Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

ARAL, NERİMAN; ÜNAL, MERVE

Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Merve ÜNAL, (İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Türkiye,)

Neriman ARAL (Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Gelişimi Bölümü, Türkiye,)

Eğitim ve Bilim

10 2

Yıl: 2014 Cilt: 39 Sayı: 176 Sayfa Aralığı: 267 - 278 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Öz:

Bu çalışma ile 60-72 aylık çocuklarının fen eğitiminde problem çözme becerilerini belirlemeyi amaçlayan geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Geçerlik ve güvenirlik çalışması için basit tesadüfî örneklemle belirlenen 174 çocukla çalışılmıştır. Araştırmada geçerlik, güvenirlik çalışmaları kapsamında uzman görüşü, açımlayıcı faktör analizi, maddetoplam korelasyonları, alt ve üst grup ortalama farkları, Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı, bağımsız değerlendirmeciler arası puan güvenirliği hesaplanmıştır. Elde edilen veriler üzerinden yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin 16 maddeden oluşan iki faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık puanlanmasıyla değerlendirmeciler arası tutarlılık hesaplanmış ve anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Ölçeğin zamana karşı tutarlılığını belirlemek üzere dört hafta arayla yapılan iki farklı uygulama arasındaki test- tekrar test korelasyon katsayısı ise 0,96 olarak hesaplanmıştır. Yapılan geçerlik ve güvenirlik analizleri sonucunda fen eğitiminde problem çözme becerileri ölçeğinin 6072 aylık çocuklar için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkaya, S. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan fen ve doğa etkinliklerinin çocukların problem çözme becerilerine etkisi konusunda öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Akman, B. (2002). Okul öncesi dönemde matematik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 244-248.
Aydoğan, Y. (2004). İlköğretim ikinci ve dördüncü sınıf öğrencilerine genel problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi,
Ankara. Aydoğdu, N. & Yenilmez, K. (2012). Matematikte problem çözme becerisi ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi. X. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi 27-30 Haziran 2012, Niğde Üniversitesi. 12 Ekim 2013 tarihinde http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2284- 27_05_2012-20_39_39.pdf adresinden erişildi.
Bingham, A. (1973). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi (A. F. Oğuzkan, Çev.). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Britz, J. ve Richard, N. (1992). Problem solving in the early childhood classroom. United States: A National Education Association Publication.
Bullock, J. (1988). Encouraging problem solving. Day care early education, 16(1), 24-27.
Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegema Büyüktaşkapu, S. (2010). 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik yapılandırmacı yaklaşıma dayalı bir bilim öğretim programı önerisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Büyüktaşkapu, S., Çeliköz, N. ve Akman, B. (2012). Yapılandırmacı bilim eğitimi programının 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(165), 275-292.
Davis, G. A. ve Keller, D. J. (2009). Exploring science and mathematics in a child's world. Upper Saddle River NJ: Pearson.
Diffily, D. (2001). Science:the neglected learning center. Texas Child Care, 24(4), 32-38.
Dinçer, A. Ç. (1995). Anaokuluna devam eden 5 yaş grubu çocuklarına kişilerarası problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Doğru, M., Arslan A. ve Şeker, F. (2011). Okul öncesinde uygulanan fen etkinliklerinin 5-6 yaş çocukların problem çözme becerilerine etkisi. M.Y. Eryaman (Yay. Haz.). III. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı, (ss. 291-316), Girne.
D' Zurilla, T. J., Nezu, A. M. ve Maydeu-Olivares, A. (1996). Manual for the Social Problem Solving Inventory-Revised (SPSI-R), Multi-Health Systems, Tonawanda, NY.
Erdoğan, Y., Bayram, S. ve Deniz, L. (2007). Web tabanlı öğretim tutum ölçeği: Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 42, 1-14.
Ergin, Ö., Pekmez, E. Ş. ve Erdal, S. Ö. (2005). Kuramdan uygulamaya deney yoluyla fen öğretimi. İzmir: Kanyılmaz matbaası, Dinazor kitabevi.
Feldhusen, J. F., Houtz, J. C. ve Ringenbach, S. (1972). The Purdue Elementary Problem-Solvıng Inventory. Psychological Reports, 31, 891-901.
Flick, B. L. (1993). The meanings of hands-on science. Journal of Science Teacher Education, 4(1), 1-8.
Frauenknecht, M. ve Black, D. R. (1995). Social problem solving inventory for adolescents (SPSI-A): Development and psychometric evaluation, Journal of Personality Assessment, 64, 522-539.
Goossen, H. L. (2002). Classroom questioning strategies as indicators of inquiry based science instruction Dissertation Abstract International, 63(7) 2496A (UMI No AAI3060705)Gündoğdu, R. ve Izgar, H. (2010). Yaratıcı drama temelli çatışma çözme programının ergenlerin çatışma çözme becerisine etkisi. Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 81- 100.
Güneysu, S., Dinçer, Ç. ve Etikan, İ. (1997). 54-78 aylık çocukların kişiler arası problemlere getirdikleri çözümleri etkileyen faktörler. I. Ulusal Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi 28-30 Mayıs 1997 içinde, (s. 56-72). Ankara: Hacettepe Ünversitesi Merkez Kampüsü.
Güven, Y. (2005). Erken çocuklukta matematiksel düşünme ve matematiği öğrenme. İstanbul: Küçük adımlar eğitim yayınları.
Heppner, P. P. ve Peterson, C. H. (1982). The development and implications of a personal-problem solving inventory, Journal of Counseling Psychology, 29, 66-75.
Hmelo-Silver, C. E. (2004). Problem based learning: what and how do students learn? Educational Psychology Review, 16(3), 235-266.
Humphryes, J. (2000). Exploring nature with children. Young Children, 55(2), 16-20.
Johnson, J. L. (2000). Preventing conduct problems and increasing social competence in high-risk preschoolers. Unpublished doctoral dissertation, Regent University, Virgina. Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (3.bs.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kaner, S., Büyüköztürk, Ş. ve İşeri, E. (2013). Conners Öğretmen Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Uyarlama Çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(167), 81-97.
Karataş, İ. ve Güven, B. (2003). Problem çözme davranışlarının değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler: Klinik mülakatın potansiyeli. İlköğretim Online, 2(2), 2-9.
Kargı, E. (2009). Bilişsel yaklaşıma dayalı kişilerarası sorun çözme becerileri kazandırma (BSÇ) programının etkiliği: Okul öncesi dönem çocukları üzerinde bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Kneeland, S. (2001). Problem çözme (N. Kalaycı, Çev.). Ankara: Gazi Kitapevi. Lester, F. (1994). Musings about mathematical problem-solving research: 1970-1994. Journal for Research in Mathematics Education, 25(6), 660-675.
Lind, K. K. (2000). Exploring science in early childhood education. USA: Delmar. Morgan, T. G. (1998). Psikolojiye giriş (12. bs.). (H. Arıcı ve S. Karakaş, Çev.). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
Özdamar, K. (1997). Paket Programlar ve İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Posamentier, A. ve Krulik, S. (1998). Problem-solving strategies for efficient and elegant solutions: A resource for the mathematics teacher California: SAGE.
Ross, M. (2000). Science their way. Young Children, 55(2), 6-13.
Rubin, K. H. ve Krasnor, L.R. (1986). Social-cognitive and social behavioral perspectives on problem solving. Perlmutter, M. (Ed.), The Minnesota Symposia on Child Psychology: Vol. 18. Cognitive perspectives on children's social and behavioral development. (ss.1-68). Minnesota. Rubin, K. H. (1988). Social problem- solving test (SPST-R). University of Waterloo, USA.
Serin, O., Bulut Serin, N. ve Saygılı, G. (2010). İlköğretim düzeyindeki çocuklar için problem çözme envanteri'nin (ÇPÇE) geliştirilmesi. İlköğretim Online, 9(2), 446-458, Shure, M. B. ve Spivack, G. (1982). Interpersonal problem-solving in young children: A cognitive approach to prevention. American Journal of Community Psychology, 10(3), 341-355.
Shure, M. (1992). The PIPS Test Manual, Philadelphia: Department of Psychology, Drexel University. Sonmaz, S. (2002). Problem çözme becerisi ile zeka ve yaratıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.Şendurur, Y. ve Akgül, B. (2002). Müzik eğitimi ve çocuklarda bilişsel başarı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 165-174.
Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel. Tsung-Hui, T. (2001). Teacher -child verbal interactions in preschool science teaching. Unpublished doctoral dissertation. 17 Mayıs 2009 tarihinde http://lib.dr.iastate.edu/cgi/viewcontent.cgi?article =1684&context=rtd adresinden erişildi.
Ünal, M. ve Akman, B. (2006). Okulöncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karsı tutumları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 251-257.
Ünal, M. ve Aral, N. (2010). Bilim ve Çocuk. Çağdaş Eğitim Dergisi, 35(378), 35-42.
Webster-Stratton C. (1990). Wally Game: A problem-solving skills test. 13 Haziran 2007 tarihinde erişildi: http://www.son.washington.edu/centers/parenting-clinic/forms.asp Worth, K. ve Grollman, S. (2003). Worms, shadows and whirlpools: Science in the early childhood classroom. Newyork: Heineman.
Yıldırım, A. (2007). Okul öncesi eğitimde Türkçe etkinliklerinde uygulanan öykü tamamlama tekniğinin çocukların problem çözme becerisine etkisi konusunda öğretmen görüşleri.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Zembat, R. ve Unutkan, Ö. (2003). Problem çözme becerilerinin gelişimi. M. Sevinç (Yay. Haz.), Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar içinde (ss. 221-229). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

APA	ÜNAL M, ARAL N (2014). Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. , 267 - 278.
Chicago	ÜNAL MERVE,ARAL NERİMAN Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. (2014): 267 - 278.
MLA	ÜNAL MERVE,ARAL NERİMAN Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. , 2014, ss.267 - 278.
AMA	ÜNAL M,ARAL N Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. . 2014; 267 - 278.
Vancouver	ÜNAL M,ARAL N Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. . 2014; 267 - 278.
IEEE	ÜNAL M,ARAL N "Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları." , ss.267 - 278, 2014.
ISNAD	ÜNAL, MERVE - ARAL, NERİMAN. "Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları". (2014), 267-278.

APA	ÜNAL M, ARAL N (2014). Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Eğitim ve Bilim, 39(176), 267 - 278.
Chicago	ÜNAL MERVE,ARAL NERİMAN Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Eğitim ve Bilim 39, no.176 (2014): 267 - 278.
MLA	ÜNAL MERVE,ARAL NERİMAN Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Eğitim ve Bilim, vol.39, no.176, 2014, ss.267 - 278.
AMA	ÜNAL M,ARAL N Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Eğitim ve Bilim. 2014; 39(176): 267 - 278.
Vancouver	ÜNAL M,ARAL N Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Eğitim ve Bilim. 2014; 39(176): 267 - 278.
IEEE	ÜNAL M,ARAL N "Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları." Eğitim ve Bilim, 39, ss.267 - 278, 2014.
ISNAD	ÜNAL, MERVE - ARAL, NERİMAN. "Fen Eğitiminde Problem Çözme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları". Eğitim ve Bilim 39/176 (2014), 267-278.