TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ

Mikail CENGİZ (Hacettepe Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Ankara, Türkiye)
Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
2 0
Yıl: 2017 Cilt: 0 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 93 - 118 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ

Öz:
Bu çalışmada, Teleütçenin tehlikedeki diller literatüründeki yeri incelenmektedir. Teleütçenin bazı çalışmalarda Altaycanın bir ağzı olarak değerlendirilmekle birlikte kimi çalışmalarda da ayrı bir dil olarak ele alındığı görülmektedir. Bu çerçevede Unesco ve Ethnologue ölçekleri (EGIDS) eldeki çalışma kapsamında karşılaştırılmış ve Teleütçenin bu ölçeklerde olması gereken yeri konusunda öneriler ortaya konmuştur. Çok sayıda kaynaktan yararlanılarak oluşturulmuş ölçeklerde Teleütçenin yerinin tartışmalı olduğu görülmüş ve Teleütçe özelinde buna yönelik öneriler ortaya konmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat

The Place of The Teleut Language in Endangered Language Researches

Öz:
In this study, the place of Teleut language in the literature of endangered languages is examined. In some studies, Teleut language is evaluated as a variety of the Altai language, whereas, in other studies it is considered as a different language. Within this framework, the Unesco and Ethnologue scales (EGIDS) were compared within the scope of the study and proposals have been made about the place where Teleut language should be at these scales. In the scales formed by using a large number of sources, it has been observed that the place of the Teleut language is contradictive and proposals for Teleut language have been put forward.
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akalın, Ş. H. (1995). Anayurttan Atayurda Gezi Notları. Adana: Türkoloji Araştırmaları.
  • Akalın, Ş. H. (1999). Teleüt Şairi Nikolay V. Kalişev ve Şiirleri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 8.
  • Alimov, R. (2017, Mayıs). Yarı Konuşurlarının Teleütçeye Etkisi Üzerine. 8. Uluslararası Türk Dili Kurultayı, Ankara'da sunulan bildiri.
  • Austin, P.K. & Sallabank, J. (2011). The Cambridge Handbook of Endangered Languages. New York: Cambridge University Press.
  • Brenzinger, M. (1992). Language Death: Factual and Theoretical Explorations with Social Reference to East Afrika. Berlin: Walter de Gruyter.
  • Brenzinger, M. (2007). Language Endangerment Throughout the World. Language Diversity Endangered. (M. Brenzinger, Ed.). Berlin & New York: Mouton de Gruyter.
  • Cengiz, M. (2016). Tehlikedeki Dil Olgusu: Teleütçe Örneklemi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Crystal, D. (2007). Dillerin Katli Bir Dilin Katli Bir Milletin Ölümüdür. İstanbul: Profil.
  • Fishman, J. A. (1991). Reversing Language Shift. Theoretical and Emprical Foundations of Assistance to Threatened Languages. Clevedon: Multilingual Matters.
  • Güner Dilek, G. (2007). Tehlikedeki Diller ve Dil Ölümü Açısından Altay Türkçesi ve Ağızları. (F. Türkmen, G. Gülsevin, Ed.) I. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kurultayı. 9-15 Nisan 2006, Çeşme-İzmir: Bildiri Kitabı II. içinde (ss. 707- 715). İzmir.
  • Hagège, C. (2009). On the Death and Life of Languages (J. Gladding, Çev.). New Haven & London: Yale University Press.
  • Harrison, K. D. (2007). When Languages Die. Oxford & New York: Oxford University Press.
  • Janhunen, J. (2010). North-East Asia. Atlas of the World's Languages in Danger. (C. Moseley, Ed.). (3. bs.). Paris: UNESCO Publishing. 48-58.
  • Janhunen, J. ve Salminen, T. (1999). Unesco Red Book on Endangered Languages: Northeast Asia. 25 Temmuz 2016 tarihinde http://www.helsinki.fi/~tasalmin/nasia_report.html#SAltai genel ağ sayfasından erişildi.
  • Salminen, T. (1999). Unesco Red Book on Endangered Languages. 25 Temmuz 2016 tarihinde http://www.helsinki.fi/~tasalmin/europe_index.html#biblio genel ağ sayfasından erişildi.
  • Vserossiyskaya Perepis’ Naseleniya 2002 Goda. (2002). 20 Aralık 2015 tarihinde http://www.perepis2002.ru/index.html?id=44 genel ağ sayfasından erişildi.
  • Vserossiyskaya Perepis’ Naseleniya. (2010). 20 Aralık 2015 tarihinde http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/perepis_itogi1612.html genel ağ sayfasından erişildi.
  • Wurm, A. S. (2001). Atlas of the World’s Languages in Danger of Disappearing. (2. bs.). UNESCO Publishing.
  • Ethnologue: Altai, Southern, (2016). Altai, Southern. 25 Temmuz 2016 tarihinde https://www.ethnologue.com/language/alt genel ağ sayfasından erişildi.
  • Alimov, R. ve Shadyhanov, E. (2013). Teleütçe Yok Olma Tehlikesi Altındaki Bir Dilin Sosyolengüistik Durumu. TDD/JofEL, Yaz.
  • Ethnologue: Languages of the World, 19th edition, (2016). 20 Haziran 2016 tarihinde https://www.ethnologue.com/ethnoblog/gary-simons/welcome-19th-edition genel ağ sayfasından erişildi.
  • Brenzinger, M., Dwyer, A. M., Graaf, T. D., Grinevald, C., Krauss, M., Miyaoka, O., Ostler, N., Sakiyama, O., Villalón, M. E., Yamamoto, A. Y. ve Zepeda, O. (2003). Language Vitality and Endangerment. Paris: UNESCO Document.
  • Dwyer, A. M. (2011). Tools and Techniques for Endangered-Language Assessment and Revitalization. Vitality and Viability of Minority Languages. October 23-24, 2009. New York: Trace Foundation Lecture Series Proceedings. Preprint. https://kuscholarworks.ku.edu/bitstream/handle/1808/7109/Dwyer2011_Assess Revitalize.pdf?sequence=1
  • Ethnologue: Altai, Northern, (2016). Altai, Northern. 25 Temmuz 2016 tarihinde https://www.ethnologue.com/language/atv genel ağ sayfasından erişildi.
  • Janse, M. (2003). Inroduction: Language death and language maintance: Problems and prospects. Language Death and Language Maintance Theoretical, practical and descriptive approaches. (M. Janse ve S. Tol, Ed.). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
  • Killi Yılmaz, G. (2010). Kuzey ve Güneydoğu Sibirya Dillerinin Dil Durumu. Ankara: KÖKSAV.
  • Killi Yılmaz, G. (2011, Eylül). Altay Türklerinin Dil Durumu. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 8 (3), 24-60.
  • Killi Yılmaz, G. (2015). Klassifikatsiya Tyurkskih Yazıkov Sibiri Soglasno Urovnyam Ugrozı ih İsçeznoveniya. Nauçnoe Obozrenie Sayano-Altaya, No 2 (10), Abakan, 25-31.
  • Killi Yılmaz, G. (2016). Etno-demografik Veriler Işığında Sibirya Grubu Türk Dil Değişkeleri. Tehlikedeki Türk Dilleri I. Kuramsal ve Genel Yaklaşımlar. (S. Eker ve Ü. Çelik Şavk, Ed.). Ankara & Astana: Uluslararası Türk Akademisi, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi. 401-430.
  • Krauss, M. (1992). The World’s Languages in Crisis. Language, 68 (1).
  • Krauss, M. (1997). The Indigeneous Languages of the North: A Report on Their Present State. (H. Shoji ve J. Janhunen, Ed.). Northern Minority Languages: Problems of Survival. Osaka: National Museum of Ethnology. 1-34.
  • Krauss, M. (2007). Classification and Terminology for Degrees of Languages Endangerment. Language Diversity Endangered. (M. Brenzinger, Ed.). Berlin & New York: Mouton de Gruyter.
  • Lewis, M. P., Simons, G. F. (2010). Assessing Endangerment: Expanding Fishman’s. Revue Roumaine de Linguistique. 55 (2), 103-20.
  • Lewis, M. P., Simons, G. F. ve Fennig C.D. (Yay. Haz.). (2016). Ethnologue: Languages of the World (19. bs.). Dallas, Texas: SIL International.
  • Moseley, C. (Yay. Haz.). (2007). Encyclopedia of the World’s Endangered Languages. London & New York: Routledge.
  • Ryumina-Sırkaşeva, L. T. ve Kuçigaşeva, N. A. (2000). Teleüt Ağzı Sözlüğü (Ş. H. Akalın ve C. Turgunbayev, Çev.). Ankara: TDK Yay.
  • Moseley, C. (Yay. Haz.). (2010). Atlas of the World’s Languages in Danger (3. bs.). Paris: UNESCO Publishing. (http://www.unesco.org/languagesatlas/index.php)
  • Nettle, D. ve Romanie, S. (2002). Kaybolan Sesler Dünya Dillerinin Yok Oluş Süreci. İstanbul: Oğlak.
  • Salminen, T. (2007). Europe and North Asia. Encyclopedia of the World’s Endangered Languages. (C. Moseley, Ed.). London & New York: Routledge, 211-280.
  • Tokmaşev, D. M. ve Fedotova, N. L. (2015). O Sotsiolingvistiçeskih Osobennostyah Teleutskogo Yazıka po Dannım Polevıh İssledovaniy 2013-2014 godov. Tomskiy Jurnal Lingvistiçeskih Antropologiçeskih İssledovaniy. 4 (6), 35-42.
  • Tsunoda, T. (2006). Language Endangerment and Language Revitalization. Berlin & New York: Mouton de Gruyter.
  • Tybykova, L. (2016). The Teleuts and Their Language. Tehlikedeki Türk Dilleri II B. Örnek Çalışmalar. (S. Eker ve Ü. Çelik Şavk, Ed.). Ankara & Astana: Uluslararası Türk Akademisi, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi. 421-429.
  • UNESCO Interactive Atlas of the World’s Languages in Danger. (2013a). 25 Ağustos 2013 tarihinde UNESCO genel ağ sayfasından erişildi: http://www.unesco.org/languages-atlas/en/atlasmap/language-id-462.html
  • UNESCO Interactive Atlas of the World’s Languages in Danger. (2013b). 25 Ağustos 2013 tarihinde UNESCO genel ağ sayfasından erişildi: http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/en/atlasmap/language-id500.html
  • Uzun, N. E. (2016). Türk Dillerinin Tehlikede Olma Dereceleri ve İlişki-Kaynaklı Özellikleri Üzerine. Tehlikedeki Türk Dilleri I. Kuramsal ve Genel Yaklaşımlar. (S. Eker ve Ü. Çelik Şavk, Ed.). içinde (293-310). Ankara & Astana: Uluslararası Türk Akademisi, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası TürkKazak Üniversitesi.
APA Cengiz M (2017). TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. , 93 - 118.
Chicago Cengiz Mikail TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. (2017): 93 - 118.
MLA Cengiz Mikail TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. , 2017, ss.93 - 118.
AMA Cengiz M TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. . 2017; 93 - 118.
Vancouver Cengiz M TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. . 2017; 93 - 118.
IEEE Cengiz M "TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ." , ss.93 - 118, 2017.
ISNAD Cengiz, Mikail. "TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ". (2017), 93-118.
APA Cengiz M (2017). TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(26), 93 - 118.
Chicago Cengiz Mikail TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.26 (2017): 93 - 118.
MLA Cengiz Mikail TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.26, 2017, ss.93 - 118.
AMA Cengiz M TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2017; 0(26): 93 - 118.
Vancouver Cengiz M TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2017; 0(26): 93 - 118.
IEEE Cengiz M "TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ." Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.93 - 118, 2017.
ISNAD Cengiz, Mikail. "TELEÜTÇENİN TEHLİKEDEKİ DİL ARAŞTIRMALARINDAKİ YERİ". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 26 (2017), 93-118.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 2:7

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları