Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi

Köseoğlu, Belma Füsun; OKEN, OZNUR; ARAS, Meltem; SEZGİN ÖZCAN, Didem

Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi

Didem SEZGİN ÖZCAN, (Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, Türkiye)

Öznur ÖKEN, (Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, Türkiye)

Meltem ARAS, (Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, Türkiye)

Belma Füsun KÖSEOĞLU (Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara, Türkiye)

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi

13 1

Yıl: 2014 Cilt: 60 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 329 - 334 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi

Öz:

Amaç: Fibromiyalji (FM), kas-iskelet sisteminde yaygın ağrı ile karakterize, uyku bozuklukları ve depresyonla ilişkili kronik bir sendromdur. Yaygın kas-iskelet sistemi ağrıları ile vitamin D eksikliği arasında ilişki olabileceğini öne süren çeşitli çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmada, FM tanılı hastalarda serum 25-hidroksivitamin D [25(OH)D] seviyesinin sağlıklı kontrol grubuyla karşılaştırılması ve 25(OH)D düzeyleri ile ağrı, depresyon ve uyku bozukluğu şiddeti arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlandı.Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya ACR (American College of Rheumatology) 1990 tanı kriterlerine göre FM tanısı alan 60 kadın hasta (ortalama yaş 41,9±9,8 ve ortalama hastalık süresi 27,3±17,3) ve 30 sağlıklı kontrol (ortalama yaş 38,8±12,7) dahil edildi. Tüm katılımcılarda 25(OH)D ve parathormon düzeylerini içeren biyokimyasal tetkikler değerlendirildi. Hastalar serum 25(OH)D seviyelerine göre üç gruba ayrıldı (normal, yetersiz, eksik). Ek olarak FM'li hastalara fibromiyalji etki anketi (FEA), vizüel analog skala (VAS), Beck depresyon ölçeği (BDÖ) ve Epworth uykululuk skalası (EUS) ölçümleri yapıldı. Bulgular: Serum 25(OH)D ortalaması, FM grubunda kontrol grubuna göre daha düşük bulundu (sırasıyla 16,7±9,5 ng/mL, 21,6±5,9 ng/mL, p=0,004). Hastalar 25(OH)D düzeylerine göre sınıflandırıldığında, gruplar arasında ağrı ve uyku bozukluğu VAS, FEA, BDÖ, EUS skorları açısından anlamlı fark saptanmadı (p>0,05). Ayrıca yapılan korelasyon analizinde de vitamin D düzeyleri ile klinik skalalar arasındaki ilişki anlamlı değildi (p>0,05).Sonuç: Çalışmamızda FM grubunda serum 25(OH)D ortalaması sağlıklı kontrollere göre daha düşük saptanmış olup; 25(OH)D düzeyleri ile ağrı, uyku bozukluğu ve depresyon şiddeti arasında ilişki bulunmamıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Araştırmalar Deneysel Kadın Hastalıkları ve Doğum Endokrinoloji ve Metabolizma Genel ve Dahili Tıp Rehabilitasyon Üroloji ve Nefroloji Hematoloji Geriatri ve Gerontoloji Pediatri Psikiyatri

Vitamin D Levels in Women with Fibromyalgia and Relationship between Pain, Depression, and Sleep

Öz:

Objective: Fibromyalgia (FM) is a chronic syndrome characterized by widespread musculoskeletal pain, associated with sleep disorders and depression. There are several studies suggesting a possible relationship between musculoskeletal pain and vitamin D deficiency. In this study, we aimed to compare serum 25-hydroxyvitamin D (25(OH)D) levels between FM patients and control groups and determine the relationship between 25(OH)D levels and pain, depression, and sleep disturbance.Material and Methods: This study enrolled 60 fibromyalgia women who fulfilled the American College of Rheumatology (ACR) 1990 criteria (mean age 41.9±9.8 and mean duration of disease 27.3±17.3 months) and 30 healthy women (mean age 38.8±12.7). All subjects were evaluated with biochemical markers, including 25(OH)D and parathyroid hormone. The patients were divided into three groups based on their serum 25(OH)D levels (normal, insufficient, deficient). In addition, the fibromyalgia ımpact questionnaire (FIQ), visual analog scale (VAS), Beck depression ınventory (BDI), and Epworth sleepiness scale (ESS) were applied to the patients with FM. Results: Mean serum 25(OH)D levels were lower in the FM group than in the controls (16.7±9.5 ng/mL vs. 21.6±5.9 ng/mL, p=0.004). As patients were classified according to the levels of 25(OH)D, no significant difference was found between the groups in terms of pain and sleep disorder VAS, FIQ, BDI, and ESS scores (p>0.05). Also, there was no statistically significant correlation between vitamin D levels and clinical scales (p>0.05).Conclusion: In this study, mean serum 25(OH)D levels were lower in patients with fibromyalgia, and no association was demonstrated between serum 25(OH)D levels and severity of pain, sleep disorder, and depression.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Clauw DJ. Fibromyalgia: an overview. Am J Med 2009;122(Suppl 12):3-13. [CrossRef]
2. Bellato E, Marini E, Castoldi F, Barbasetti N, Mattei L, Bonasia DE, et al. Fibromyalgia syndrome: etiology, pathogenesis, diagnosis, and treatment. Pain Res Treat 2012;2012:426130.
3. Wolfe F, Smythe HA, Yunus MB, Bennett RM, Bombardier C, Goldenberg DL, et al. The American College of Rheumatology 1990 Criteria for the Classification of Fibromyalgia. Report of the Multicenter Criteria Committee. Arthritis Rheum 1990;33:160-72. [CrossRef]
4. Wolfe F, Clauw DJ, Fitzcharles MA, Goldenberg DL, Katz RS, Mease P, et al. The American College of Rheumatology preliminary diagnostic criteria for fibromyalgia and measurement of symptom severity. Arthritis Care Res (Hoboken) 2010;62:600-10. [CrossRef]
5. Haroon M, FitzGerald O. Vitamin D deficiency: subclinical and clinical consequences on musculoskeletal health. Curr Rheumatol Rep 2012;14:286-93. [CrossRef]
6. Christodoulou S, Goula T, Ververidis A, Drosos G. Vitamin D and bone disease. Biomed Res Int 2013;2013:396541. [CrossRef]
7. Atherton K, Berry DJ, Parsons T, Macfarlane GJ, Power C, Hypponen E. Vitamin D and chronic widespread pain in a white middle-aged British population: evidence from a cross-sectional population survey. Ann Rheum Dis 2009;68:817-22. [CrossRef]
8. Straube S, Andrew Moore R, Derry S, McQuay HJ. Vitamin D and chronic pain. Pain 2009;141:10-3. [CrossRef]
9. Plotnikoff GA, Quigley JM. Prevalence of severe hypovitaminosis D in patients with persistent, nonspecific musculoskeletal pain. Mayo Clin Proc 2003;78:1463-70. [CrossRef]
10. Holick MF. Vitamin D deficiency. N Engl J Med 2007;357:266-81. [CrossRef]
11. Leith S, Wheatley RG, Jackson IJ, Madej TH, Hunter D. Extradural infusion analgesia for postoperative pain relief. Br J Anaesth 1994;73:552-8. [CrossRef]
12. Beck AT, Ward CH, Mendelson M, Mock J, Erbaugh J. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry 1961;4:561-71. [CrossRef]
13. Sarmer S, Ergin S, Yavuzer G. The validity and reliability of the Turkish version of the Fibromyalgia Impact Questionnaire. Rheumatol Int 2000;20:9-12. [CrossRef]
14. Burckhardt CS, Clark SR, Bennett RM. The fibromyalgia impact questionnaire: development and validation. J Rheumatol 1991;18:728-33. 333
15. Izci B, Ardic S, Firat H, Sahin A, Altinors M, Karacan I. Reliability and validity studies of the Turkish version of the Epworth Sleepiness Scale. Sleep Breath 2008;12:161-8. [CrossRef]
16. Johns MW. A new method for measuring daytime sleepiness: the Epworth sleepiness scale. Sleep 1991;14:540-5.
17. Binkley N, Ramamurthy R, Krueger D. Low vitamin D status: definition, prevalence, consequences, and correction. Endocrinol Metab Clin North Am 2010;39:287-301. [CrossRef]
18. Tandeter H, Grynbaum M, Zuili I, Shany S, Shvartzman P. Serum 25-OH vitamin D levels in patients with fibromyalgia. Isr Med Assoc J 2009;11:339-42.
19. de Rezende Pena C, Grillo LP, das Chagas Medeiros MM. Evaluation of 25-hydroxyvitamin D serum levels in patients with fibromyalgia. J Clin Rheumatol 2010;16:365-9.
20. Mateos F, Valero C, Olmos JM, Casanueva B, Castillo J, Martínez J, et al. Bone mass and vitamin D levels in women with a diagnosis of fibromyalgia. Osteoporos Int 2014;25:525-33. [CrossRef]
21. Olama SM, Senna MK, Elarman MM, Elhawary G. Serum vitamin D level and bone mineral density in premenopausal Egyptian women with fibromyalgia. Rheumatol Int 2013;33:185-92. [CrossRef]
22. Al-Allaf AW, Mole PA, Paterson CR, Pullar T. Bone health in patients with fibromyalgia. Rheumatology (Oxford) 2003;42:1202-6. [CrossRef]
23. Berk M, Sanders KM, Pasco JA, Jacka FN, Williams LJ, Hayles AL, et al. Vitamin D deficiency may play a role in depression. Med Hypotheses 2007;69:1316-9. [CrossRef]
24. Armstrong DJ, Meenagh GK, Bickle I, Lee AS, Curran ES, Finch MB. Vitamin D deficiency is associated with anxiety and depression in fibromyalgia. Clin Rheumatol 2007;26:551-4. [CrossRef]
25. Kjærgaard M, Waterloo K, Wang CE, Almås B, Figenschau Y, Hutchinson MS, et al. Effect of vitamin D supplement on depression scores in people with low levels of serum 25-hydroxyvitamin D: nested case-control study and randomised clinical trial. Br J Psychiatry 2012;201:360-8. [CrossRef]
26. Pan A, Lu L, Franco OH, Yu Z, Li H, Lin X. Association between depressive symptoms and 25-hydroxyvitamin D in middle-aged and elderly Chinese. J Affect Disord 2009;118:240-3. [CrossRef]
27. Zhao G, Ford ES, Li C, Balluz LS. No associations between serum concentrations of 25-hydroxyvitamin D and parathyroid hormone and depression among US adults. Br J Nutr 2010;104:1696-702. [CrossRef]
28. Annweiler C, Rastmanesh R, Richard-Devantoy S, Beauchet O. The role of vitamin D in depression: from a curious idea to a therapeutic option. J Clin Psychiatry 2013;74:1121-2. [CrossRef]
29. McCarty DE, Reddy A, Keigley Q, Kim PY, Marino AA. Vitamin D, race, and excessive daytime sleepiness. J Clin Sleep Med 2012;8:693-7.
30. Andersen ML, Tufik S. Vitamin D as an underlying factor in sleeprelated issues. J Clin Sleep Med 2012;8:699.
31. Gominak SC, Stumpf WE. The world epidemic of sleep disorders is linked to vitamin D deficiency. Med Hypotheses 2012;79:132-5. [CrossRef]
32. Bjorkegren K, Wallander MA, Johansson S, Svardsudd K. General symptom reporting in female fibromyalgia patients and referents: a population-based case-referent study. BMC Public Health 2009;9:402. [CrossRef]

APA	SEZGİN ÖZCAN D, OKEN O, ARAS M, Köseoğlu B (2014). Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. , 329 - 334.
Chicago	SEZGİN ÖZCAN Didem,OKEN OZNUR,ARAS Meltem,Köseoğlu Belma Füsun Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. (2014): 329 - 334.
MLA	SEZGİN ÖZCAN Didem,OKEN OZNUR,ARAS Meltem,Köseoğlu Belma Füsun Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. , 2014, ss.329 - 334.
AMA	SEZGİN ÖZCAN D,OKEN O,ARAS M,Köseoğlu B Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. . 2014; 329 - 334.
Vancouver	SEZGİN ÖZCAN D,OKEN O,ARAS M,Köseoğlu B Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. . 2014; 329 - 334.
IEEE	SEZGİN ÖZCAN D,OKEN O,ARAS M,Köseoğlu B "Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi." , ss.329 - 334, 2014.
ISNAD	SEZGİN ÖZCAN, Didem vd. "Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi". (2014), 329-334.

APA	SEZGİN ÖZCAN D, OKEN O, ARAS M, Köseoğlu B (2014). Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 60(4), 329 - 334.
Chicago	SEZGİN ÖZCAN Didem,OKEN OZNUR,ARAS Meltem,Köseoğlu Belma Füsun Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 60, no.4 (2014): 329 - 334.
MLA	SEZGİN ÖZCAN Didem,OKEN OZNUR,ARAS Meltem,Köseoğlu Belma Füsun Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, vol.60, no.4, 2014, ss.329 - 334.
AMA	SEZGİN ÖZCAN D,OKEN O,ARAS M,Köseoğlu B Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi. 2014; 60(4): 329 - 334.
Vancouver	SEZGİN ÖZCAN D,OKEN O,ARAS M,Köseoğlu B Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi. 2014; 60(4): 329 - 334.
IEEE	SEZGİN ÖZCAN D,OKEN O,ARAS M,Köseoğlu B "Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi." Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 60, ss.329 - 334, 2014.
ISNAD	SEZGİN ÖZCAN, Didem vd. "Fibromiyaljili Kadın Hastalarda Vitamin D Düzeyleri ve Ağrı, Depresyon, Uyku ile İlişkisi". Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi 60/4 (2014), 329-334.