Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili

Gençöz, Tülin; AKYUNUS, MİRAY

Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili

Miray AKYUNUS, (İpek Üniversitesi)

Tülin GENÇÖZ (Orta Doğu Teknik Üniversitesi)

Türk Psikoloji Dergisi

42 0

Yıl: 2016 Cilt: 31 Sayı: 77 Sayfa Aralığı: 1 - 9 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili

Öz:

Literatürde yaygın olarak kabul gören Bilişsel Kuram ve Kişilerarası Döngüsel Model kişilik bozukluklarının bilişsel ve kişilerarası örüntülerini açıklamaktadır. Bu araştırma çerçevesinde, bilişsel kuramın betimlediği kişilik inanışlarının kişilerarası döngüsel düzlem üzerindeki yerleşiminin incelenmesi ve iki modelin entegrasyonunun sağlanması amaçlanmıştır. Toplum örneklemiyle yürütülen araştırmada, psikiyatrik tedavi görmekte ve psikotropik ilaç kullanmakta olan bireylerin dışlanması ile, istatistiksel çözümlemeler 962 kişi (302 erkek, 660 kadın) üzerinden gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara, Kişilik İnanışları Ölçeği ve Kişilerarası Problemler Envanteri internet ortamından uygulanarak, araştırma sonunda kişisel geribildirim verilmiştir. Kişilik inanışlarının kişilerarası döngü üzerinde temsil edilebilmesi için, literatürdeki önceki çalışmalarla benzer istatistiksel yöntemler izlenmiştir. Kişilerarası döngü üzerindeki konumlanmalarına göre, Şizoid, Antisosyal ve Narsisistik kişilik inanışları düşmancıl-baskın çeyreğinde, Sınır ve Kaçıngan kişilik inanışları soğuk-itaatkar çeyreğinde, Bağımlı kişilik inanışları yakın-itaatkar çeyreğinde, Histriyonik kişilik inanışları ise yakın-baskın çeyreğinde temsil edilmiştir. Ayrıca, Paranoid ve Pasif-Agresif kişilik inanışları soğuk-düşmancıl vektörüne yakın konumlanırken, Obsesif-Kompulsif kişilik inanışları baskın-kontrolcü vektör üzerinde konumlanmıştır. Araştırma bulguları, düşünce örüntüsü çerçevesindeki DSM kriterleri ve kişilik bozukluğu tanısını karşılayan hastalarla yürütülen diğer çalışmalardan elde edilen bulgularla da tutarlıdır. Bu bulgular ışığında, kişilik psikopatolojisinin kişilerarası ve düşünce örüntüsünün kişilerarası döngüsel model ve bilişsel kuram ile temsil edilirliğinin yeterliliğinin yanı sıra, bilişsel çarpıtmaların, kişilik bozukluklarındaki kritik rolü de desteklenmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Öz:

Cognitive Theory and Interpersonal Circumplex Model explaining cognitive and interpersonal patterns of personality disorders (PD) are well established in personality literature. The main objective of the study is to investigate the representations of personality beliefs defined by Cognitive Theory on the Interpersonal Circumplex space and to integrate these two models. Analyses were conducted with 962 adults of a community sample (302 men, 660 women) after the participants who are on psychiatric treatment or psychotropic medication are excluded. Personality Beliefs Questionnaire and Inventory of Interpersonal Problems were provided to the participants through the internet and they were given personal feedback at the end of the study. To represent personality disorder beliefs on the Interpersonal Circumplex, similar statistical procedures were followed in accordance with the previous studies. According to the placement on the Interpersonal Circumplex space, Schizoid, Antisocial and Narcissistic personality beliefs were represented on the hostile-dominance, Borderline and Avoidant PD beliefs were represented on the cold-submissive, Dependent personality beliefs was represented on the warm-submissive, and Histrionic personality beliefs was represented on warm-dominant quadrant. Besides, Paranoid and Passive-Aggressive personality beliefs were placed close to hostile-cold, and Obsessive-Compulsive personality beliefs was placed on the dominant-controlling vector. Findings are both consistent with DSM criteria of thought patterns and previous results obtained from studies with PD diagnosed patients. Interpersonal and cognitive patterns of personality psychopathology are well represented by interpersonal circumplex model and cognitive theory. Moreover, present study supports the crucial role of the cognitive distortions in PD.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akyunus, M. ve Gençöz, T. (2016). Kişilerarası Problemler Envanteri-Döngüsel Ölçekler Kısa Formu psikometrik özellikleri: Güvenilirlik ve geçerlik çalışması. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 29(1), 36-48.
Alden, L. E. ve Capreol, M. J. (1993). Avoidant personality disorder: Interpersonal problems as predictors of treatment response. Behavior Therapy, 24(3), 357-376.
Alden, L. E., Wiggins, J. S. ve Pincus, A. L. (1990). Construction of circumplex scales for the inventory of interpersonal problems. Journal of Personality Assessment, 55(3- 4), 521-536.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5. baskı). Washington, DC: Author.
Barnow, S., Stopsack, M., Grabe, H. J., Meinke, C., Spitzer, C., Kronmüller, K. ve Sieswerda, S. (2009). Interpersonal evaluation bias in borderline personality disorder. Behavior Research Therapy, 47(5), 359-65.
Beck, A. T. ve Beck, J. S. (1991). The Personality Belief Questionnaire. Bala Cynwyd, PA: Beck Institude for Cognitive Therapy and Research.
Beck, A. T., Butler, A. C., Brown, G. K., Dahlsgaard, C. F., Newman, C. F. ve Beck, J. S. (2001). Dysfunctional beliefs discriminate personality disorders. Behavior Research and Therapy, 39, 1213-1225.
Beck, A. T., Freeman, A., Davis, D. D. ve Associates. (2004). Cognitive therapy of personality disorders (2. baskı). New York, NY: Guildford Press.
Bellino S., Zizza M., Rinaldi C. ve Bogetto F. (2006). Combined treatment of major depression in patients with borderline personality disorder: A comparison with pharmacotherapy. Canadian Journal of Psychiatry, 51, 453-60.
Butler, A. C., Brown, G. K., Beck, A. T. ve Grisham, J. R. (2002). Assessment of dysfunctional beliefs in borderline personality disorders. Behavior Research and Therapy, 40(10), 1231-1240.
Cain, N. M. (2011, March). Interpersonal problem profile of the Pathological Obsessive-Compulsive Personality Scale (POPS). The 2011 Annual Meeting of The Society for Personality Assessment, Boston, MA.
Cain, N. M., Ansell, E. B., Simpson, H. B. ve Pinto, A. (2014). Interpersonal functioning in obsessive-compulsive personality disorder. Journal of Personality Disorders, 21, 1-10.
Dimaggio, C. Semerari, A., Carcione, A., Procacci, M. ve Nicolo, G. (2006). Toward a model of self pathology underlying personality disorders: Narratives, metacognition, interpersonal cycles and decision-making processes. Journal of Personality Disorders, 20(6), 597-617.
Edens, J. F. (2009). Interpersonal characteristics of male criminal offenders: Personality, psychopathological and behavioral correlates. Psychological Assessment, 21(1), 89-98.
Fiske, A. P. ve Haslam, N. (2005). The Four Basic Social Bonds. M. W. Baldwin, (Ed.), Interpersonal cognition içinde (267-298). New York: The Guilford Press.
Gurtman, M. B. (1996). Interpersonal problems and the psychotherapy context: The construct validity of the Inventory of Interpersonal Problems. Psychological Assessment, 8(3), 241-255.
Kiesler, D. J. (1996). Contemporary ınterpersonal theory and research: Personality, psychopathology and psychotherapy içinde (3-30). Canada: John Wiley & Sons.
Leary, T. (1957). Interpersonal diagnosis of personality: A functional theory and methodology for personality evaluation. New York: Ronald Press.
Leichsenring, F., Kunst, H. ve Hoyer, J. (2003). Borderline personality organization in violent offenders: Correlations of identity diffusion and primitive defense mechanism with antisocial features, neuroticism, and interpersonal problems. Bulletin of the Menninger Clinic, 67(4), 314-327.
Linden, M. (2006). Minimal emotional dysfunctions (MED) in personality disorders. European Psychiatry, 21, 325- 332.
Locke, K. D. (2010). Circumplex measures of interpersonal constructs. L. M. Horowitz ve S. Strack, (Ed.). Handbook of interpersonal psychology içinde (313-324). Hobuken, NJ: Wiley.
Hilsenroth, M. J., Menaker, J., Peters, E. J. ve Pincus, A. L. (2007). Assessment of borderline pathology using the Inventory of Interpersonal Problems Circumplex Scales (IIP-C): A comparison of clinical samples. Clinical Psychology and Psychotherapy, 14, 365-376.
Horowitz, L. M., Alden, L. E., Wiggins, J. S. ve Pincus, A. L. (2003). Inventory of Interpersonal Problems Manual. The Psychological Corporation: Texas.
Morey, L. C. (1985). An empirical comparison of interpersonal and DSM-III approaches to classification of personality disorders. Psychiatry: Journal for the Study of Interpersonal Processes, 48(4), 358-364.
Russel, J. J., Moscowitz, D. S., Zuroff, D. C., Sookman, D. ve Paris, J. (2007). Stability and variability of affective experience and interpersonal behavior in borderline personality disorder. Journal of Abnormal Psychology, 116(3), 578-588.
Safran, J. D. (1990). Towards a refinement of cognitive therapy in light of interpersonal theory: I. Theory. Clinical Psyhological Review, 10, 87-105.
Sullivan, H. S. (1953). The interpersonal theory of psychiatry. New York: Norton.
Sim, J. P. ve Romney, D. M. (1990). The relationship between a circumplex model of interpersonal behaviors and personality disorders. Journal of Personality Disorders, 4(4), 329-341.
Soldz, S., Budman, S.H., Demby, A. ve Merry, J. (1993). Representation of personality disorders in circumplex and five-factor space: Explorations with a clinical sample. Psychological Assessment, 5, 41-52.
Soygüt, G., Nelson, L. ve Safran, J. (2001). The relationship between patient pretreatment ınterpersonal schemas and personality characteristic. Journal of Cognitive Psychotherapy, 15(2), 99-108.
Wright, A. G. C., Hallquist, M. N., Beeney, J. E. ve Pilkonis, P. A. (2013). Borderline personality pathology and the stability of interpersonal problems. Journal of Abnormal Psychology, 122(4), 1094-1100.
Wiggins, J. S. ve Pincus, A. L. (1989). Conceptions of personality disorders and dimensions of personality. Psychological Assessment, 1(4), 305-316.
Widiger, T. A. (2010). Personality, interpersonal circumplex, and DSM-5: A commentary on five studies. Journal of Personality Assessment, 92(6), 528-532.
Trull, T. J., Goodwin, A. H., Schoop, L. H., Hillenbrand, T. L. ve Schuster, T. (1993). Psychometric properties of a cognitive measure of personality disorders. Journal of Personality Assessment, 61(3), 536-546.

APA	AKYUNUS M, Gençöz T (2016). Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. , 1 - 9.
Chicago	AKYUNUS MİRAY,Gençöz Tülin Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. (2016): 1 - 9.
MLA	AKYUNUS MİRAY,Gençöz Tülin Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. , 2016, ss.1 - 9.
AMA	AKYUNUS M,Gençöz T Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. . 2016; 1 - 9.
Vancouver	AKYUNUS M,Gençöz T Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. . 2016; 1 - 9.
IEEE	AKYUNUS M,Gençöz T "Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili." , ss.1 - 9, 2016.
ISNAD	AKYUNUS, MİRAY - Gençöz, Tülin. "Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili". (2016), 1-9.

APA	AKYUNUS M, Gençöz T (2016). Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. Türk Psikoloji Dergisi, 31(77), 1 - 9.
Chicago	AKYUNUS MİRAY,Gençöz Tülin Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. Türk Psikoloji Dergisi 31, no.77 (2016): 1 - 9.
MLA	AKYUNUS MİRAY,Gençöz Tülin Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. Türk Psikoloji Dergisi, vol.31, no.77, 2016, ss.1 - 9.
AMA	AKYUNUS M,Gençöz T Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. Türk Psikoloji Dergisi. 2016; 31(77): 1 - 9.
Vancouver	AKYUNUS M,Gençöz T Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili. Türk Psikoloji Dergisi. 2016; 31(77): 1 - 9.
IEEE	AKYUNUS M,Gençöz T "Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili." Türk Psikoloji Dergisi, 31, ss.1 - 9, 2016.
ISNAD	AKYUNUS, MİRAY - Gençöz, Tülin. "Kişilik Bozukluğu İnanışlarının Kişilerarası Döngüsel Model Üzerindeki Temsili". Türk Psikoloji Dergisi 31/77 (2016), 1-9.