Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi

ARAS, Meltem; Köseoğlu, Belma Füsun; AK, Fikri; ŞENTÜRK GÜVEN, Şeyma; SEZGİN ÖZCAN, Didem

Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi

Şeyma ŞENTÜRK GÜVEN, (Aksaray Devlet Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Aksaray, Türkiy)

Didem Sezgin ÖZCAN, (Aksaray Devlet Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Aksaray, Türkiye)

Meltem ARAS, (Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Ankara, Türkiye)

Belma Füsun KÖSEOĞLU, (Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Ankara, Türkiye)

Fikri AK (Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği, Ankara, Türkiye)

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi

2 1

Yıl: 2016 Cilt: 62 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 123 - 131 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi

Öz:

Amaç: Bu çalışmada, multipl sklerozlu (MS) hastalarda ağrı ve tetikleyici faktörler değerlendirildi ve ağrı ile yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon arasındaki ilişki incelendi.Hastalar ve yöntemler: Çalışmamıza Ocak 2010 - Mart 2012 tarihleri arasında McDonald tanı kriterlerine göre kesin MS tanısı konmuş toplam 104 hasta (33 erkek, 71 kadın; ort. yaş 39.06+9.01 yıl; dağılım 18-62 yıl) dahil edildi. Hastalar ağrı varlığı sorgulanarak, ağrılı (n=73) ve ağrısız (n=31) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Ağrı yakınması olan hastalar, ağrının süresi, şiddeti, niteliği, yeri, tipi, sınıflaması ve tetikleyici faktörler açısından değerlendirildi. Klinik değerlendirme ölçekleri olarak görsel analog ölçeği (GAÖ), Kısa Form-36 (KF-36), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Yorgunluk Şiddet Ölçeği (YŞÖ) kullanıldı.Bulgular: Hastaların %70.2'sinde son bir ay içinde ağrı yakınması vardı. Ağrı en sık, uyuşma veya karıncalanma (35.6%) şeklinde bacaklarda (%80.8) lokalize idi. En sık ağrı tipi dizestetik ekstremite ağrısı (%47.9) idi. Ağrı tipinin sınıflandırmasına göre, en sık ağrı tipi, mikst tip ağrı (nöropatik ve nöropatik olmayan) (%57.5) idi. Ağrısı olan ve olmayan gruplar arasında depresyon şiddeti açısından anlamlı bir fark saptanmadı (p> 0.05). Ağrılı hastalarda ortalama YŞÖ skoru ve yorgunluk düzeyi daha yüksek bulundu (p< 0.001). Kısa Form-36 değerlendirmesine göre, ağrısız hastalarda fiziksel fonksiyon hariç tüm parametrelerde istatistiksel olarak anlamlı bir yükseklik tespit edildi (p< 0.05).Sonuç: Multipl sklerozlu hastalarda çok yaygın bir semptom olan ağrıya yönelik farkındalık artırılmalıdır. Her MS hastası, ağrı varlığı ve özelliği açısından değerlendirilmelidir. MS'li hastalarda ağrıya yönelik etkin tedavi yorgunluk şiddetini azaltmaya ve yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olacaktır

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Kadın Hastalıkları ve Doğum Genel ve Dahili Tıp Rehabilitasyon Geriatri ve Gerontoloji Ortopedi

The assessment of pain in patients with multiple sclerosis and its association with quality of life, fatigue, and depression

Öz:

Objectives: This study aims to evaluate pain and triggering factors in patients with multiple sclerosis (MS) and to investigate the relation between pain and quality of life, fatigue, and depression.Patients and methods: Between January 2010 and March 2012, a total of 104 patients (33 males, 71 females; mean age 39.06+9.01 years; range, 18 to 62 years) who were diagnosed with definite MS according to the McDonald diagnostic criteria were enrolled to our study. The patients were questioned about the presence of pain and divided into two groups as those with (n=73) and without (n=31) pain. The patients with pain were assessed for the pain duration, intensity, quality, localization, type, classification, and triggering factors. The visual analog scale (VAS), Short Form-36 (SF-36), Beck Depression Inventory (BDI), and Fatigue Severity Scale (FSS) were used as clinical assessment scales.Results: Of the patients, 70.2% had a complaint of pain within the past month. Pain was most frequently localized in the legs (80.8%) with numbness or tingling (35.6%). The most common type of pain was dysesthetic extremity pain (%47.9). According to the classification of the pain type, the mixed type (neuropathic and non-neuropathic) pain was the most common type of pain (%57.5). There was no significant difference in the depression severity between the groups with and without pain (p> 0.05). The mean FSS scores and level of fatigue were significantly higher in the patients with pain (p< 0.001). Based on the evaluation of the SF-36, all parameters except the physical functioning were found to be statistically significantly higher in patients without pain (p< 0.05).Conclusion: The awareness on pain, a common symptom in MS patients, should be increased. Every MS patient should be evaluated for the presence and characteristic of pain. Therefore, an effective treatment of pain will help to reduce the severity of fatigue and improve the quality of life in MS patients

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Kadın Hastalıkları ve Doğum Genel ve Dahili Tıp Rehabilitasyon Geriatri ve Gerontoloji Ortopedi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Disanto G, Morahan JM, Ramagopalan SV. Multiple sclerosis: risk factors and their interactions. CNS Neurol Disord Drug Targets 2012;11:545-55.
2. Solaro C, Trabucco E, Messmer Uccelli M. Pain and multiple sclerosis: pathophysiology and treatment. Curr Neurol Neurosci Rep 2013;13:320.
3. Compston A, Coles A. Multiple sclerosis. Lancet 2008;372:1502-17.
4. Newland PK, Naismith RT, Ullione M. The impact of pain and other symptoms on quality of life in women with relapsing-remitting multiple sclerosis. J Neurosci Nurs 2009;41:322-8.
5. Foley PL, Vesterinen HM, Laird BJ, Sena ES, Colvin LA, Chandran S, et al. Prevalence and natural history of pain in adults with multiple sclerosis: systematic review and metaanalysis. Pain 2013;154:632-42.
6. Grasso MG, Clemenzi A, Tonini A, Pace L, Casillo P, Cuccaro A, et al. Pain in multiple sclerosis: a clinical and instrumental approach. Mult Scler 2008;14:506-13.
7. O’Connor AB, Schwid SR, Herrmann DN, Markman JD, Dworkin RH. Pain associated with multiple sclerosis: systematic review and proposed classification. Pain 2008;137:96-111.
8. Klevan G, Jacobsen CO, Aarseth JH, Myhr KM, Nyland H, Glad S, et al. Health related quality of life in patients recently diagnosed with multiple sclerosis. Acta Neurol Scan 2014;129:21-6.
9. Motl RW, Suh Y, Weikert M. Symptom cluster and quality of life in multiple sclerosis. J Pain Symptom Manage 2010;39:1025-32.
10. Motl RW, McAuley E. Symptom cluster as a predictor of physical activity in multiple sclerosis: preliminary evidence. J Pain Symptom Manage 2009;38:270-80.
11. McDonald WI, Compston A, Edan G, Goodkin D, Hartung HP, Lublin FD, et al. Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis: guidelines from the International Panel on the diagnosis of multiple sclerosis. Ann Neurol 2001;50:121-7.
12. Kurtzke JF. Rating neurologic impairment in multiple sclerosis: an expanded disability status scale (EDSS). Neurology 1983;33:1444-52.
13. Khan F, Pallant J. Chronic pain in multiple sclerosis: prevalence, characteristics, and impact on quality of life in an Australian community cohort. J Pain 2007;8:614-23.
14. Hisli N. Beck Depresyon Envanteri’nin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi 1988;6:118-126.
15. Armutlu K, Korkmaz NC, Keser I, Sumbuloglu V, Akbiyik DI, Guney Z, et al. The validity and reliability of the Fatigue Severity Scale in Turkish multiple sclerosis patients. Int J Rehabil Res 2007;30:81-5.
16. Krupp LB, LaRocca NG, Muir-Nash J, Steinberg AD. The fatigue severity scale. Application to patients with multiple sclerosis and systemic lupus erythematosus. Arch Neurol 1989;46:1121-3.
17. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Ölmez N, Memiş A. Kısa Form- 36 (KF-36)’nın Türkçe Versiyonunun Güvenilirliği ve Geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi 1999;12:102-6.
18. Hadjimichael O, Kerns RD, Rizzo MA, Cutter G, Vollmer T. Persistent pain and uncomfortable sensations in persons with multiple sclerosis. Pain 2007;127:35-41.
19. Solaro C, Brichetto G, Amato MP, Cocco E, Colombo B, D’Aleo G, et al. The prevalence of pain in multiple sclerosis: a multicenter cross-sectional study. Neurology 2004;63:919-21.
20. Svendsen KB, Jensen TS, Hansen HJ, Bach FW. Sensory function and quality of life in patients with multiple sclerosis and pain. Pain 2005;114:473-81.
21. Osterberg A, Boivie J, Thuomas KA. Central pain in multiple sclerosis--prevalence and clinical characteristics. Eur J Pain 2005;9:531-42.
22. Indaco A, Iachetta C, Nappi C, Socci L, Carrieri PB. Chronic and acute pain syndromes in patients with multiple sclerosis. Acta Neurol (Napoli) 1994;16:97-102.
23. Forbes A, While A, Mathes L, Griffiths P. Health problems and health-related quality of life in people with multiple sclerosis. Clin Rehabil 2006;20:67–78.
24. Kalia LV, O’Connor PW. Severity of chronic pain and its relationship to quality of life in multiple sclerosis. Mult Scler 2005;11:322-7.
25. Pittock SJ, Mayr WT, McClelland RL, Jorgensen NW, Weigand SD, Noseworthy JH, et al. Quality of life is favorable for most patients with multiple sclerosis: a population-based cohort study. Arch Neurol 2004;61:679-86.
26. Skokou M, Soubasi E, Gourzis P. Depression in multiple sclerosis: a review of assessment and treatment approaches in adult and pediatric populations. ISRN Neurol 2012;2012:427102.
27. Ehde DM, Osborne TL, Jensen MP. Chronic pain in persons with multiple sclerosis. Phys Med Rehabil Clin N Am 2005;16:503-12.
28. Stenager E, Knudsen L, Jensen K. Acute and chronic pain syndromes in multiple sclerosis. Acta Neurol Scand 1991;84:197-200.
29. Lépine JP, Briley M. The epidemiology of pain in depression. The epidemiology of pain in depression. Hum Psychopharmacol 2004;19:3-7.
30. Mills RJ, Young CA. A medical definition of fatigue in multiple sclerosis. QJM 2008;101:49-60.
31. Induruwa I, Constantinescu CS, Gran B. Fatigue in multiple sclerosis - a brief review. J Neurol Sci 2012;323:9-15.
32. Patrick E, Christodoulou C, Krupp LB. Longitudinal correlates of fatigue in multiple sclerosis. Mult Scler 2009;15:258-61.
33. Flachenecker P, Kümpfel T, Kallmann B, Gottschalk M, Grauer O, Rieckmann P, et al. Fatigue in multiple sclerosis: a comparison of different rating scales and correlation to clinical parameters. Mult Scler 2002;8:523-6.
34. Kroencke DC, Lynch SG, Denney DR. Fatigue in multiple sclerosis: relationship to depression, disability, and disease pattern. Mult Scler 2000;6:131-6.
35. Hadjimichael O, Vollmer T, Oleen-Burkey M. Fatigue characteristics in multiple sclerosis: the North American Research Committee on Multiple Sclerosis (NARCOMS) survey. Health Qual Life Outcomes 2008;6:100.

APA	ŞENTÜRK GÜVEN Ş, SEZGİN ÖZCAN D, ARAS M, Köseoğlu B, AK F (2016). Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. , 123 - 131.
Chicago	ŞENTÜRK GÜVEN Şeyma,SEZGİN ÖZCAN Didem,ARAS Meltem,Köseoğlu Belma Füsun,AK Fikri Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. (2016): 123 - 131.
MLA	ŞENTÜRK GÜVEN Şeyma,SEZGİN ÖZCAN Didem,ARAS Meltem,Köseoğlu Belma Füsun,AK Fikri Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. , 2016, ss.123 - 131.
AMA	ŞENTÜRK GÜVEN Ş,SEZGİN ÖZCAN D,ARAS M,Köseoğlu B,AK F Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. . 2016; 123 - 131.
Vancouver	ŞENTÜRK GÜVEN Ş,SEZGİN ÖZCAN D,ARAS M,Köseoğlu B,AK F Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. . 2016; 123 - 131.
IEEE	ŞENTÜRK GÜVEN Ş,SEZGİN ÖZCAN D,ARAS M,Köseoğlu B,AK F "Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi." , ss.123 - 131, 2016.
ISNAD	ŞENTÜRK GÜVEN, Şeyma vd. "Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi". (2016), 123-131.

APA	ŞENTÜRK GÜVEN Ş, SEZGİN ÖZCAN D, ARAS M, Köseoğlu B, AK F (2016). Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 62(2), 123 - 131.
Chicago	ŞENTÜRK GÜVEN Şeyma,SEZGİN ÖZCAN Didem,ARAS Meltem,Köseoğlu Belma Füsun,AK Fikri Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 62, no.2 (2016): 123 - 131.
MLA	ŞENTÜRK GÜVEN Şeyma,SEZGİN ÖZCAN Didem,ARAS Meltem,Köseoğlu Belma Füsun,AK Fikri Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, vol.62, no.2, 2016, ss.123 - 131.
AMA	ŞENTÜRK GÜVEN Ş,SEZGİN ÖZCAN D,ARAS M,Köseoğlu B,AK F Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi. 2016; 62(2): 123 - 131.
Vancouver	ŞENTÜRK GÜVEN Ş,SEZGİN ÖZCAN D,ARAS M,Köseoğlu B,AK F Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi. 2016; 62(2): 123 - 131.
IEEE	ŞENTÜRK GÜVEN Ş,SEZGİN ÖZCAN D,ARAS M,Köseoğlu B,AK F "Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi." Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 62, ss.123 - 131, 2016.
ISNAD	ŞENTÜRK GÜVEN, Şeyma vd. "Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi". Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 62/2 (2016), 123-131.