ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938)
Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 465 - 492 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938)
Öz: Bu çalışmanın amacı, 19. ve 20. yüzyıl, Türk denizcilik tarihi açısından önemli bir dönüşüm sürecini ortaya koymaktır. Kapitalist Batı dünyasının ekonomik, teknolojik, kültürel ve özellikle de askeri üstünlüğü karşısında Osmanlılar, başta askeri alanda olmak üzere köklü reform çabalarına girişerek Batılı kurum ve değerlerini benimsemeye başlamıştır. Sanayi Devrimi'ne paralel olarak sivil ve askeri denizcilikte büyük atılımlar yapılmıştır. Ancak Osmanlı Devleti, bundan yeterince istifade edememiştir. Sanayisini tamamlamamış bir devletin, denizciliğini geliştirmesi de mümkün değildi. Osmanlı Devleti'nin son yüzyılda hızlı çözülüşünün temelindeki pek çok nedenden biri de budur. Osmanlı Devleti'nin yaşadığı acı deneyim, yeni kurulan Türk devletini bu konuda daha duyarlı olmaya itmişti. Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlık savaşının sonrasındaki en önemli hedeflerinden biri Türkiye'yi denizcilik alanında yüksek bir düzeye getirmekti. Yeni kurulan devlet Kapitülasyonların ve onların bir parçası olan Kabotaj hakkının devredilmesinin ülkenin gelişmesi önündeki en büyük engel olduğunu ve bu iki esaret zincirini kırmaya yönelik çabalarını ortaya koyarak, Cumhuriyetin ilk yıllarında denizcilik konusunda yeni bir düzenleme yapmaya çalışmıştır. Pek çok açıdan sorunlu bir miras devralan Mustafa Kemal ve arkadaşları, son derece planlı ve programlı bir denizcilik politikasıyla kısa süre içinde Türkiye'nin bu konuda yeniden doğuşunu gerçekleştirmiştir
Anahtar Kelime: SEA TRANSPORTATION IN ATATÜRK’S PERIOD(1923-1938)
Öz: This paper dwells on an important turning point of the 19th and 20th centuries in terms of Turkish naval history. In the face of the economic, technological, cultural and particularly military superiority of the Capitalist Western world, the Ottomans began to make radical reform attempts particularly at military and to adopt Western institutions and values. Good progresses were made in civil and military maritime in accordance with the Industrial Revolution. However, the Ottoman Empire could not benefit from it sufficiently. It was not possible for a state to develop its maritime when it could not complete its industry, which is one of the many reasons why the Ottoman Empire dissolved rapidly in the last century. This unpleasant experience of the Ottoman Empire made the newly-established Turkish state more aware of the conditions. One of the important objectives of the Republic of Turkey after the War of Independence became to elevate Turkey in maritime. This young state considered capitulations and the transfer of the right of cabotage as the biggest obstacle to the development of the country, and thus it endeavored to break these bondage chains so as to make new regulations in maritime in the first years of the Republic. Mustafa Kemal and his fellow men, who inherited a problematical state on several counts, performed the rebirth of maritime in Turkey shortly with an extremely planned and systematical maritime policy
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akay, İ. (1973). “Cumhuriyet’in 50. Yılında 1923 İzmir İktisat Kongresi.” Varlık, 40: 788.
- Akyıldız, A. (2012). “Milli Mücadele Yıllarında Karadeniz Ticaretinin Trabzon’da Siyasi Propaganda Aracı Olarak Kullanılması”, Türk Deniz Ticareti Sempozyumu, 16-17 Nisan, Trabzon.
- Arı, K. (2009). İzmir’den bakışla Türk ticareti bahriyesi ve mübadele gemileri. İzmir: Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yay.
- Arı, K. (2010). “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Denizcilik Ülküsü ve Bu Alanda Yeni Bir Kültür Oluşturma Çabaları”, Türk Denizcilik Tarihi Sempozyumu, 26-29 Eylül, İstanbul.
- As, E. (2013). Cumhuriyet Dönemi ulaşım politikaları (1923-1960). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. (1997). Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I. Ankara: Divan Yayıncılık.
- BCA, 30. 18. 01 / 10. 31. 20.
- BCA, 30. 18. 01 / 12. 63. 1.
- BCA, 31.10.01 / 169.178.18.
- BCA, 490. 01 / 1449. 1. 6.
- BCA, 490. 01 / 1455.38.2.
- Boratav, K. (2006). Türkiye’de devletçilik. Ankara: İmge Yayınları.
- Çağa, T. (1973). Türkiye’de deniz kabotaj tekeli. Lozan’ın 50. yıl armağanı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
- Çakır, S. (2012). “Ali Deniz Ticaret Mektebi’nin Türk Denizcilik Tarihindeki Yeri”, Türk Deniz Ticareti Tarihi Sempozyumu, 16-17 Nisan, Trabzon.
- Çolak, F. (2013). “Atatürk Dönemi’nde Türkiye Cumhuriyeti’nin Ulaşım Politikasına Genel Bir Bakış.” Turkish Studies, 8/2.
- DİE Kalkınan Türkiye (Rakamlarla 1923-1968), (1969). Ankara.
- Düstur, Tertip 3, C. 6, 20.04.1341. Ankara.
- Gökgöz, G.,Yılmaz, A. (2013). “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Türkiye’de Liman ve Liman İşletmelerini Millileştirme Süreci ve Karadeniz Limanları”, Tarih Boyunca Karadeniz Ticareti ve Canik Sempozyumu, 19-21 Ekim, Samsun.
- Gümüş, T. (2011). Riskli Bir Yatırım Projesi Olarak Gemi Yatırımlarının Finansal Değerlemesi: Simülasyon Yaklaşımı. Yayınlanmamış doktora tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Hergüner, M. (2003). Cumhuriyetimizin başlangıç yıllarındaki denizciliğimize ilişkin bir inceleme (1923-1930). İstanbul.
- Hergüner, M. (2006). “İkinci Dünya Savaşında Denizcilik Faaliyetlerimiz.” Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 161.
- Kol, B. (2010). Türkiye’nin Dış Ticaretinde Deniz Taşımacılığının Önemi ve Sorunları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Komatsu, K. (2002). İdare-i Mahsusa’nın özelleştirilmesi üzerine bir tetkik. Ankara: TTK. Yayınları.
- Müderrisoğlu, A. (1990). Kurtuluş Savaşı’nın mali kaynakları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Öksüz, H. (2006). “Kurtuluş Savaşı Sırasında Türk Deniz Kuvvetleri’nin Durumu ve Milli Mücadele’ye Katkıları.” Türk Dünyası Araştırmaları, 164.
- Özdemir, Ü. (2015). “Tarihte Türk Denizcilik Faaliyetleri ve Günümüz Limanlarının Gelişim Sürecine Olan Etkisinin İncelenmesi”, Türk Deniz Ticareti Tarihi Sempozyumu, 29 Nisan - 1 Mayıs, Ordu. Resmi Gazete, 29 Nisan 1926.
- Resmi Gazete, 10.06.1936
- Sevimay, H. R. (1992). Osmanlıdan günümüze denizcilik sektörü, politikalar, uygulamalar, sorunlar ve çözümler. İstanbul: Özel Baskı.
- Sezgin, G. (2007). İnönü Dönemi Türk Denizciliği (1938–1950). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara.
- Soysal, İ. (2000). Türkiye’nin siyasi antlaşmaları. Ankara: TTK. Yayınları.
- Sözer, K. (2006). 1913 Tarihli Bahriye-i Ticariye Salnamesindeki Bilgiler Işığında Cumhuriyetin İlk Yıllarındaki Deniz Ticaret Yapısının Değerlendirilmesi.
- Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara.
- T. C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı. (1960). Deniz Ulaştırması. Ankara. TBMM Zabıt Cerideleri. (1928). Dönem. 2.
- TBMM Zabıt Cerideleri. (1937). Dönem. 7.
- Tezel, Y. S. (1982). Cumhuriyet döneminin iktisadi tarihi (1923-1950). Ankara: Yurt Yayıncılık.
- Tutel E. (2006). Seyrisefain öncesi ve sonrası. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
- Yalçın, E. (2013), “Lozan’dan Kabotaja Karadeniz Bölgesinde İnsan ve Yük Taşımacılığı”, Tarih Boyunca Karadeniz Ticareti ve Canik Sempozyumu Bildirileri, 19-21 Ekim, Samsun.
| APA | KOPAR M (2016). ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). , 465 - 492. |
| Chicago | KOPAR Metin ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). (2016): 465 - 492. |
| MLA | KOPAR Metin ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). , 2016, ss.465 - 492. |
| AMA | KOPAR M ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). . 2016; 465 - 492. |
| Vancouver | KOPAR M ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). . 2016; 465 - 492. |
| IEEE | KOPAR M "ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938)." , ss.465 - 492, 2016. |
| ISNAD | KOPAR, Metin. "ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938)". (2016), 465-492. |
| APA | KOPAR M (2016). ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 0(22), 465 - 492. |
| Chicago | KOPAR Metin ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 0, no.22 (2016): 465 - 492. |
| MLA | KOPAR Metin ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, vol.0, no.22, 2016, ss.465 - 492. |
| AMA | KOPAR M ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi. 2016; 0(22): 465 - 492. |
| Vancouver | KOPAR M ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi. 2016; 0(22): 465 - 492. |
| IEEE | KOPAR M "ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938)." Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 0, ss.465 - 492, 2016. |
| ISNAD | KOPAR, Metin. "ATATÜRK DÖNEMİ DENİZ TAŞIMACILIĞI(1923-1938)". Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 22 (2016), 465-492. |
