Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi

CERTEL, ZEHRA; YALÇINKAYA, Münevver; Çatıkkaş, Fatih

Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi

Zehra CERTEL, (Ege Üniversitesi)

Fatih ÇATIKKAŞ, (Ege Üniversitesi)

Münevver YALÇINKAYA (Ege Üniversitesi)

Türk Spor ve Egzersiz Dergisi

5 2

Yıl: 2011 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 74 - 81 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi

Öz:

Bu araştırma, aday beden eğitimi öğretmenlerinin duygusal zeka (EQ) düzeyleri ile eleştirel düşünme (CT) eğilimleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla gerekleştirilmiştir. Araştırmaya 40 kız, 58 erkek olmak üzere toplam 98 öğrenci katılmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak, Acar (1) tarafından Türkçeye uyarlanan ''Duygusal Zeka Ölçeği (Bar-On EQ)'', Kökdemir (23) tarafından Türkçeye uyarlanan "California Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği (CCTDI)" ve kişisel bilgi formu uygulanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t-testi, anova, eta kare (r2) ve Pearson korelasyon katsayısı kullanılmıştır. EQ düzeyi açısından sadece kişiler arası ilişkiler alt boyutunda kız öğrencilerin puan ortalamaları yüksektir ve erkek öğrencilere göre stres yönetiminde daha başarılı bulunmuştur. Öğrencilerin CT eğilimleri, açık fikirlilik, analitiklik, kendine güven, sistematiklik meraklılık boyutlarında ve CCTDI toplam puanda cinsiyete göre farklılaşmazken, doğruyu arama boyutunda kızlar lehine anlamlı bir fark tesbit edilmiştir. Aday öğretmenlerin EQ düzeyleri ile CT eğilimleri arasında orta düzeyde pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Spor Bilimleri Psikoloji Davranış Bilimleri

Analysis of the Emotional Intelligence Levels and Critical Thinking Dispositions of Physical Education Teacher Candidates

Öz:

The aim of this study was to examine the relationship between candidate physical education teachers’ critical thinking dispositions and their emotional intelligence levels. The sample included 98 students (40 female, 58 male). In order to measure emotional intelligence “Bar-On Emotional Intelligence Inventory (Bar-On EQ)” developed by Acar (1) and In addition to this, “California Critical Thinking Disposition Inventory” which was adapted to Turkish by Kökdemir (23) was used. Independent sample t- test, eta squared (η2) and Pearson correlation were used to analyze data. The results showed that, the female students’ scores were higher than the male students when the interpersonal dimension of EQ was regarded and also they were found more successful than the male students in stress management. When sex of the students were regarded, critical thinking dispositions’ had no significant difference in open mindedness, analyticity, systematicity, self confidence, inquisitiveness dimensions but in the truth significant dimension significant difference was found in favor of female students. The relationship between candidate teachers’ emotional intelligence and critical thinking dispositions were positive, intermediate level and significant

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Spor Bilimleri Psikoloji Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Acar, T. F. Duygusal zeka yeteneklerinin göreve yönelik ve insana yönelik liderlik davranışları ile ilişkisi: banka şube müdürleri üzerine bir alan araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2001.
2. Akbaş, E. İstanbul ili Fatih ilçesi İlköğretim Okulu öğretmenlerinin duygusal zeka düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2006.
3.American Philosophical Association, Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. Eric Database, No ED315423. 1990..Arg
4. Avşar, P. ve Temel, C. İlköğretim Beden Eğitimi 1-8. sınıflar öğretmen kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları. 2008.
5. Bar-On, R. Emotional quotient inventory user’s manual. Toronto: MHS Inc. 1997.
6. Bar-On, R. Bar-On emotional quotient ınventory: technival manual. Toronto: Multi Health Systems. 1997a.
7. Çekiç, S. Matematik öğretmenliği lisans öğrencilerinin eleştirel düşünme gücü düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 2007.
8. Çıkrıkçı, N. Watson- Glaser eleştirel akıl yürütme ölçeğinin lise öğrencileri üzerindeki ön deneme uygulaması. Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 1993; 25(2), 559-569.
9. Çubukçu, Z. Türk öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology- TOJET, 2006; 5(4). 22-36.
10.Dawda, D. ve Hart, S. D. Assessing emotional intelligence: reliability and validity of the Bar-On Emotional Quotient Inventory (EQ-i) in university students. Personality and Individual Differences, 2000; 28, 797-812.
11. Demirtaşlı-Çıkrıkçı, N. Eleştirel düşünme: Bir ölçme aracı ve bir araştırma. Adana: 3. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. 1996.
12. Ekinci, Ö. Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2009.
13. Elder, L. Critical thinking the key to emotional intelligent. Journal of Developmental Education, 1997; 21(1), 40-41.
14. Facione, N. C., Facione, P. A., Gainen, J., ve Sanchez, C. A. The dispositions toward critical thinking. Journal of General Education, 1995; 44(1), 1- 25.
15. Gibson, G. Critical thinking: implications for instruction. Reference & User Services Quarterly (RQ), 1995; 35, 27–35.
16. Goleman, D. Duygusal zeka. İstanbul: Varlık Yayınları. 1998.
17. Goleman, D. Duygusal zeka neden iq’dan daha önemlidir?, çev. Banu, S. Yüksel.İstanbul: Varlık Yayınları. 2005.
18. Halpern, D. Teaching critical thinking for tranfer across domains: dispositions, skills, structure training and metacognitive monitoring. American Psychologist, 1988; 53, 449-455.
19. Harrod, N. R. ve Scheer, S. D. An exploration of adolescent emotional intelligence in relation to demographic characteristics. Adolescence, 2005; 40, 503- 512.
20. Karademir, T., Döşyılmaz, E., Çoban, B. Beden eğitimi ve spor bölümü özel yetenek sınavına katılan öğrencilerde benlik saygısı ve duygusal zeka. Kastamonu Eğitim Dergisi 2010; (18)2. 653-674.
21. Kaya, H. Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 1997.
22. Korkmaz, E. Yeşil, R. Öğretim kademelerine göre öğrencilerin eleştirel düşünme düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2009 10,(2), 19-28
23. Kökdemir, D. Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2003.
24. Kürüm, D. Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 2002.
25. Küçük, G. Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2007.
26. Mayer, J. D. & Salovey, P. What is emotional intelligence?, Salovey, P. ve Sluyter, D. J. (Eds.), Emotional Development and Emotional Intelligence, New York: Basic Books. 1997.
27. McBride, R.E., Xiang, P. ve Wittenburg, D. Dispositions toward critical thinking: The Preservice teacher's perspective. Teachers and Teaching: Theory and practice, 2002; 8(1), 29-40.
28. McDonough M. An assessment of critical thinking at the Community College Level. Unpublished Doctoral Dissertation, Columbia University Teachers College. 1997.
29. Önen, Ö. Öğretmen adaylarının duygusal zeka düzeyleri ve etik muhakeme yetenekleri. Yüksek lisans tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2008.
30.Özcan, A. O. Algıdan yoruma yaratıcı düşünce. İstanbul: Avcıol Basım Yayın. 2000.
31. Özdemir, S. M. Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2005;3(3).
32. Perkins,D., Jay, E., Tishman, S., Beyond abilities: A Dispositional theory of thinking, Merrill-Palmer Quarterly, 1993; 39, 1-21.
33.Paul, R.C. Critical thinking: What every person needs to survive in a rapidly changing world (2nd revised ed.). Foundation for Critical Thinking, Santa Rosa, CA. 1992.
34. Petrides, K. V. ve Furnham, A. Gender differences in measured and selfestimated trait emotional ıntelligence. Sex Roles, 2000; 42, 449-461.
35. Saçlı, F. Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Antrenörlük ve Rekresyon programlarında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2008.
36. Saçlı, F., Demirhan, G. Beden eğitimi ve spor öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. of Sport Sciences, 2008; 19 (2), 92-110.
37. Scott, J. , Markert, R.J. , ve Dunn, M.M.. Critical thinking: Change during medical school and relationship to performance in clinical clerkships. Medical Education, 1998; 32, 14-18.
38. Taşkın, A, K., Taşgın, Ö., Başaran, M, H., Taşkın, C. Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokul Öğrencilerinde Duygusal Zekâ Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 2010; 12 (2): 99-103
39. Tishman, S., Jay, E. & Perkins, D. Teaching thinking dispositions: from transmission to enculturation, Theory into Practice, 1993; 32, 147- 153.
40. Tok, S. Performans sporcusu ve spor yapmayan üniversite öğrencilerinde duygusal zeka ile kişilik özelliklerinin karşılaştırılması. Doktora tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2008.
41. Tokyürek, T. Öğretmen tutumlarının öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2001.
42. Wilks, S. Critical and creative thinking: strategies for classrool ınquiry. Portsmouth, NH.: Heinmann. 1995.
43. Yüksel M. Duygusal zeka ve performans ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi. 2006.

APA	CERTEL Z, Çatıkkaş F, YALÇINKAYA M (2011). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. , 74 - 81.
Chicago	CERTEL ZEHRA,Çatıkkaş Fatih,YALÇINKAYA Münevver Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. (2011): 74 - 81.
MLA	CERTEL ZEHRA,Çatıkkaş Fatih,YALÇINKAYA Münevver Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. , 2011, ss.74 - 81.
AMA	CERTEL Z,Çatıkkaş F,YALÇINKAYA M Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. . 2011; 74 - 81.
Vancouver	CERTEL Z,Çatıkkaş F,YALÇINKAYA M Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. . 2011; 74 - 81.
IEEE	CERTEL Z,Çatıkkaş F,YALÇINKAYA M "Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi." , ss.74 - 81, 2011.
ISNAD	CERTEL, ZEHRA vd. "Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi". (2011), 74-81.

APA	CERTEL Z, Çatıkkaş F, YALÇINKAYA M (2011). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Türk Spor ve Egzersiz Dergisi, 13(1), 74 - 81.
Chicago	CERTEL ZEHRA,Çatıkkaş Fatih,YALÇINKAYA Münevver Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Türk Spor ve Egzersiz Dergisi 13, no.1 (2011): 74 - 81.
MLA	CERTEL ZEHRA,Çatıkkaş Fatih,YALÇINKAYA Münevver Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Türk Spor ve Egzersiz Dergisi, vol.13, no.1, 2011, ss.74 - 81.
AMA	CERTEL Z,Çatıkkaş F,YALÇINKAYA M Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Türk Spor ve Egzersiz Dergisi. 2011; 13(1): 74 - 81.
Vancouver	CERTEL Z,Çatıkkaş F,YALÇINKAYA M Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Türk Spor ve Egzersiz Dergisi. 2011; 13(1): 74 - 81.
IEEE	CERTEL Z,Çatıkkaş F,YALÇINKAYA M "Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi." Türk Spor ve Egzersiz Dergisi, 13, ss.74 - 81, 2011.
ISNAD	CERTEL, ZEHRA vd. "Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Duygusal Zeka ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi". Türk Spor ve Egzersiz Dergisi 13/1 (2011), 74-81.