Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği

Aydemir, Onder; AYCAN, Sefer; CAKIR, MUSTAFA; İLHAN, Mustafa Necmi

Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği

Mustafa Necmi İLHAN, (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara)

Önder AYDEMİR, (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara)

Mustafa ÇAKIR, (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara)

Sefer AYCAN (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara)

Türkiye Halk Sağlığı Dergisi

12 4

Yıl: 2014 Cilt: 12 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 188 - 200 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği

Öz:

Amaç: Akılcı olmayan ilaç kullanımının olumsuz etkilerinin önüne geçilebilmesi için toplumun ilaç kullanım özelliklerinin araştırılmasına yönelik bilimsel çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı; Ankara il merkezinde üç ilçedeki bazı aile sağlığı merkezlerine başvuran 18 yaş üstü kişilerin ilaç kullanım özelliklerinin değerlendirilmesidir. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırma, Ankara il merkezinde üç ilçedeki bazı aile sağlığı merkezlerine başvuran 18 yaş üstü 1990 kişinin katılımıyla anket formu uygulanarak yapılmıştır. Bulgular: Katılımcıların yarısından daha azı bir sağlık sorunuyla karşılaştıklarında sağlık kuruluşuna başvurduğunu belirtmiştir; %78.6'sı evde ilaç bulundurmaktadır ve bunların %40.3'ü ağrı kesicilerdir. Katılımcıların %60.9'u ilaçların kullanma talimatını okuduğunu, %56.9'u reçete ile alınan ilaçları tam olarak kullandığını söylemiştir. Katılımcılardan 55 yaş ve üzerindekilerin %68.9'u, kadınların %63.0'ı, evli olanların %63.3'ü, okuryazar olmayanların %71.2'si, ev kadınlarının %70.6'sı, aylık toplam geliri 1001 TL ile 1500 TL arasında olanların %68.9'u, hanesinde sürekli ilaç kullanan olan katılımcıların %68.8'i doktora istediği ilacı yazdırmayı talep ettiğini belirtmiştir (p<0.05). Sonuç: Bu çalışmada, katılımcıların yaklaşık yarısının herhangi bir sağlık sorunu olduğunda sağlık kuruluşuna başvurmadığı, azımsanamayacak bir kısmının ise evdeki ilaçları kullanma, bitkisel/geleneksel yöntem kullanma gibi yollara başvurduğu saptanmıştır. Akılcı ilaç kullanım ilkeleriyle bağdaşmayan bu gibi davranışların önüne geçilebilmesi için toplumu oluşturan bireylere akılcı ilaç kullanımına yönelik halk eğitimlerinin yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. World Health Organization. The Rational Use of Drugs, Report of the Conference of Experts Nairobi, 25-29 November 1985 [online]. Available at: http://apps.who.int/medicinedocs/docume nts/s17054e/s17054e.pdf. Accesed Dec 07, 2014.
2. Akıcı A, Uğurlu M. Ü, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. STED 2002;11(7):253.
3. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. Toplumun Akılcı İlaç Kullanımına Bakışı. Ankara: Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü; 2001. p.11 [online]. Available at: http://www.akilciilac.gov.tr/wpcontent/uploads/2013/05/toplumun_akilci _ilac_kullanimina_bakisii.pdf. Accesed Dec 07, 2014.
4. Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. TAF Prev Med Bull 2005;4(5):223-237.
5. İlhan MN, Durukan E, İlhan SO, Aksakal FN, Özkan S, Bumin MA. Self-medication with antibiotics: questionnaire survey among primary care center attendants. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2009;18(12):1150-1157.
6. İlhan MN. Toplumda antibiyotik kullanımı sıklığı ve hekimlerin antibiyotik reçetesi yazma durumları ile ilişkili etmenlerin belirlenmesi. Ankara: 2011. p. 8- 50. (Basılmış rapor)
7. Altıntaş H, Beyhun E, Tezcan ME, Çelebi S, Ünal M, Turan O, Yücel O. Batıkent-2 Nolu sağlık ocağı bölgesindeki Basın-iş 19 sitesinde yaşayan 15 yaş ve üstü bireylerin akılcı ilaç kullanımlarının saptanması. 8. Halk Sağlığı Günleri. Halk Sağlığı ve Sosyal Bilimler Bildiri Özetleri, Sivas 2003. p. 63.
8. Özçelikay G, Asil E, Köse K. Ankara Üniversitesi öğrencilerinin doktora gitme ve doktora başvurmadan ilaç kullanma alışkanlıkları üzerinde bir çalışma. Ankara Ecz Fak Derg 1995;24(1):21-31.
9. Esengen Ş, Seçkın Ü, Borman P, Bodur H, Gökçe-Kutsal Y, Yücel M. Huzur evinde yaşayan bir grup yaşlıda fonksiyonelkognitif değerlendirme ve ilaç kullanımı. Geriatri 2000;3(1):6-10.
10. Aktekin M, Erengin KH. Sağlık ocağı polikliniğine başvuru öncesi ilaç kullanımı. In: Aktekin M, Erengin KH, editors. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Araştırma Özetleri. Cilt 1. Antalya: 1994. p. 57.
11. Dönmez L, Yüzgül N, Anaç CC, Ödemiş Y, Özel F. Antalya merkez 6 nolu sağlık ocağı bölgesindeki hanelerde kullanılmayan ilaçların durumu. 8. Halk Sağlığı Günleri. Halk Sağlığı ve Sosyal Bilimler Bildiri Özetleri, Sivas 2003. p. 60.
12. Balcı E, Gün I, Öztürk Y. Kayseri'de 7 sağlık ocağı bölgesi'nde halkın ağrı kesici bulundurma ve kullanım özellikleri. 8. Halk Sağlığı Günleri. Halk Sağlığı ve Sosyal Bilimler Bildiri Özetleri, Sivas 2003. p. 59.
13. Mollahaliloğlu S, Tezcan S. Ankara ili merkez sağlık ocaklarından sağlık hizmeti alan hastaların akılcı ilaç kullanımı açısından değerlendirilmesi. 8. Halk Sağlığı Kongresi Kongre Kitabı, Diyarbakır 2002. p. 517-520.
14. Önder E, Koçia O, Öztürk S, Sabuncu Z, Soyutemiz Ö, Altıntaş H. Yunus Emre Sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 18 yaş ve üstü bireylerin ağrı kesici kullanımı ve bu konudaki bazı bilgilerinin saptanması. Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni 2002;23(1):16-18.
15. Göçgeldi E, Uçar M, Açıkel C. H, Türker T, Hasde M, Ataç A. Evlerde artık ilaç bulunma sıklığı ve ilişkili faktörlerin araştırılması. TAF Prev Med Bull 2009;8(2):113-118.
16. De Bolle L, Mehuys E, Adriaens E, Remon JP, Van Bortel L. Home medication cabinets and self-medication: a source of potential health threats? Ann Pharmacother 2008;42(4):572-579.

APA	İLHAN M, Aydemir O, CAKIR M, AYCAN S (2014). Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. , 188 - 200.
Chicago	İLHAN Mustafa Necmi,Aydemir Onder,CAKIR MUSTAFA,AYCAN Sefer Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. (2014): 188 - 200.
MLA	İLHAN Mustafa Necmi,Aydemir Onder,CAKIR MUSTAFA,AYCAN Sefer Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. , 2014, ss.188 - 200.
AMA	İLHAN M,Aydemir O,CAKIR M,AYCAN S Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. . 2014; 188 - 200.
Vancouver	İLHAN M,Aydemir O,CAKIR M,AYCAN S Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. . 2014; 188 - 200.
IEEE	İLHAN M,Aydemir O,CAKIR M,AYCAN S "Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği." , ss.188 - 200, 2014.
ISNAD	İLHAN, Mustafa Necmi vd. "Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği". (2014), 188-200.

APA	İLHAN M, Aydemir O, CAKIR M, AYCAN S (2014). Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 12(3), 188 - 200.
Chicago	İLHAN Mustafa Necmi,Aydemir Onder,CAKIR MUSTAFA,AYCAN Sefer Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 12, no.3 (2014): 188 - 200.
MLA	İLHAN Mustafa Necmi,Aydemir Onder,CAKIR MUSTAFA,AYCAN Sefer Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, vol.12, no.3, 2014, ss.188 - 200.
AMA	İLHAN M,Aydemir O,CAKIR M,AYCAN S Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2014; 12(3): 188 - 200.
Vancouver	İLHAN M,Aydemir O,CAKIR M,AYCAN S Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2014; 12(3): 188 - 200.
IEEE	İLHAN M,Aydemir O,CAKIR M,AYCAN S "Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği." Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 12, ss.188 - 200, 2014.
ISNAD	İLHAN, Mustafa Necmi vd. "Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara'da üç ilçe örneği". Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 12/3 (2014), 188-200.