TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?

Yıl: 2016 Cilt: 14 Sayı: 162 Sayfa Aralığı: 3005 - 3032 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?

Öz:
Tacirin ticari iş ve işlemlerini tek başına yapması, ticari işlemlerin çeşitliliği ve ticari yaşamın dinamizmi gereği mümkün olamamaktadır. Bu nedenle tacir, ticari işletmesiyle ilgili iş ve işlemlerde başka kişilerin - ki bu kişilere tacir yardımcısı adı verilir- emek ve mesaisine ihtiyaç duyar. Tacir yardımcıları tacire bağlı olanlar (ticari temsilci, ticari vekil, pazarlamacı) ve olmayanlar (acente, komisyoncu, simsar) olmak üzere ikiye ayrılabilir. Tacirin emir, talimat ve denetimi doğrultusunda hareket eden yardımcılara bağımlı tacir yardımcısı adı verilir. Bağımlı tacir yardımcıları taciri temsil yetkisine sahip olup, bu yardımcılara ilişkin hükümler BK'da yer almaktadır. Taciri temsil konusunda en geniş yetkilere sahip olan bağımlı tacir yardımcısı ticari temsilci olup, konu BK 547 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Anonim şirketler ise tüzel kişi tacir olup, iradelerini organları aracılığı ile dışarı aktarmaktadır. Anonim şirketlerin genel kurul ve yönetim kurulu olmak üzere iki zorunlu organı vardır. Yönetim kurulu, anonim şirketin yönetim ve temsil organıdır. Bu organ kural olarak kurul halinde şirketi yönetir ve temsil eder. Yönetim kurulu belirli sayıda üyeden oluşup, sürekli faaliyet gösteren bir organdır. Şirketi temsil açısından yönetim kurulu üyeleri ticari temsilci ile benzerlik göstermektedir. Hem ticari temsilcilerin hem de yönetim kurulu üyelerinin kişilikleri, anonim şirketin ticari faaliyetlerini sürdürmesinde, üçüncü kişilerle iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesinde büyük önem arz etmektedir. Ticari temsilcinin yetkileri oldukça geniş olup, birlikte temsil ve şube işleri haricinde yetkinin sınırlandırılması mümkün değildir. Yönetim kurulu üyeleri ise sahip oldukları temsil yetkisi nedeni ile işletme sahibine benzer konumdadırlar. Yetkileri de ancak ticari temsilcilere benzer şekilde sınırlandırılabilir. Bu çalışmada bir yönetim kurulu üyesinin/ticari temsilcinin aynı zamanda ticari temsilci/yönetim kululu üyesi olarak şirkette faaliyette bulunup bulunamayacağı hususunun incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu çerçevede öncelikle ticari temsilci ve yönetim kurulu üyelerinin özellikleri çalışma kapsamı açısından incelenecek; ardından bir şahsın aynı zamanda söz konusu iki sıfatı kendi şahsında taşımasına fiili bir ihtiyaç olup olmadığı değerlendirilecek, daha sonra bir şahsın söz konusu sıfatları aynı anda taşımasında hukuki bir engel olup olmadığı tartışılacaktır. Bu tartışmalar anonim şirketin iş ve işlem yaptığı üçüncü şahısların ticari temsilci/yönetim kurulu üyesi şahısla girdiği hukuki ilişkilerde yetki karmaşası yaşanması riski nedeniyle önem arz etmektedir. Ayrıca tüzel kişilerin ticari temsilci olarak atanmasının mümkün olup olmadığı hususu da değerlendirilecektir. Bu değerlendirmelerde konuya ilişkin mehaz İsviçre Borçlar Kanunu kapsamındaki doktrinsel tartışmalara ve EBKeTK hükümlerine de yer verilecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

IS THAT LEGAL PERSONS AND THE BOARD OF DIRECTORS CAN BE APPOINTED AS COMMERCIAL REPRESENTATIVES?

Öz:
It's not possible for a merchant to carry out all commercial business and transactions on his own because of the variety of commercial transactions and dynamism of the commercial life. So, the merchant needs labour and work of other individuals regarding the transactions of his commercial enterprise - these individuals are called as deputy merchants. Deputy merchants can be divided into two as affiliated to the merchant (Commercial representative, commercial agent, marketing staff) and not affiliated to the merchant (agent, commission merchant, broker). Dependent deputy merchants are the assistants who act in accordance with the orders, instructions and audit of the merchants. Dependent deputy merchants have the authority of representation and the relevant provisions are available in Turkish Code of Obligations (TBK). Commercial representative is a dependent deputy merchant having the largest area of authority in terms of representing the merchant and this issue was arranged in accordance with the 547th Article of Code of Obligations. Incorporated companies are legal entity merchants and they transfer their wills outside through their bodies. Incorporated companies have two compulsory bodies as general assembly and board of directors. Board of directors is the management and representative body of an incorporated company. This body manages and represents the company in a plenum as a rule. Board of directors is a body which constantly operates and is composed of a specific number of members. Board members have similarities with the commercial representative in terms of representing the company. Personalities of both commercial representatives and board members are of high importance for an incorporated company to carry out its commercial activities as well as transactions with third parties. Commercial representative have very broad authorities, but it is not possible to limit this authority except for representation and branch works. Board members are in a position which is similar to the employer because of their authority of representation. In this study, it is aimed to analyze whether or not a board member/commercial representative can also carry out activities under the title of commercial representative/board member in a company. Within this framework, characteristics of commercial representatives and board members will firstly be analyzed within the scope of this study and then it will be evaluated whether or not there is an actual need for an individual to have both titles at the same time, and finally it will be evaluated whether or not there is a legal obstacle for an individual to have these titles at the same time. These discussions are of high importance for an incorporated company not to have any authority convergence in legal relationships between the third parties and commercial representatives/board members with whom it carries out transactions. The issue of whether it is possible appointment as commercial representative of separate legal entities will be assessed Doctrinal discussions which are within Switzerland Code of Obligations and PTOL, PTTL provisions will also be referred in these evaluations.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Akdağ Güney, Necla, Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, 2. Bası, İstanbul 2010.
  • Akdağ Güney, Necla, "6552 Sayılı Torba Kanun İle TTK Md. 371'e Eklenen Yedinci Fıkraya İlişkin Değerlendirmeler", http://arslanlıbilimarşivi.com (Erişim Tarihi: 03.03.2016).
  • Arkan, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, 20. Bası, Ankara 2015.
  • Aydın, Alihan, "Anonim Ortaklık Yönetim Kurulunun Temsil Yetkisinin Sınırları ve Temsil Yetkisinin/Gücünün Kötüye Kullanılması Sorunu", BATİDER 2014, C: 30, S.1, 123-188.
  • Ayhan, Rıza/Mehmet Özdamar/Hayrettin Çağlar, Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, 8. Bası, Ankara 2015.
  • Bahar Sayın, Hediye, Pay Sahibi Haklarının Korunması Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı, İstanbul 2015.
  • Bahtiyar, Mehmet, Anonim Ortaklık Anasözleşmesi, İstanbul 2001.
  • Bahtiyar, Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, 10. Bası, İstanbul 2015.
  • (Ortaklıklar) Bahtiyar, Mehmet, Ticari İşletme Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2015.
  • Bilgili, Fatih, "Tüzel Kişilerin Ticari Temsilciliği -Berlin Yüksek Mahkemesinin Bir Kararı Üzerine Düşünceler", TBBD 2004, S. 50, 37-42.
  • Çoştan, Hülya, "Özel Hukuk Tüzel Kişilerinin ve Kamu Tüzel Kişilerinin Yönetim Kurulu Üyeliği", BATİDER, C: 29, Sa.1, s.117- 137.
  • Çeker, Mustafa, Ticaret Hukuku, 2. Bası, Adana 2015.
  • Doğan, Beşir Fatih. 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu'na Gö- re Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri, 2. Bası, İstanbul 2011.
  • Domaniç, Hayri/Erol Ulusoy, Ticaret Hukukunun Genel Esasları, 5. Bası, İstanbul 2007.
  • Ebenroth, Carsten/Karlheinz Boujong/Detlev Joost/Lutz Strohn, Handelsgesetzbuch. 3. Auflage. München 2014. Egger, August, (Çev. V: Çernis), İsviçre Medeni Kanunu Şerhi. Kişinin Hukuku, Ankara 1948.
  • Eminoğlu, Cafer/Fatma Betül Çakır, "Anonim Ortaklıklarda Tüzel Kişilerin Yönetim Kurulu Üyesi Seçilmesi ve Kamu Tüzel Kişilerinin Yönetim Kuruluna Temsilci Ataması", GÜHFD 2014, C: 28, S: 3-4, 277-297.
  • Feyzioğlu, Feyzi Necmettin, "Ticari Mümessiller ve Diğer Ticari Vekiller" Halil Arslanlı'nın Anısına Armağan, İstanbul 1978.
  • Hirsch, Ernst, Ticaret Hukuku, 3. Bası, İstanbul 1948.
  • Homburger, Eric, Obligationenrecht-Teilband V 5b- Der Verwaltungsrat Art. 707-726 OR, Zürich 1997.
  • Honsell, Heinrich/Peter Nedim Vogt./Rolf Watter/Martin Wernli, Obligationenrecht II Art. 530-1186 OR Basler Kommentar, 3. Auflage, Zürich 2008.
  • Hopt, Klaus J./Chritoph Kumpan/Hanno Merkt/Markus Roth/Adolf Baumbach, Handelsgesetzbuch, 36. Auflage, München 2014.
  • Karayalçın, Yaşar, Giriş-Ticari İşletme, Ankara 1968.
  • Kırca, İsmail. "TTK m. 371/1 Hakkında Bir İnceleme: AB'ye Üyelik Yolunda Geri Adım", BATİDER 2014, C: 30, S. 3, 23-37.
  • (İnceleme) Kırca, İsmail, Ticari Mümessillik, Ankara 1996, s. 36. (Mümessil) Kırca, İsmail, "Anonim Şirketlerde Tüzel Kişilerin Yönetim Kurulu Üyeliği", BATİDER 2012, C: 28, S. 2, 51-59.
  • Kocayusufpaşaoğlu, Necip/Hüseyin Hatemi/Abdülkadir Arpacı/Rona Serozan, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 6. Bası, İstanbul 2014.
  • Krneta, George, Praxiskommentar Verwaltungsrat Art 707-726, 754 OR und Spezialgesetze, 2. Auflage, Bern 2005.
  • Mimaroğlu, Sait Kemal, Ticaret Hukuku C. I., Ankara 1978. Oetker, Hartmut, Kommentar zum Handelsgesetzbuch. 4. Auflage. C.H. Beckonline 2015. (Erişim Tarihi: 01.02.2015).
  • Paslı, Ali, Anonim Ortaklık Kurumsal Yönetimi (Corporate Governance), İstanbul 2004.
  • Pulaşlı, Hasan, "6552 Sayılı (Torba) Kanunla Türk Ticaret Kanununa Eklenen Yeni Hükümlerin Değerlendirilmesi", LHS 2014, C: 12, S. 142, 39-48Pulaşlı, Hasan, "Anonim Şirketlerde Iç Yönerge". LHS 2013, C: 11, S. 125, 35-47.
  • Pulaşlı, Hasan, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, Ankara 2016. Şener, Oruç Hami. Ticari Temsilci ve Ticari Temsil Yetkisi, Ankara 2015.
  • Schmidt, Karsten, Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch, München 2010.
  • Taşkın, Alim, "Tüzel Kişilerin Kişilik Haklarının Korunması", AÜHFD 1991, C: 42, S. 1-4, 205-243. Tekinalp, Ünal, "Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku", İstanbul 2013.
  • Yanlı,Veliye/Gül Okutan Nilsson, "Anonim ve Limited Şirketlerde Sınırlı Yetkili Temsilci Tayini", Batider 2014, C: 30, S. 4, 5-42.
  • Ulusan, İlhan, "İsviçre Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak Alman Hukukunda Prokurist", Halil Arslanlı'nın Anısına Armağan, İstanbul 1978, 625-675.
  • Üçışık, Güzin/Aydın Çelik, Anonim Ortaklıklar Hukuku, Ankara 2013.
  • Ülgen, Hüseyin/Mehmet Helvacı/Abuzer Kendigelen/Arslan Kaya/Fusun Nomer Ertan, Ticari İşletme Hukuku, 4. Bası. İstanbul 2015.
APA BAHAR SAYIN H (2016). TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. , 3005 - 3032.
Chicago BAHAR SAYIN HEDİYE TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. (2016): 3005 - 3032.
MLA BAHAR SAYIN HEDİYE TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. , 2016, ss.3005 - 3032.
AMA BAHAR SAYIN H TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. . 2016; 3005 - 3032.
Vancouver BAHAR SAYIN H TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. . 2016; 3005 - 3032.
IEEE BAHAR SAYIN H "TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?." , ss.3005 - 3032, 2016.
ISNAD BAHAR SAYIN, HEDİYE. "TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?". (2016), 3005-3032.
APA BAHAR SAYIN H (2016). TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. Legal Hukuk Dergisi, 14(162), 3005 - 3032.
Chicago BAHAR SAYIN HEDİYE TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. Legal Hukuk Dergisi 14, no.162 (2016): 3005 - 3032.
MLA BAHAR SAYIN HEDİYE TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. Legal Hukuk Dergisi, vol.14, no.162, 2016, ss.3005 - 3032.
AMA BAHAR SAYIN H TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. Legal Hukuk Dergisi. 2016; 14(162): 3005 - 3032.
Vancouver BAHAR SAYIN H TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?. Legal Hukuk Dergisi. 2016; 14(162): 3005 - 3032.
IEEE BAHAR SAYIN H "TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?." Legal Hukuk Dergisi, 14, ss.3005 - 3032, 2016.
ISNAD BAHAR SAYIN, HEDİYE. "TÜZEL KİŞİLER VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TİCARİ TEMSİLCİ OLARAK ATANABİLİR Mİ?". Legal Hukuk Dergisi 14/162 (2016), 3005-3032.