EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Yıl: 2015 Cilt: 1 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 115 - 132 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Öz: 6102 sayılı TTK'nın 340. ve 579. maddelerine göre, esas sözleşme, bu Kanun'un anonim şirketlere ve limited şirketlere ilişkin hükümlerinden ancak, Kanunda buna açıkça izin verilmişse sapabilir. Diğer kanunların, öngörülmesine izin verdiği tamamlayıcı esas sözleşme hükümleri o kanuna özgülenmiş olarak hüküm doğururlar. 6762 sayılı TTK'ya göre, Kanun'da açıkça yasaklanmayan her konu, kural olarak esas sözleşme ile düzenlenebilirken, 6102 sayılı TTK'nın 340. ve 579. maddeleri uyarınca, esas sözleşmelerde anonim ve limited şirketlere ilişkin TTK hükümlerinden farklı bir hüküm öngörebilmek için, Kanun'da buna açıkça izin verilmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle 6102 sayılı yeni TTK ile anonim ve limited şirketlerdesözleşme özgürlüğü ilkesi yerine "emredici hükümler ilkesi"nin kabul edildiği söylenebilir. Emredici hükümler ilkesi, halka açık anonim şirketler açısından yerinde olmakla birlikte kapalı tip anonim şirketler ile limited şirketler açısından yerinde değildir. Zira şirket esas sözleşmelerinin en önemli fonksiyonlarından biri de, Kanunun kabul ettiği ideal şirket tipi ile uygulamada bu tipe uymayan şirketler arasında bir köprü kurmaktır. Ancak emredici hükümler ilkesi esas sözleşmelerin bu fonksiyonunun gerçekleşmesini güçleştirmekte, dolayısıyla bu şirketlerin kişisel niteliklerini korumasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada emredici hükümler ilkesinin kapalı tip anonim şirketler ile limited şirketler açısından doğurduğu sorunlar tespit edilerek, bu sorunların çözümüne ilişkin öneriler sunulacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
THE ISSUES ARISING FROM THE PRINCIPLE OF IMPERATIVE PROVISIONS IN CLOSED TYPE CORPORATIONS AND LIMITED LIABILITY COMPANIES AND PROPOSALS FOR SOLUTIONS
Öz: According to the Articles 340 and 579 of Turkish Commercial Code (TCC) No. 6102, the articles of association may only divert from the provisions of this Act, if it is explicitly allowed. The default provisions for the articles of association allowed by other Acts shall only have effect within the scope of that particular Act. While, it was possible as a general ruleto regulate each matter that is not explicitly prohibited by law in the articles of association, according to TCC Act No. 6762; it is required to be explicitly permitted by the Act to set forth a different provision than TCC provisions in the articles of associations of joint stock companies and limited companies, according to the Articles 340 and 579 of Act No 6102. Hence it could be deduced that under the TCC Act No 6102, "the principle of imperative provisions" is accepted instead of "freedom of contract" for corporations and limited liability companies.The principle of imperative provisions, albeit appropriate for publicly-held corporations, is not appropriate for closed type corporations and limited liability companies. By reason of the fact that one of the most important functions of the articles of associations is to establish a bridge between the ideal company type regulated under TCC and companies not falling under this type in practice. However, the principle of imperative provisions hampers this function of articles of associations and accordingly, it becomes more difficult for those companies to preserve their individual characteristics. Therefore, the issues arising from the principle of imperative provisions for closed type corporations and limited liability companies will be identified in this paper, and solutions for those problems will be proposed.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akın, Murat Yusuf, Şirketler Hukukunda ve Özellikle Anonim Şirketlerde Pay Sahibinin Sadakat Borcu, İstanbul 2002.
- Bahtiyar, Mehmet, Anonim Ortaklık Anasözleşmesi, İstanbul 2001 (Bahtiyar, Anonim Ortaklık Anasözleşmesi).
- Bahtiyar, Mehmet, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı'nın Dili İle Bazı Hükümlerinin Değerlendirilmesi, TBB Dergisi, Sayı 61, 2005, s. 47 vd. (Bahtiyar, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı).
- Basler Kommentar, Obligationenrecht II, 3. Auf., Zürich 2008 (Yazar, Basler Komm, madde numarası). Bea, Franz Xauer/Scheurer, Stefen/Gutwein, Dieter,Institutionalisierung der Kontrolle bei der GmbH durch einen Beirat,DB 1996, s. 1193 vd.
- Becker, Michael, Der Ausshluss aus der Aktiengesellschaf, ZGR 1986, s. 383 vd.
- Behrends, Okko Hendriks, Einberufung der Hauptversammlung gem. § 121 IV AktG (mittels eingeschriebenem Brief) trotz abweichender Satzungsbestimmung, NZG 2000, 578 vd.
- Bendfeld, Heiner, Die Satzungsstrenge im Aktienrecht und ihre Bedeutung für die Rechtssichereit, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Wien 1999.
- Bilgili, Fatih/Demirkapı, Ertan, Şirketler Hukuku, Bursa 2013.
- Böckli, Peter, Schweizer Aktienrecht, 3. Aufage, Zürich/Basel/Genf 2004 (Böckli, Schweizer Aktienrecht). Çamoğlu, Ersin, Kollektif Şirketin Haklı Sebeple Feshi ve Ortağın Haklı Sebeple Çıkarılması, İstanbul 2008.
- Dural, Mustafa / Sarı, Suat, Türk Özel Hukuku, C. I, Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Başlangıç Hükümleri, İstanbul 2004.
- Eminoğlu, Cafer, Türk Ticaret Kanununda Kurumsal Yönetim (Corporate Governance), İstanbul 2014.
- Forstmoser, Peter/Meier-Hayoz, Arthur/Nobel, Peter, Schweizerisches Aktienrecht, Bern 1996.
- Friedewald, Rolf, Die Personalistische Aktiengesellschaf, Bonn 1990.
- Gessler, Ernst/Hefermehl, Wolfgang/Eckardt, Ulrich/Kropf, Bruno, AktG, Band I, §§ 1-75, München 1984 (Yazar adı, Gessler/Hefermehl, AktG).
- Gessler, Ernst, Nichtigkeit von Hauptversammlungsbeschlüssen und Satzungsbestimmungen, ZGR 1980, s. 427 vd.
- Grosskommentar zum Aktiengesetz, 6. Lieferung, Berlin, New York 1996 (Yazar adı Grosskomm) Grunewald, Barbara, Der Ausschluss aus Gesellschaf und Verein, Köln 1987
- Hommelhof, Peter,100 Bände BGHZ, Aktienrecht, ZHR 151 (1987), s. 493 vd.
- Huber, Ulrich, Entstehungsgeschichte und aktuelle Auslegungsprobleme des § 241 Nr. 3 AktG, Festschrif für Helmut Coing, Bd. II, München 1982, s. 167 vd.
- Hüfer, Uwe, Aktiengesetz, 7. Auf., München 2006. Jilg, Tomas, Die Treuepficht des Aktionärs, Frankfurt am Main 1996.
- Karasu, Rauf, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerde Emredici Hükümler İlkesi, Ankara 2009.
- Kendigelen, Abuzer, İsviçre Hukukunda Oy Hakkında İmtiyazlı Paylar (Stimmrechtsaktie), Oğuz İmregün'e Armağan, İstanbul 1998, s. 335 vd.
- Kırca, İsmail/Şehirali Çelik, Feyzan Hayal/Manavgat, Çağlar, Anonim Şirketler Hukuku, C. 1. Ankara 2013, s. 160.
- Kläy, Hanspeter, Die Vinkulierung, Teorie und Praxis im neuen Aktienrecht, Diss. Basel 1996 Korkut, Ömer, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'na Göre Anonim Şirketlerde Genel Kurul Kararlarının Butlanı, Adana 2012.
- Kölner Kommentar zum Aktiengesetz: Band 1 (1988), Band 2 (1985) Band 5 (1985), Köln (Yazar Adı, Kölner Komm).
- Luther, Martin, § 23 Abs. 5 AktG im Spannungsfeld von Gesetz, Satzung und Einzelentscheidungen der Organe der Aktiengesellschaf, in: Freundesgabe für Hans Hengeler, Berlin, Heidelberg, New York, 1972, s. 167 vd.
- Manavgat, Çağlar, Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Sermaye Piyasasını Etkileyen Yönleri, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2005, C. II, Sa. 1, s. 523 vd.
- May, Peter, Die Sicherung des Familieneinfusses auf die Führung der börsengehandelten Aktiengesellschaf, Köln 1991
- Moroğlu, Erdoğan, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı İle Yürürlük ve Uygulama Kanunu Tasarısı Taslağı, Değerlendirme ve Öneriler, 4. Bası, Ankara 2006.
- Möhring, Philipp/Schwartz, Gustav/Rowedder, Heinz/Haberlandt, Helmut, Die Aktiengesellschaf und ihre Satzung, 2. Auf. Berlin, Frankfurt a.M. 1966.
- Nomer, Füsun, Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Sadakat Yükümlülüğü, İstanbul 1999.
- Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal/Çamoğlu, Ersin, Ortaklıklar Hukuku I, Yeniden yazılmış 13. Bası, İstanbul 2014.
- Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal/Çamoğlu, Ersin,Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, Güncelleştirilmiş 12. Bası, İstanbul 2010.
- Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, München 2000 (Yazar Adı, MünKomm, AktG)
- Pftzmann, Hans Joachim, Ausschluss und Austritt aus der personalistischen Kapitalgesellschaf, Bern-Frankfurt am Main 1974
- Pulaşlı¸ Hasan, Şirketler Hukuku Şerhi, C. I, 2. Baskı 2014.
- Reinisch, Arnim, Der Ausschluss des Aktionärs aus der Aktiengesellschaf, Diss. Köln 1992.
- Şener, Oruç Hami, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku, Ankara 2012.
- Serozan, Rona, Medeni Hukuk-Genel Bölüm, İstanbul 2004
- Sönmez, Yusuf Ziayaeddin, Anonim Ortaklıklarda Pay Sahibinin Ortaklıktan Ayrılma Hakkı, 2007,
- Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı.
- Vollmar, Jürg, Grenzen der Übertragung von gesetzlichen Befugnissen des Verwaltungsrates an Ausschüsse, Delegierte und Direktoren, Diss. Bern 1986.
- Wahlers, Henning W., Die Satzung der kleinen Aktiengesellschaf, München 2003.
- Zimmermann, Harry, Stimmrechtsaktien und ähnliche Rechtsgebilde, Zürich 1951.
| APA | KARASU R (2015). EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. , 115 - 132. |
| Chicago | KARASU Rauf EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. (2015): 115 - 132. |
| MLA | KARASU Rauf EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. , 2015, ss.115 - 132. |
| AMA | KARASU R EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. . 2015; 115 - 132. |
| Vancouver | KARASU R EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. . 2015; 115 - 132. |
| IEEE | KARASU R "EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ." , ss.115 - 132, 2015. |
| ISNAD | KARASU, Rauf. "EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ". (2015), 115-132. |
| APA | KARASU R (2015). EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 1(1), 115 - 132. |
| Chicago | KARASU Rauf EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 1, no.1 (2015): 115 - 132. |
| MLA | KARASU Rauf EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, vol.1, no.1, 2015, ss.115 - 132. |
| AMA | KARASU R EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi. 2015; 1(1): 115 - 132. |
| Vancouver | KARASU R EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi. 2015; 1(1): 115 - 132. |
| IEEE | KARASU R "EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ." Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 1, ss.115 - 132, 2015. |
| ISNAD | KARASU, Rauf. "EMREDİCİ HÜKÜMLER İLKESİNİN KAPALI TİP ANONİM ŞİRKETLER VE LİMİTED ŞİRKETLER AÇISINDAN DOĞURDUĞU SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ". Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 1/1 (2015), 115-132. |
