Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri

KARA UZUN, Nilgün; Karakukcu, Cigdem; PINAR, Aslı; KÜME, TUNCAY

Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri

Tuncay KÜME, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyokimya AD, İzmir, Türkiye)

Çiğdem KARAKÜKCÜ, (Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi)

Nilgün KARA UZUN, (Bahçelievler Medicana Hastanesi, İstanbul, Türkiye)

Aslı PINAR (Hacettepe Üniversitesi)

Türk Klinik Biyokimya Dergisi

38 3

Yıl: 2016 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 58 - 71 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri

Öz:

Bu makalede, tıbbi laboratuvarlarda uygulanan madde analizleri hakkında bir değerlendirme yapıldı. Sağlık Bakanlığı; Tıbbi Laboratuvar Yönetmeliği ve Ulusal Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planındaki son görevleri çerçevesinde, madde analiziyle ilgili laboratuvar hizmetlerine ilişkin düzenlemeler yapmıştır. Madde kullanımının belirlenmesini sağlayan madde analizleri, madde ile mücadelenin önemli unsurlarından biridir. Madde analizleri tıbbi, adli ve sosyal amaçlarla çeşitli alanlarda uygulanırlar. Madde analizi ile molekülün tanımlanabilmesi nedeniyle, özellikle kritik adli ve idari karar verme sürecinde nesnel bir kanıt olarak kullanılabilecek araçtır. Madde ile mücadele amacıyla madde kullanımını belirlemede madde analiz programları ihtiyaçlara göre oluşturulur. Madde analiz stratejisi, ardışık olarak tarama ve doğrulama analizleri şeklinde iki basamaklıdır. Madde test parametreleri, tarama için zorunlu madde paneline ihtiyaçlara göre test parametreleri eklenerek oluşturulur. Madde analizlerinde, tarama için immunokimyasal ve doğrulama için instrumental yöntemler kullanılır. Madde analizinde kalite gereklilikleri daha sıkı ele alınmalıdır. Madde analizinde önemli konular ve sınırlılıklar bilinirse, uygun müdahalelerle doğru ve güvenilir sonuçlar elde edilebilir. Tıbbi laboratıvarlarda; madde analizleri ile ilgili düzenlemeler ve teknik konular iyi anlaşılarak, hiç kimseyi mağdur etmeyecek ve bilimsel esaslara uygun bir işleyişe kavuşturulması gereklidir

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Kimya, Tıbbi Biyokimya ve Moleküler Biyoloji

Drug Abuse Testing in Clinical Laboratories

Öz:

In this article, an evaluation about drug abuse testing in the clinical laboratories was done. Ministry of Health has made arrangements for drug abuse testing in laboratory-related services; according to final tasks from Rule of Medical Laboratories and the National Emergency Action Plan against Drug. Drug abuse testing for the identification of the substance use is one of the most important elements of the fight against drugs. Drug abuse tests are applied in various areas of the medical, forensic and social purposes. Drug abuse testing due to identification of the substance is the tool that can be used as an objective critical evidence for forensic and administrative decision-making process. Drug abuse testing programs for the identification of the substance is created according to the needs. Drug abuse testing strategy is a two-step analysis as screening and confirmation. Drug abuse test parameters are created with mandatory drug panel for screening by adding the test parameters due to needing. In drug abuse testing is used immunochemical methods for screening and instrumental methods for confirmation. If the important issues and limitations in drug abuse testing are known, accurate and reliable results can be achieved with appropriate intervention. The quality requirements in drug abuse testing should be dealt with more firmly. In the clinical laboratory; the regulations and technical issues related drug abuse testing are well understood, no one's going to victims and ensuring a proper functioning is essential to scientific principles

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Kimya, Tıbbi Biyokimya ve Moleküler Biyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği. Sağlık Bakanlığı, 2013.
2. Yasadışı ve Kötüye Kullanılan ilaç ve Madde Analizi Yapan Tıbbi Laboratuvarlar ile Madde Bağımlılığı Teşhis ve Tedavi Merkezlerindeki Tıbbi Laboratuvarlann Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Genelge, 2014/22 (2014).
3. İdrar Numunelerinde Yasadışı ve Kötüye Kullanılan ilaç ve Madde Analizi Yapan Doğrulama Laboratuvarlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Genelge, 2015/14 (2015).
4. Işıklı S, Irak M. Türkiye’de madde kullanımı ve bağımlılığı profili araştırması: 2002 yılı madde kullanımı geniş alan araştırması. Türk Psikologlar Derneği, 2002.
5. Türkiye Uyuşturucu Raporu. Türkiye Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM), 2014.
6. Ögel K. Madde Kullanım Bozuklukları Epidemiyolojisi. 1. 2005;47(61-64).
7. The European Drug Report. The European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA), 2015.
8. World Drug Report. United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC), 2010.
9. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Kanun No: 2709 (1982).
10. Ulusal Uyuşturucu Politika ve Strateji Belgesi (2013- 2018). Türkiye Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM), 2013.
11. Uyuşturucu Eylem Planı (2013-2015). Türkiye Uyuş- turucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM), 2013.
12. Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 6545 (2014).
13. Meclis Araştırma Komisyonu Raporu: Madde Kullanımı ve Bağımlılığı İle Kaçakçılığının Önlenmesi Alanlarında Tespit Edilen Sorunlar ve Çözüm Önerileri. TBMM Araştırma Komisyonu, 2009.
14. Uyuşturucu ile Mücadele Genelgesi, No:2014/19 (2014).
15. Ulusal Uyuşturucu Mücadele Strateji Belgesi (2015- 2023). Uyuşturucu ile Mücadele Yüksek Kurulu, 2015.
16. Ulusal Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı (2015). Uyuşturucu ile Mücadele Yüksek Kurulu, 2015.
17. Doğrulama Laboratuvarlarının Yetkilendirilmesi Hakkında Planlama İlanı, 95966346/045.01 (2016).
18. Toxicology and Drug Testing in the Clinical Laboratory. Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI), 2007.
19. Report of the Task Force on Youth Drug Abuse. Government Logistics Department Hong Kong Special Administrative Region Government 2008.
20. Drug Testing: A White Paper of the American Society of Addiction Medicine American Society of Addiction Medicine (ASAM) 2013.
21. Lum G, Mushlin B. Urine Drug Testing: Approaches to Screening and Confirmation Testing. Lab Med 2004;35(6):368-73
22. Warner EA, Walker RM, Friedmann PD. Should informed consent be required for laboratory testing for drugs of abuse in medical settings? The American journal of medicine. 2003;115(1):54-8.
23. Hammett-Stabler CA, Pesce AJ, Cannon DJ. Urine drug screening in the medical setting. Clinica chimica acta; international journal of clinical chemistry. 2002;315(1-2):125-35.
24. Wish ED, Gropper BA. Drug Testing by the Criminal Justice System: Methods, Research, and Applications. Crime and Justice. 1990(13):321-91.
25. Walsh JM. New technology and new initiatives in U.S. workplace testing. Forensic science international. 2008;174(2-3):120-4.
26. Verstraete AG, Pierce A. Workplace drug testing in Europe. Forensic science international. 2001;121(1- 2):2-6.
27. Review of Drug Detection Testing and an Examination of Urine, Hair, Saliva and Sweat. National Drug and Alcohol Research Centre. University of New South Wales Sydney Australia, 2014.
28. Clinical Drug Testing in Primary Care. Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA), 2012.
29. Drug Use Monitoring in Australia (DUMA) Drug Detection Testing. Australian Institute of Criminology, 2000.
30. Wong RC, Tse HY. Drugs of Abuse Body Fluid Testing: Humana Press; 2005.
31. Schutz H, Erdmann F, Verhoff MA, Weiler G. Pitfalls of toxicological analysis. Legal medicine. 2003;5 Suppl 1:S6-S19.
32. O’Donnell JT. Drug Injury: Liability, Analysis and Prevention2012.
33. Guidelines for Drugs of Abuse Testing. Swiss Guidelines Commitee for Drugs of Abuse Testing (SCAT), 2012.
34. Guidelines for Forensic Laboratory. The International Association of Forensic Toxicologists (TIAFT), 2011.
35. Cooper GA, Paterson S, Osselton MD. The United Kingdom and Ireland Association of Forensic Toxicologists Forensic toxicology laboratory guidelines (UKIAFT). Sci Justice. 2010;50(4):166-76.
36. SOFT/AAFS Forensic Laboratory Guidelines. Society of Forensic Toxicologists (SOFT)/ American Academy of Forensic. Sciences (AAFS), 2006.
37. European Laboratory Guidelines for Legally Defensible Workplace Drug Testing. European Workplace Drug Testing Society (EWDTS), 2003.
38. Guıdelınes for laboratorıes analysıng substances of abuse for Forensıc purposes. Commission of the Group of Forensic Toxicologists at the Ministry of Health ın Italy, 2003.
39. AS/NZS 4308:2008 Procedures for specimen collection and the detection and quantitation of drugs of abuse in urine. Australian/New Zealand Standard; 2008.
40. Uzun NK, Karakükcü Ç, Küme T. Madde Bağımlılığı İzleminde Laboratuvar: Meta Basım; 2015.

APA	KÜME T, Karakukcu C, KARA UZUN N, PINAR A (2016). Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. , 58 - 71.
Chicago	KÜME TUNCAY,Karakukcu Cigdem,KARA UZUN Nilgün,PINAR Aslı Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. (2016): 58 - 71.
MLA	KÜME TUNCAY,Karakukcu Cigdem,KARA UZUN Nilgün,PINAR Aslı Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. , 2016, ss.58 - 71.
AMA	KÜME T,Karakukcu C,KARA UZUN N,PINAR A Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. . 2016; 58 - 71.
Vancouver	KÜME T,Karakukcu C,KARA UZUN N,PINAR A Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. . 2016; 58 - 71.
IEEE	KÜME T,Karakukcu C,KARA UZUN N,PINAR A "Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri." , ss.58 - 71, 2016.
ISNAD	KÜME, TUNCAY vd. "Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri". (2016), 58-71.

APA	KÜME T, Karakukcu C, KARA UZUN N, PINAR A (2016). Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. Türk Klinik Biyokimya Dergisi, 14(1), 58 - 71.
Chicago	KÜME TUNCAY,Karakukcu Cigdem,KARA UZUN Nilgün,PINAR Aslı Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. Türk Klinik Biyokimya Dergisi 14, no.1 (2016): 58 - 71.
MLA	KÜME TUNCAY,Karakukcu Cigdem,KARA UZUN Nilgün,PINAR Aslı Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. Türk Klinik Biyokimya Dergisi, vol.14, no.1, 2016, ss.58 - 71.
AMA	KÜME T,Karakukcu C,KARA UZUN N,PINAR A Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. Türk Klinik Biyokimya Dergisi. 2016; 14(1): 58 - 71.
Vancouver	KÜME T,Karakukcu C,KARA UZUN N,PINAR A Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri. Türk Klinik Biyokimya Dergisi. 2016; 14(1): 58 - 71.
IEEE	KÜME T,Karakukcu C,KARA UZUN N,PINAR A "Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri." Türk Klinik Biyokimya Dergisi, 14, ss.58 - 71, 2016.
ISNAD	KÜME, TUNCAY vd. "Tıbbi Laboratuvarlarda Madde Analizleri". Türk Klinik Biyokimya Dergisi 14/1 (2016), 58-71.