlar, beden ve ilksel birikim. İstanbul: Otonom.
Fisher, M. J. (2009). ‘Being a chamelon’: Labour processes of male nurses performing bodywork. Journal of Advanced Nursing, 65(12), 2668-2677.
Foucault, M. (1977). Discipline and Punish: The Birth of the Prison. London: Harmondswol Penguin.
Fox Keller, E. (1985). Reflections on Gender and Science. New Haven: Yale University Press.
Gamarnikow, E. (1978). Sexual division of labour: the case of nursing A. Kuhn & A. Wolpe (eds.) Feminism and Materialism içinde. (s.96-123). London: Routledge and Kegan Paul.
Glasper A. & Campbell S. (1994). Beyond the clothier inquiry. Nursing Standard, 8,18–19.
Gönç, T. (2016). Hemşireliğin geleceği mesleğin cinsiyetsizleşmesini vadediyor mu? Erkek ve kadın hemşirelik öğrencilerinin meslek ve toplumsal cinsiyeti ilişkilendirme eğilimlerinin sosyolojik analizi. Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 8 (1).
Gönç, T. (2015). Türkiye’de hemşirelik mesleğinin profesyonelleşmesi sürecinde gelişmeler ve zorluklar: sosyolojik bir değerlendirme. İş-Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(4-6).
Hader, R. (2005). Salary Survey 2005. Nursing Management, 36(7), 18–27.
Hakim, Catherine (1979). Occupational segregation: A comparative study of the degree and pattern of the differentiation between men and women’s work in Britain, the United States and other countries. London: Department of Employment Research Paper No. 9.
Harding, T. (2007). The construction of men who are nurses as gay. Journal of Advanced Nursing, 60, 636-644.
Heikes, J. E. (1991). When men are the minority: The case of men in nursing. The Sociological Quarterly, 32, 389–401.
Herdman, E. & Badir, A. (2008). Gender Equality or Patriarchal Dividend: Structural Change in Turkish Nursing. Nursing and Health Sciences, 10(2), 159-163.
Hoschild, A.R. (2012). The managed heart: Commercialization of human feeling. Berkeley: University of California Press (3. Basım).
Hotun Şahin, N. & Demirgöz Bal, M. (2014). Kadın doğum kliniklerinde yatan kadınların erkek hem- şirelere ilişkin görüşleri. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 55-67
Howe, L.K. (1978). Pink collar workers: Inside the world of women’s work. New York: Avon Books.
Inoue, M., Chapman, R. & Wynaden, D. (2006). Male nurses’ experiences of providing intimate care for women clients. Journal of Advanced Nursing, 55(5), 559–567.
Kaya, N., Turan, N. & Öztürk, A. (2011). Türkiye’de erkek hemşire imgesi. Uluslararası Insan Bilimleri Dergisi, 8(1), 16-30.
Keltner, D. & Anderson, C. (2000). Saving face for Darwin: The functions and uses of embarrassment. Current directions in psychological science, 9(6), 187-192.
Keogh, B., & Gleeson, M. (2006). Caring for female patients: The experience of male nurses. British Journal of Nursing, 15, 1172–1175.
Koç, Z., Bal, C. & Sağlam, Z. (2010). Hastanede yatarak tedavi görmekte olan hastaların, erkeklerin hemşirelik mesleğine katılımları ile ilgili görüşlerinin belirlenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Sempozyum Özel Sayısı, 324-329.
Liminana-Gras, R.M., Sanchez-Lopez, M.P., Saavedra-San Roman, A.I. & Corbalan-Berna, F.J. (2013). Health and gender in female-dominated occupations: The case of male nurses. The Journal of Men’s Studies, 21(2), 135-148.
Lodge, N., Mallett, J., Blake, P. & Fryatt, I. (1997). A study to ascertain gynecological patients’ perceived levels of endorsement with physical and psychological care given by female and male nurses. Journal of Advanced Nursing, 25, 893–907.
Loughrey, M. (2008). Just how male are male nurses?. Journal of Clinical Nursing, 17(10), 1327-1334.
MacDougall, G. (1997). Caring: A masculine perspective.Journal of Advanced Nursing, 25, 809–813.
Marsland, L., Robinson, S., & Murrels, T. (2003). Pursuing a career in nursing: Differences between men and women qualifying as registered general nurses. Journal of Nursing Management, 4(4), 231–241.
Mastracci, S.H., (2004). Breaking out of the pink-collar ghettto: Policy solutions for non-college women. New York: Routledge.
Mathieson E. (1991). A question of gender. Nursing Times, 87: 31–32.
Matthews, S. (2001). Registered male: a discussion on men in the nursing profession. Contemporary Nurse, 11(2-3), 231-235.
Meadus, R. (2000). Men in Nursing: Bariers to Recruitment Nursing. Forum, 35(3), 5-14.
Meadus, R.J. & Twomey, J.C. (2007). Men in nursing: making the right choice. Canadian Nurse, 103(2), 13-16.
Morin K., Patterson B., Kurtz B. & Brzowski B. (1999). Mothers’ responses to care given by male nursing students during and after birth. Image: Journal of Nursing Scholarship, 31, 83–87.
O’Lynn, C., & Tranberger, R. (2006). Men in nursing: History, challenges and opportunities. New York: Springer.
Özbaşaran, F., Taşpınar, A. & Çakmakçı, A. (2002). Hastalar kendilerine bakım verenlerin cinsiyeti konusunda ne düşünüyorlar? Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2),1-7.
Öztürk-Türkmen, H. (2011). Tarihsel olarak kadın şifacılık ve tıbbın değerleri. Lokman Hekim Journal, 1(2), 21-27
Poole, M. & Isaacs, D. (1997) Caring: A gendered concept. Women’s Studies International Forum, 20(4), 529-536.
Scheff, T.J. (2003). Shame in self and society. Symbolic Interaction, 26(2), 239- 262
Street, Anette F. (1992) Inside nursing: A critical ethnography of clinical nursing practice. New York: SUNY Press.
Szasz, T. (1997). The Manufacture of Maddness. New York: Syracuse University Press. (2.Basım)
Şimşek-Rathke, L. (2011). Dünden kalanlar: Türkiye’de Hemşirelik ve GATA TSK sağlık meslek lisesi örneği. İstanbul: İletişim.
T.C. Resmi Gazete (2007). 26510 Sayılı Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Taşçı, K. D. (2007). Doğum yapan hastaların aldıkları bakımı hasta hakları açısından değerlendirmeleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(3),26-33.
Taylor, C.J. (2010). Occupational sex composition and the gendered availability of workplace support. Gender and Society, 24(3), 189-212.
Tezel, A., Akpınar, B.A., Yurttaş, A. & Çelebioğlu, A. (2008). Hastalar erkek hemşireleri kabul edecekler mi? Türkiye Klinikleri, 16(1), 13-18.
Torun, S. (2008). Kırım Savaşı’nda Hasta Bakımı ve Hemşirelik. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı.
Tracey, Catherine & Nicholl, H. (2007). The multifaceted influence of gender in career progress in nursing. Journal of Nursing Management, 15(7), 677–682.
Turner, Bryan S. (2011) Tıbbi Güç ve Toplumsal Bilgi. Bursa: Sentez
Urhan, B. & Etiler, N. (2011). Sağlık Sektöründe Kadın Emeğinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Analizi. Çalışma ve Toplum, 2: 191-215.
U.S. Census Bureau (2013). Men in Nursing Occupations: American Community Survey Highlight Report. https://www.census.gov/people/io/ files/Men_in_Nursing_Occupations.pdf Eri- şim:10.03.2016
Ünsal, A., Akalın, İ. & Yılmaz, V. (2010). Farklı meslek çalışanlarının erkek hemşirelere ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 420-431.
Ünver, S., Diri, E. & Ercan, İ. (2010). Hemşirelik mesleğinin erkek üyelerine toplumun bakış açısı Türkiye Klinikleri. 18(2), 96-102.
Whittock, M. & Leonard, L. (2003). Stepping outside the stereotype. A pilot study of the motivations and experiences of males in the nursing profession. Journal of Nursing Management, 11(4), 242–249.
Wilson, G. (2005). The experience of males entering nursing: A phenomenological analysis of professionally enhancing factors and barriers. Contemporary Nurse, 20: 221–233
Wingfield, A. H. (2009). Racializing the glass escalator: Reconsidering men’s experiences with women’s work. Gender and Society, 23(5), 5–26.
Young, I. (1980). Throwing like a girl: a phenomenology of feminine body comportment, motility and spatiality. Human Studies, 3:137-156.
Zamanzadeh V., Azadi A., Valizadeh L., Keogh, B., Monadi, M. & Negarendeh, R. (2013). Choosing and remaining in nursing: Iranian male nurses’ perspectives. Contemporary Nurse, 45(2), 220-7.

APA	GÖNÇ ŞAVRAN T (2016). Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. , 163 - 192.
Chicago	GÖNÇ ŞAVRAN TEMMUZ Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. (2016): 163 - 192.
MLA	GÖNÇ ŞAVRAN TEMMUZ Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. , 2016, ss.163 - 192.
AMA	GÖNÇ ŞAVRAN T Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. . 2016; 163 - 192.
Vancouver	GÖNÇ ŞAVRAN T Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. . 2016; 163 - 192.
IEEE	GÖNÇ ŞAVRAN T "Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma." , ss.163 - 192, 2016.
ISNAD	GÖNÇ ŞAVRAN, TEMMUZ. "Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma". (2016), 163-192.

APA	GÖNÇ ŞAVRAN T (2016). Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 18(3), 163 - 192.
Chicago	GÖNÇ ŞAVRAN TEMMUZ Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 18, no.3 (2016): 163 - 192.
MLA	GÖNÇ ŞAVRAN TEMMUZ Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, vol.18, no.3, 2016, ss.163 - 192.
AMA	GÖNÇ ŞAVRAN T Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2016; 18(3): 163 - 192.
Vancouver	GÖNÇ ŞAVRAN T Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2016; 18(3): 163 - 192.
IEEE	GÖNÇ ŞAVRAN T "Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma." İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 18, ss.163 - 192, 2016.
ISNAD	GÖNÇ ŞAVRAN, TEMMUZ. "Toplum gözünde hemşirelik hâlâ ‘kadın işi’ mi?: Erkek hemşirelere yönelik tutum ve önyargılar üzerine sosyolojik bir araştırma". İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 18/3 (2016), 163-192.