Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu

Yıl: 2017 Cilt: 12 Sayı: 131 Sayfa Aralığı: 26 - 43 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu

Öz:
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı, asıl-alt işverenlik, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı için kamu ihalesi ya da özel istihdam büroları aracılığıyla temin edilen işçilerin çalıştırılması gibi farklı şekillerde karşımıza çıkabilmektedir. Söz konusu ilişkilerde işçi ile iş sahibi arasında herhangi bir sözleşme ilişkisi bulunmamaktadır. Buna karşılık iş sahibi ile işçiyi temin eden yüklenici arasında kurulan sözleşmeyle iş sahibi işçi lehine edimde bulunmayı ve yükleniciye işçi temini karşılığında edimde bulunmayı, yüklenici iş sahibine kararlaştırıldığı üzere işgücü temin etmeyi, dolayısıyla üçüncü kişinin edimini üstlenmektedir. İşçi ile yüklenici arasında kurulan sözleşmeyle de işçi iş sahibi lehine edimde bulunmayı, yüklenici de iş sahibinin işçi lehine edimini üstlenmektedir.Böylelikle bu ilişkilerde üçüncü kişi yararına sözleşme ve üçüncü kişinin edimini üstlenme kurumları yanında üçüncü kişiyi koruyucu etkili sözleşme teorisine başvurulmaktadır. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yöntemi, istihdam yöntemine göre istisnai veya geçici nitelikte olması gerekirken işgücü temininin maliyetinden ya da bazı iş güvenliği önlemlerini almaktan kurtulmak için bu yönteme başvurulmaktadır, dolayısıyla hukuk düzeninin özü ve amacına aykırı biçimde hareket edilmektedir. Böyle bir durumda kurulan borç ilişkilerinin her zaman muvazaa olarak nitelendirilmesi, muvazaanın yanlış anlaşılmasına yol açtığı gibi önüne geçilmesi gereken hileli bazı borç ilişkilerinin yaptırıma bağlanmasını da güçleştirmektedir. Yasayı dolanma saikinin muvazaaya dönüşmediği borç ilişkilerinde kanuna karşı hile söz konusudur. Çalışmamızda muvazaa ve kanuna karşı hile ayrımı hizmet alımı ilişkileri dikkate alınarak tartışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

The Characteristics of Obligations in Trilateral Debt Relationships for Employment - Based Service Procurement and the Problem of Simulation - Fraud Against Law in These Relationships

Öz:
Employment-based service procurement appears in different forms as principal-sub-employment, public tender for employment-based service procurement or employment of workers provided through a private employment agency. In such relationships, there is no contract between worker and business owner. However, with the agreement between the business owner and the contractor, the business owner undertakes to act in favor of the worker and to pay to the contractor in return for procuring the worker, where as contractor undertakes to procure the worker to business owner as agreed, hence the act of the third party. By the contract between worker and the contractor, the worker undertakes to act in favor of business owner, whereas the contractor undertakes to pay to the worker on behalf of the business owner.Hereby, contracts in favor of third party and undertaking the act of third party and also theory of contract with protective effect of the third person are applied in such relationships. Normally, employment-based service procurement should be exceptional or temporary when compared with employment. However, business owners in both public and private sectors use this method to provide service in order to get rid of labor costs or job security costs. In such a case, characterization of the relationship as a simulation in all circumstances, leads to misunderstanding of simulation and also makes it difficult to apply necessary sanctions for some fraudulent debt relationships. When the motive of fraud does not convert into a simulation, there is a fraud against law. In our paper, the distinction of simulation and fraud against law is analyzed and discussed in the light of debt relationships of service procurement.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • AKIN, Levent: İş Sağlığı Güvenliği ve Alt İşverenlik, Ankara 2013.
  • AKYİĞİT, Ercan: İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Alt İşverenlik (Taşeronluk İlişkisi), Ankara 2011 (Alt İşverenlik).
  • AKYİĞİT, İbrahim: İçtihatlı ve Açıklamalı 4857 Sayılı İş Kanunu Şerhi, 3. Baskı, Ankara 2008 (Şerh).
  • AKYOL, Şener: Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme, İstanbul 1976.
  • ALP, Aysel: "Kamuda 1 milyon 76 bin Korkusu", Hürriyet, 11.10.2012, http://www.hurriyet.com.tr/kamuda-1-milyon- 76-bin-korkusu-21673614 (Erişim tarihi: 30.03.2017).
  • ATAAY, Aytekin: Medeni Hukukun Genel Teorisi- Temel Bilgiler, Genel Kavramlar, 4. Bası, İstanbul 1995.
  • AYDINLI, İbrahim: "Borç İlişkisinin Nisbilik Özelliğine Getirilen İstisnalar Işığında İş Hukukunda İşçi-İşveren İlişkilerinin De- ğerlendirilmesi", Çalışma ve Toplum Dergisi, 1 (16) (2008): 39-83 (Nisbilik).
  • AYDINLI, İbrahim: "Sosyal Temas ve İş İlişkisinden Doğan İşverenin Edimden Bağımsız Koruma Yükümlülükleri ve Sonuçları", Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2003 (Sosyal Temas).
  • AYDINLI, İbrahim: Görünürdeki İşlemler Açısından Türk Hukukunda Alt İşveren İlişkisi, Ankara 2008 (Alt İşveren).
  • AYKAÇ, Bahar: "Alt İşveren İlişkisinde Asıl İş-Yardımcı İş Ayrımı", Çalışma ve Toplum Dergisi, 3 (46) (2015): 95-122.
  • BAŞALP, Nilgün: "Sözleşmenin Nisbîliği İlkesi ile Sorumluluk Hukukunun İkili Yapısının Beraberinde Getirdiği Sonuçlar Karşısında Sözleşmenin Üçüncü Kişiye Etkisi: Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme Kuramı ile Edim Yükümlülüğünden Bağımsız Borç İlişkisi Teorisi Hakkında Bazı Değerlendirmeler", Prof. Dr. Rona Serozan'a Armağan, İstanbul 2010: 441- 471.
  • BUZ, Vedat: Kamu İhale Sözleşmelerinin Kuruluşu ve Geçerlilik Şartları, Ankara 2007.
  • ÇALIK, Abdurrahman: Son Düzenlemelere Göre Muvazaalı Alt İş- verenlik İlişkileri ile İlgili İncelemeler, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi 2 (3), (2014): 62-90.
  • ÇANKAYA, Osman Güven / ÇİL, Şahin: İş Hukukunda Üçlü İlişkiler, Ankara 2006.
  • ÇELİK, Aziz: "10 Soruda Özel İstihdam Büroları ve Kiralık İşçilik", T24 Bağımsız İnternet Gazetesi, 20.04.2016, http:// t24.com.tr/yazarlar/bilinmeyen/10-soruda-ozel-istihdamburolari-ve-kiralik-iscilik,14369 (Erişim tarihi: 06.06.2017).
  • DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan: Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, 14. Baskı, İstanbul 2013.
  • EDİS, Seyfullah: Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Ankara 1979.
  • ELLENBERGER, Jürgen: Rechtsgeschäfte, Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, bearbeitet von Brudermüller, Ellenberger, Götz, Grüneberg, Herrler, Sprau, Thorn, Weidenkaff, Weidlich, Wicke, 76. neubearbeitete Auflage, München 2017, Einführung vor §145.
  • EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2014.
  • ESENER, Turhan: Türk Hususi Hukukunda Muvazaalı Muameleler, İstanbul 1956.
  • GEREK, Nüvit: "Kamu Kuruluşlarında Hizmet Alım İhaleleri Kapsamında Alt İşveren İşçileri ile İlgili Sorunlar", Çalışma ve Toplum Dergisi, 4 (15) (2007): 81-90.
  • GRÜNEBERG, Christian: "Einleitung vor §241", Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, bearbeitet von Brudermüller, Ellenberger, Götz, Grüneberg, Herrler, Sprau, Thorn, Weidenkaff, Weidlich, Wicke, 76. neubearbeitete Auflage, München 2017, §§241-432.
  • GÜMÜŞ, Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt II: Eser, Vekâlet, Simsarlık, Vekâletsiz İş Görme, Simsarlık, Kefalet ve Garanti, 3. Bası, İstanbul 2014.
  • İNAN, Ali Naim / Yücel, Özge: İnan Borçlar Hukuku Genel Hü- kümler, 4. Baskı, Ankara 2014.
  • İNAN, Ali Naim: İnan Medeni Hukuk, 3. Baskı, Ankara 2014.
  • KAPLAN-TUNCAY, Emine: "Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Muvazaalı İşlem Sorunu", A. Can Tuncay'a Armağan, İstanbul 2005: 219-233.
  • KARABAĞ-BULUT, Nil: Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme, İstanbul 2009.
  • KESER, Hakan: 4857 Sayılı İş Kanunu ve İlgili Mevzuat Çerçevesinde Türk Kamu Sektöründe Bireysel İş İlişkileri, İzmir 2003.
  • KIRCA, Çiğdem: "Örtülü (Gizli) Boşluk ve Bu Boşluğun Doldurulması Yöntemi Olarak Amaca Uygun Sınırlama (Teleologische Reduktion)", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 50 Sayı: 1 (2001): 91-119.
  • KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Borçlar Hukuku Genel Bölüm - Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, 4. Bası, İstanbul 2008.
  • LARENZ, Karl: Lehrbuch des Schuldrechts, Erster Band Allgemeiner Teil, 14. Auflage, München 1987.
  • SCHWENZER, Ingeborg: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 6. Auflage, Bern 2012.
  • SEROZAN, Rona: "'Culpa in Contrahendo', 'Akdin Müspet İhlali' ve 'Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme' Kurumlarının Ortak Temeli: Edim Yükümlerinden Bağımsız Borç İlişkisi", İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2 (3), (1968): 108-129 (Edim Yükümlerinden Bağımsız).
  • SEROZAN, Rona: Medeni Hukuk Genel Bölüm, 2. Bası, İstanbul 2008 (Medeni Hukuk).
  • SOYER, Polat: "İşçinin Bir Başka İşverenin Yanında Çalışması ve Bireysel İş Hukukuna İlişkin Bazı Sorunlar", Yasa Hukuk Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3 (1980): 339-348.
  • SÜZEK, Sarper: "İş Hukukunda Düzenleme Boşluklarının Doldurulması", Münir Ekonomi 60. Yaş Günü Armağanı, Yayına Hazırlayanlar: Öner Eyrenci, Savaş Taşkent ve Devrim Ulucan, Ankara 1993: 129-137 (Boşluk).
  • SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 12. Baskı, İstanbul 2016 (İş Hukuku).
  • ŞAHİN, Turan: Üçüncü Kişinin Edimini Taahhüt, Ankara 2010.
  • ŞAKAR, Müjdat: "Ölçüsüz Taşeronlaşmaya Karşı İş Sağlığı ve Gü- venliği Kanun Tasarısına Sıkıştırılan Değişikliğin Değerlendirilmesi", Çalışma ve Toplum Dergisi, 4 (27), (2010): 29-34.
  • TANDOĞAN, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt: 2: İstisna (Eser) ve Vekâlet Sözleşmeleri, Vekâletsiz İş Görme, Kefalet ve Garanti Sözleşmeleri, 2. Bası, Ankara 1982.
  • TOPÇUOĞLU, Hamide: Kanuna Karşı Hile (Kanundan Kaçınma Yolları), İzmit 1950.
  • WEIDENKAFF, Walter: Recht der Schuldverhältnisse, Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, bearbeitet von Brudermüller, Ellenberger, Götz, Grüneberg, Herrler, Sprau, Thorn, Weidenkaff, Weidlich, Wicke, 76. neubearbeitete Auflage, München 2017, §§433-630.
APA YÜCEL Ö (2017). Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. , 26 - 43.
Chicago YÜCEL Özge Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. (2017): 26 - 43.
MLA YÜCEL Özge Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. , 2017, ss.26 - 43.
AMA YÜCEL Ö Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. . 2017; 26 - 43.
Vancouver YÜCEL Ö Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. . 2017; 26 - 43.
IEEE YÜCEL Ö "Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu." , ss.26 - 43, 2017.
ISNAD YÜCEL, Özge. "Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu". (2017), 26-43.
APA YÜCEL Ö (2017). Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. Terazi Hukuk Dergisi, 12(131), 26 - 43.
Chicago YÜCEL Özge Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. Terazi Hukuk Dergisi 12, no.131 (2017): 26 - 43.
MLA YÜCEL Özge Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. Terazi Hukuk Dergisi, vol.12, no.131, 2017, ss.26 - 43.
AMA YÜCEL Ö Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. Terazi Hukuk Dergisi. 2017; 12(131): 26 - 43.
Vancouver YÜCEL Ö Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu. Terazi Hukuk Dergisi. 2017; 12(131): 26 - 43.
IEEE YÜCEL Ö "Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu." Terazi Hukuk Dergisi, 12, ss.26 - 43, 2017.
ISNAD YÜCEL, Özge. "Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımılı Üçlü Borç İlişkilerinde Edimlerin Niteliği ile Muvazaa - Kanuna Karşı Hile Sorunu". Terazi Hukuk Dergisi 12/131 (2017), 26-43.