Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar

BAYRAKTAR, ADİLE NURAY

Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar

Adile Nuray BAYRAKTAR (Doç. Dr., Öğretim Üyesi, Başkent Üniversitesi, Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Programı, Ankara)

Ankara Araştırmaları Dergisi

59 7

Yıl: 2016 Cilt: 4 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 67 - 80 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar

Öz:

Günümüzde yaşamsal ve mekânsal olarak yaşanan büyük değişim nedeniyle birçok olumsuz eleştiriye ve tartışmaya konu olan Ankara,Cumhuriyet sonrasında da kenti ve kentliyi "modern mekânlara ve modern bir yaşama" ulaştırmak istemi ile gerçekleştirilen büyükbir değişime tanıklık etmiştir. Böylesi bir modernleşme istemi ile kurgulanan yeni aktiviteler Ankara'da yaşamı hızla değiştirmiş, buaktivitelere karşılık gelen yeni mekânların inşa edilmesi ile birlikte kentin çehresi de hızla değişmiştir.Bu yazıda Ankara'da yaşanan bu değişim kentin halen hafızalarda varlığını koruyan mekânları üzerinden, kurgulanan yeni yaşamsalaktiviteler ile birlikte ele alınmaya çalışılmış, bu süreçte ortaya çıkan kurumsal yapıya da yer yer değinilerek yaşama ve mekâna dair"dönemsel" bir okuma gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Kentsel Çalışmalar

Large-Scale Change in the Capital Ankara after the Declaration of the Republic: The Construction of Modern Life and Modern Spaces

Öz:

Ankara, which is nowadays subject to criticism and debate due to large-scale changes in daily and spatial life, also witnessed considerable changes in the aftermath of the establishment of the Turkish Republic. Obviously, the reasons for these latter changes were based on the demand that the city and its dwellers have "modern spaces" in which to experience "a modern life". New activities made available by such modernization attempts not only altered daily life routines in Ankara but also rapidly changed the face of the city through the construction of new spaces to accommodate these activities. This article delves into the changes that occured in Ankara at this time, with particular focus on the spaces which have retained their significance in the public perception, as well as on these newly emerging activities in daily life. It also proposes a reading of the life and spaces of the Republican period touching upon the institutional structures which were established during its construction.

Anahtar Kelime:

Konular: Kentsel Çalışmalar

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

[19 Mayıs Stadyumu'nda tören fotoğrafı]. (1940). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1156). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Akyürek, G. (2000). Atatürk Orman Çiftliği: Kent ve kır için bir uzlaşma modeli. Mimarlık, 291, 19-22.
[Anafartalar Caddesi fotoğrafı]. (1937). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0943). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Ankara Hipodromu'nda Cumhuriyet Bayramı tören fotoğrafı]. (1933). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0077). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Ankara Palas orkestrası fotoğrafı]. (t.y.). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 2596). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Ankara Palas'ta Cumhuriyet Bayramı tören fotoğrafı]. (1936). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0092). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Ankara Radyosu fotoğrafı]. (t.y.). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0631). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Atatürk Bulvarı fotoğrafı]. (1954). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0610). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Atatürk Bulvarı ve Güvenpark fotoğrafı]. (1935). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 2720). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Atlı Spor Kulübü fotoğrafı]. (t.y.). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0920). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Batuman, B. (2002). Mekân, Kimlik ve sosyal çatışma: Cumhuriyet'in kamusal mekânı olarak Kızılay Meydanı. G. A. Sargın (Der.). Ankara'nın kamusal yüzleri içinde (ss. 40- 76). Ankara: İletişim.
Baydar, L. (1992). Ankara- Atatürk Bulvarı. Ankara Dergisi, 1(4), 45-56.
Baykaler, İ. (2011). Unutamazdınız o güzellikleri ve geceleri. G.Tunç (Der.). Bir aşk bir hayat bir şehir, Ankara'nın mekânları, zamanları, insanları içinde (ss. 73-82). Ankara: Dip Not.
Bayramoğlu, F. (1990). Bir eski Ankara vardı. Başkent söyleşileri içinde (ss. 195-204). Ankara: Kent-Koop.
[Bentderesi fotoğrafı]. (1926). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1275).
Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Bilgin, H. (1985). Ankara'da günlük yaşam, 1928-38. Mimarlık, 2-3, 17-21.
Bilsel, G., Atak, E., Gökçe, B., Sezgin, D., Şan, H. ve Şişman, O. (1997), Ankara'nın öncü-örnek rolü.
Ankara Sempozyumu içinde (ss. 3-16). Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi.
[Büyük Sinema fotoğrafı]. (1950). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1807). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Canlı, G. ( 1991). Başkent Ankara ve tiyatro, 1923-1950. Ankara Dergisi, 1(2), 67-86.
Çağlar, N., Uludağ, Z. ve Aksu, A. (2006). Hürriyet meydanı: Bir kentsel mekânın yenilik ve dönüşüm öyküsü. G.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 21,(1), 177-182.
Çağlayangil, İ. S. (1990). Geçmiş yıllarda Ankara. Başkent söyleşileri içinde (ss. 101-112). Ankara: Kent-Koop. Demir, E. (2006). Toplumsal değişim süreci içinde Gençlik Parkı: Sosyolojik bir değerlendirme. Planlama, 4, 69-77.
Dilek, F., Açıksöz, S. (1997). Ankara kentsel değişim sürecinde yeşil alan olgusunun bugünkü durumu.
Ankara Sempozyumu içinde (ss. 127-137). Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi.
Ergir, Y. (2004). Ankara: 1920'ler ve ötesinden beriye. 13.06.2016 tarihinde http://www.ergir.com/Ankara.htm adresinden erişildi.
Ergut, E., A. (2005). Ankara Bankalar Caddesi ve ötesi. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Bülten, 31, 28-29.
[Gar Gazinosu fotoğrafı]. (1940). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1144). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Gençlik Parkı ve Havuzu fotoğrafı]. (1966). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1694). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Güldemir, U. (1990). Son yüzyıl Ankarasında ilginç olaylar. Başkent söyleşileri içinde (ss. 47-61). Ankara: Kent-Koop.
Gültekin, N. ve Onsekiz, D. ( 2005). Ankara kentinde eğlence mekânlarının oluşumu ve yer seçimi. G.Ü. Mühendislik Mimarlık Dergisi, 20(1), 137-144.
Günver, S. (1990). 2. Dünya Savaşı yıllarında Ankara'da diplomasi. Başkent söyleşileri içinde (ss. 63-81). Ankara: Kent-Koop.
[Havuzbaşı fotoğrafı]. (1926). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1110).
Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
İşçen, Y. (2012). Eski Ankara meyhanelerinde devr-i alem Kürdün Meyhanesi, Üç Nal ve Cumhuriyet Yıldız Lokantaları. 13.06.2016 tarihinde http://yavuziscen.blogspot.com.tr/p/ ankara-kent-yazlar-2.html adresinden erişildi.
[Karadeniz Havuzu fotoğrafı]. (1939). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0168). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Karadeniz Havuzu fotoğrafı]. (1940). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1533). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Katoğlu, M. (1991). Ankara ve Turgut Zaim. Ankara Dergisi, 1(3), 53-107.
[Marmara Havuzu fotoğrafı]. (1930). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1134). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Marmara Havuzu fotoğrafı]. (1934). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0915). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Meclis Bahçesi fotoğrafı]. (1928). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1005). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Meclis Bahçesi fotoğrafı]. (1928). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1843). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Memlük, Y. (2009). Bulvarın yeşil parçaları. Cumhuriyet Devrimi'nin yolu Atatürk Bulvarı içinde (ss. 73-87). Ankara: Koleksiyoncular Derneği.
[Millet Bahçesi fotoğrafı]. (1932). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0819). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Nalbantoğlu, Ü. (1984). Cumhuriyet Dönemi Ankarasında orta sınıf. E. Yavuz, Ü. N. Uğurel (Yay. Haz.). Tarih içinde Ankara içinde (ss. 289-302). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
Osmay, S. (1998). 1923'ten bugüne kent merkezlerinin dönüşümü. Y. Sey (Der.). 75 yılda değişen kent ve mimarlık içinde (ss. 139-142). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Özdenoğlu, Ş. (1990). Yaşadığım Ankara. Başkent söyleşileri içinde (ss. 179-193). Ankara: Kent-Koop
Poyraz, İ. (2011). Ben bugüne alışamadım. G. Tunç (Der.). Bir aşk bir hayat bir şehir, Ankara'nın mekânları, zamanları, insanları içinde (ss. 16-25). Ankara Dipnot Yayınları.
Saner, M. (2007). Kamusal alandan seyirlik mekâna: Güvenpark ve Güvenlik Anıtı. 80. yılında Cumhuriyetin Türkiye kültürü içinde (ss. 41-52). Ankara: TMMOB Mimarlar Odası.
Saygun, A. (1991). Yaşamımdan bir kesit ve Ankara. Ankara Dergisi, 1(2), 145-147.
Sümer , A. (2011). Ankara bir umuttu yoktan var edilmiş bir şehrin mucizesindeki umut. G. Tunç (Der.). Bir aşk bir hayat bir şehir, Ankara'nın mekânları, zamanları, insanları içinde (ss. 29-41). Ankara: Dipnot Yayınları.
[Şehir Bahçesi fotoğrafı]. (t.y.). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1826).
Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Tanrıkulu, D. (1985). Ankara'da eğlence yaşamı 1928-38. Mimarlık, 2-3, 22-27.
[Taşhan fotoğrafı]. (1926). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0768). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Türkocağı fotoğrafı]. (1953). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 0593).
Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Türkocağı'nda temsil fotoğrafı]. (1937). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1848). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
[Ulus Meydanı ve Şehir Bahçesi fotoğrafı]. (1930). Ankara Fotoğraf, Kartpostal ve Gravür Koleksiyonu (Envanter No: 1210). Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) Kütüphanesi ve Arşivi, Ankara.
Vardar, A. (1989). Başkentin ilk planları. Planlama, 2-3-4, 38-50. Yalım, İ. (2002). Toplumsal belleğin Ulus Meydanı üzerinden kurgulanma çabası. G. A. Sargın (Der.). Ankara'nın kamusal yüzleri içinde (ss. 157-214). Ankara: İletişim.
Yavuztürk, G. M. (2009). Atatürk Bulvarı'nda yaşam sanatla akarken. Cumhuriyet Devrimi'nin Yolu Atatürk Bulvarı içinde (ss. 89-108). Ankara: Koleksiyoncular Derneği.

APA	BAYRAKTAR A (2016). Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. , 67 - 80.
Chicago	BAYRAKTAR ADİLE NURAY Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. (2016): 67 - 80.
MLA	BAYRAKTAR ADİLE NURAY Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. , 2016, ss.67 - 80.
AMA	BAYRAKTAR A Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. . 2016; 67 - 80.
Vancouver	BAYRAKTAR A Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. . 2016; 67 - 80.
IEEE	BAYRAKTAR A "Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar." , ss.67 - 80, 2016.
ISNAD	BAYRAKTAR, ADİLE NURAY. "Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar". (2016), 67-80.

APA	BAYRAKTAR A (2016). Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. Ankara Araştırmaları Dergisi, 4(1), 67 - 80.
Chicago	BAYRAKTAR ADİLE NURAY Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. Ankara Araştırmaları Dergisi 4, no.1 (2016): 67 - 80.
MLA	BAYRAKTAR ADİLE NURAY Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. Ankara Araştırmaları Dergisi, vol.4, no.1, 2016, ss.67 - 80.
AMA	BAYRAKTAR A Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. Ankara Araştırmaları Dergisi. 2016; 4(1): 67 - 80.
Vancouver	BAYRAKTAR A Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar. Ankara Araştırmaları Dergisi. 2016; 4(1): 67 - 80.
IEEE	BAYRAKTAR A "Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar." Ankara Araştırmaları Dergisi, 4, ss.67 - 80, 2016.
ISNAD	BAYRAKTAR, ADİLE NURAY. "Başkent Ankara'da Cumhuriyet Sonrası Yaşanan Büyük Değişim: Modern Yaşam Kurgusu ve Modern Mekânlar". Ankara Araştırmaları Dergisi 4/1 (2016), 67-80.