Yıl: 2016 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 8 - 22 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki

Öz:
Bu çalışmanın amacı ergenlikte anne-babadan algılanan duygusal istismar ile problem davranışlar arasındaki ilişkide öz-yeterlik ve psikolojik sağlamlığın aracı rolünü incelemektir. Ölçme araçları Isparta il merkezinde farklı ortaöğretim kurumlarına devam eden 331 öğrenciye uygulanmıştır. Öğrencilerin %55.6'sı (184) kız, %44.1'i (146) erkek katılımcılardan oluşmaktadır. Öğrencilerin yaşları 14 ile 19 arasında değişmektedir. Yaş ortalaması 15.43'tür. Analiz sonuçları, anne-babadan algılanan duygusal istismarın psikolojik sağlamlık, öz-yeterlik ve problem davranışlarını doğrudan yordadığını göstermiştir. Ayrıca analiz sonuçları incelendiğinde, anne-babadan algılanan duygusal istismar ile problem davranışlar arasındaki ilişkide öz-yeterlik ve psikolojik sağlamlığın kısmi aracılık rolü üstlendiği görülmüştür. Son olarak anne-babadan algılanan duygusal istismar ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz-yeterliğin kısmi aracılık rolü üstlendiği bulunmuştur. Ergenlerde anne-babadan algılanan duygusal istismar ve problem davranışlar arasındaki ilişkide psikolojik sağlamlık ve öz-yeterliğin koruyucu faktörler olduğu, alan yazınla ilişkisi çerçevesinde tartışılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alantar, M. (1989). Psychological Maltreatment: An Attempt of İts Definition by Experts and İts Assessment Among a Group of Adolescents, Unpublished Master Thesis, Bogaziçi University.
  • Arslan, G. ve Telef, B. B. (2015). Öz-Yeterlik Ölçeği: Ergenler İçin Kısa Form Çalışması. 24. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 16-18 Nisan, Niğde.
  • Arslan, G. (2012). Ortaöğretimde Öğrenim Gören Ergenlerde Görülen Problem Davranışların Aile Sorunları, Aile Yapısı Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
  • Arslan, G. (2015). Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Ege Eğitim Dergisi, 2015 (16) 1: 1-12.
  • Arslan, G. ve Balkis, M. (2014). Ergenlikte Görülen Problem Davranışlar ve Aile Sorunları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Uluslararası Eğitim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 11-23.
  • Arslan, G. ve Kabasakal, Z. (2014a). Ergenlikte Algılanan Duygusal İstismar ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki, VI International Congress of Educational Research, Hacettepe University: Ankara.
  • Bal, S. (2010). Çocukluk Örselenme Yaşantıları, Ana-Baba-Ergen İlişki Biçimleri, Sosyal Destek Algısının, Kural Dışı Davranışlarla İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71–81). New York: Academic Press.
  • Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: Freeman.
  • Bandura, A., Pastorelli, C., Barbaranelli, C. ve Caprara, G. V. (1999). Self-Efficacy Pathways to Childhood Depression. Journal of Personality and Social Psychology, 76(2), 258-269.
  • Benetti, C. ve Kambouropoulos, N. (2006). Affect-Regulated Indirect Effects of Trait Anxiety and Trait Resilience on Self-Esteem. Personality and Individual Differences, 41, 341–352.
  • Bolger, K. E. ve Patterson, C. J. (2003). Sequelae of Child Maltreatment: Vulnerability ad Resilience. S. S. Luthar (Ed.), Resilience and Vulnerability: Adaptation in The Context of Childhood Adversities (pp. 156–181). New York: Cambridge University Press.
  • Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Pastorelli, C. ve Cervone, D. (2004). The Contribution of Self-Efficacy Beliefs to Psychosocial Outcomes in Adolescence: Predicting Beyond Global Dispositional Tendencies. Personality and individual Differences, 37(4), 751-763.
  • Cicchetti, D. (2013). Annual Research Review: Resilient Functioning in Maltreated Children–Past, Present, and Future Perspectives. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 54 (4), 402-422.
  • Çataloğlu, B. (2011). Madde Kullanan ve Kullanmayan Ergenlerin Psikolojik Sağlamlık, Aile İşlevleri Açısından Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • DSM-V (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, American Psychiatric Association Erkman, F. ve Görkem, E. (2012). A Perceived Emotional Maltreatment Inventory:
  • Development of the Short Form (POPMIFA –Short Form). Paper Presented Child Abuse and Neglect Prevention Conference in İstanbul.
  • Evans, C. B. ve Burton, D. L. (2013). Fi, Types of Child Maltreatment and Subsequent Delinquency: Physical Neglect as the Most Significant Predictor. Journal of Child Adolescent Trauma, 6(4), 231-245.
  • Fergusson, D.M. ve Horwood, L.J. (2003). Resilience to Childhood Adversity: Results of a 21 Year Study. S.S. Luthar (Ed.), Resilience and Vulnerability: Adaptation in the Context of Childhood Adversities (s.130-155). New York: Cambridge University Press.
  • Gardner, T. W., Dishion, T. J. ve Connell, A. M. (2008). Adolescent Self-Regulation as Resilience: Resistance to Antisocial Behavior within the Deviant Peer Context. Journal of Abnormal Child Psychology, 36(2), 273-284.
  • Gençtanırım-Kuru (2010). Ergenlerde Riskli Davranışların Yordanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Gizir, C. A. (2007). Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler Üzerinde Bir Derleme Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-128.
  • Holden, G. W. ve Ritchie, K. L. (1991). Linking Extreme Marital Discord, Child Rearing, and Child Behavior Problems: Evidence from Battered Women. Child delopment, 62(2), 311-327.
  • Hussain, S. ve Munaf, S. (2012). Perceived Father Acceptance-Rejectıon in Childhood and Psychological Adjustment in Adulthood, International Journal of Business and Social Science, 3, 1.
  • Ireland, T. O. ve Smith, C. A., Thornberry, T. P. (2002). Developmental ıssues ın the ımpact of chıld maltreatment on later delınquency and drug use. Criminology, 40(2), 359-400.
  • Iwaniec, D. (2006) The Emotionally Abused and Neglected Child: Identification, Assessment and Inter,Ntion A Practice Handbook, JohnWileySon, Ltd, England.
  • Iwaniec, D., Larkin, E. ve McSherry, D. (2007). Emotionally Harmful Parenting. Child Care in Practice, 13(3), 203-220.
  • Kabasakal, Z. ve Arslan, G. (2014). Ergenlikte Görülen Anti-Sosyal Davranışlar, Psikolojik Sağlamlık ve Aile Sorunları Arasındaki İlişki, Uluslararası Hakemli Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi, 2 (3), 76-90.
  • Kim, D. H. ve Im, Y. J. (2014). Resilience as A Protecti, Factor For the Behavioral Problems in schoolAged Children with Atopic Dermatitis. Journal Of Child Health Care, 18(1), 47-56.
  • Kim, J. ve Cicchetti, D. (2003). Social Self-Efficacy and Behavior Problems in Maltreated and Nonmaltreated Children. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 32(1), 106-117.
  • Klika, J. B. ve Herrenkohl, T. I., Lee, J. O. (2013). School Factors As Moderators of The Relationship Between Physical Child Abuse and Pathways of Antisocial Behavior. Journal of Interpersonal Violence, 28(4), 852-867.
  • Kline, R. B. (2011). Principles and Practices of Structural Equation Modeling. New York: The Guil-Ford Press.
  • Korkmazlar-Oral, Ü., Engin, P. ve Büyükyazıcı, Z. (2010). Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması: Özet Raporu. Ankara: T.C. Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu.
  • Lee, H. H. ve Cranford, J. A. (2008). Does Resilience Moderate the Associations Between Parental Problem Drinking and Adolescents’ İnternalizing and Externalizing Behaviors?: A Study of Korean Adolescents. Drug and Alcohol Dependence, 96(3), 213-221.
  • Liebenberg, L., Ungar, M. ve LeBlanc, J. C. (2013). The CYRM-12: A Brief Measure of Resilience. Canadian Journal of Public Health, 104(2), 131-135.
  • Liebenberg, L., Ungar, M. ve Van de Vijver, F. R. R. (2012). Validation of The Child and Youth Resilience Measure-28 (cyrm-28) Among Canadian Youth with Complex Needs. Research on social work practice, 22(2), 219-226.
  • Ludwig, K. B. ve Pittman, J. F. (1999). Adolescent Prosocial Values and Self-Efficacy in Relation to Delinquency, Risky Sexual Behavior, and Drug Use. Youth & Society, 30(4), 461-482.
  • Masten A. S. (2001). Resilience Process in Development. American Psychologist, 56 (3), 227-238.
  • McGee, R. A., Wolfe, D. A. ve Wilson, S. K. (1997). Multiple Maltreatment Experiences and Adolescent Behavior Problems: Adolescents' Perspectives. De,lopment and Psychopathology, 9(01), 131-149.
  • Morgan, G. A., Leech, N. L. Gloeckner, G. W. ve Barrett, K. C. (2004). SPSS For Introductory Statistics: Use And Interpretation. Psychology Press.
  • Rew, L. ve Horner, S. D. (2003). Youth Resilience Framework for Reducing Health-Risk Behaviors in Adolescents. Journal of Pediatric Nursing, 18(6), 379-388.
  • Sameroff, A. (2005). Early Resilience and İts Developmental Consequences. In: Tremblay RE, Barr RG,
  • Peters RDeV, eds. Encyclopedia on Early Childhood Development [online]. Montreal, Quebec: Centre of Excellence for Early Childhood Development; 2005:1-6.
  • Singer, M., Humphreys, K. ve Lee, S. (2012). Coping Self-Efficacy Mediates the Association Between Child Abuse and ADHD in Adulthood. Journal of Attention Disorders. 1-9. oi:10.1177/1087054712465337
  • Stewart, M., Reid, G.J. ve Mangham, C. (1997). Fostering Children's Resilience. Journal of Pediatric Nursing, 12 (1), 21-31.
  • Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınevi.
  • Taşdelen, N. (1995). Examination of the Effects of Perceived Psychological Maltreatment of Mothers on Adolescent’s Self Concept, Emotional and Behavioral Problemsand Academic Achievement (Unpublished Thesis). Bogaziyi University.
  • Telef, B. B. ve Karaca, R. (2011). Ergenlerin Öz-Yeterliklerinin ve Psikolojik Semptomlarının İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 499-518.
  • Uysal, R. ve Bingöl, T. Y. (2014). Ergenlerde Risk Alma Davranışının Öz-Yeterlik ve Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (8), 573-582.
  • Vardar, B. (1994). The Reliability and Validity Study of Perception of Psychological Maltreatment İnntory for Adolescents, Unpublished Master’s Thesis, Boğaziçi University
  • Vranceanu, A. M., Hobfoll, S. E. ve Johnson, R. J. (2007). Child Multi-Type Maltreatment and Associated Depression and PTSD Symptoms: The Role of Social Support and Stress. Child Abuse and Neglect, 31(1), 71-84.
  • Windle, M. (2002). Critical Conceptual and Measurement İssues in the Study of Resilience. (Ed: M. D. Glantz , J. L. Johnson) Resilience and DeveLopment: Positive, Life Adaptations. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
  • World Health Organization [WHO]. (1999). Report of the Consultation on Child Abuse Prevention, 29-31 March, Genava.
  • Yates, T. M. (2007). The Developmental Consequences of Child Emotional Maltreatment: A Neurodevelopmental Perspective. Journal of Emotional Maltreatment, 7 (2), 9-34.
  • Ziaian, T., Anstiss, H., Antoniou, G., Baghurst, P. ve Sawyer, M. (2012). Resilience and İts Association with Depression, Emotional and Behavioural Problems, and Mental Health Service Utilisation Among Refugee Adolescents Living in South Australia. International Journal of Population Research, 2012. doi:10.1155/2012/485956.
APA Arslan G, BALKIS M (2016). Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. , 8 - 22.
Chicago Arslan Gökmen,BALKIS Murat Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. (2016): 8 - 22.
MLA Arslan Gökmen,BALKIS Murat Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. , 2016, ss.8 - 22.
AMA Arslan G,BALKIS M Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. . 2016; 8 - 22.
Vancouver Arslan G,BALKIS M Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. . 2016; 8 - 22.
IEEE Arslan G,BALKIS M "Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki." , ss.8 - 22, 2016.
ISNAD Arslan, Gökmen - BALKIS, Murat. "Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki". (2016), 8-22.
APA Arslan G, BALKIS M (2016). Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 8 - 22.
Chicago Arslan Gökmen,BALKIS Murat Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. Sakarya University Journal of Education 6, no.1 (2016): 8 - 22.
MLA Arslan Gökmen,BALKIS Murat Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. Sakarya University Journal of Education, vol.6, no.1, 2016, ss.8 - 22.
AMA Arslan G,BALKIS M Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. Sakarya University Journal of Education. 2016; 6(1): 8 - 22.
Vancouver Arslan G,BALKIS M Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. Sakarya University Journal of Education. 2016; 6(1): 8 - 22.
IEEE Arslan G,BALKIS M "Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki." Sakarya University Journal of Education, 6, ss.8 - 22, 2016.
ISNAD Arslan, Gökmen - BALKIS, Murat. "Ergenlerde Duygusal İstismar, Problem Davranışlar, ÖzYeterlik ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki". Sakarya University Journal of Education 6/1 (2016), 8-22.