Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi

KARAKAYA, Emel; ÖZTOP, Didem Behice

Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi

Emel KARAKAYA, (Uzm. Dr. Erciyes Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları)

Didem Behice ÖZTOP (Doç. Dr. Erciyes Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları)

Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi

191 41

Yıl: 2013 Cilt: 2 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 10 - 24 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi

Öz:

Bilişsel Davranışçı Terapiler (BDT) günümüzde psikoterapi alanında en önde gelen yaklaşımlardan birisi haline gelmiştir. Ancak BDT'nin çocuk psikoterapisi alanında kullanılması oldukça yenidir. Çocuk ve ergenler için etkili bir yöntem olduğunun anlaşılması 1990'lı yıllardan sonra olmuştur. Anksiyete bozuklukları da çocuk ve ergen psikiyatrisinin en yaygın sorunlarından biridir. Yapılan çalışmalarda çocuk ve ergenlerde anksiyete bozukluğunun tedavisinde BDT'nin etkinliğini kanıtlanmıştır. Üstelik bu çalışmaların bazılarında etkinliğin kalıcı olduğu belirtilmektedir. Anksiyete bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde BDT'nin öncelikli hedefi uygun olmayan öğrenme ve düşünme paternlerini değiştirmektir. Şimdi ve burada yaklaşımıyla şu anki problemlerin kökenleri anlaşılmaya çalışılır. Süreçte de semptomları devam ettiren etmenler üzerinde durulur. Tedavide baş etme becerilerini arttırarak, stres yaratan belirtiler azaltılmaya çalışılır. Bu amaç doğrultusunda seanslarda; kendini izleme, gevşeme eğitimi, sistematik duyarsızlaştırma, sosyal beceri eğitimi, bilişsel yeniden yapılandırma, maruz bırakma yöntemleri çocuğun sıkıntıları göz önünde bulundurularak uygulanır. Değerlendirme ve takip için anksiyete bozukluklarına özgü ölçeklerden yararlanılır. Değerlendirme araçları ve tedavi yöntemi kullanılırken çocuğun yaş ve gelişim düzeyine özellikle dikkat etmek gerekir. (Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2013; 2: 10-24)

Anahtar Kelime:

Konular: Pediatri Psikoloji Psikiyatri

Cognitive Behavioral Therapy in Children and Adolescents with Anxiety Disorder

Öz:

Bilişsel Davranışçı Terapiler (BDT) günümüzde psikoterapi alanında en önde gelen yaklaşımlardan birisi haline gelmiştir. Ancak BDT’nin çocuk psikoterapisi alanında kullanılması oldukça yenidir. Çocuk ve ergenler için etkili bir yöntem olduğunun anlaşılması 1990’lı yıllardan sonra olmuştur. Anksiyete bozuklukları da çocuk ve ergen psikiyatrisinin en yaygın sorunlarından biridir. Yapılan çalışmalarda çocuk ve ergenlerde anksiyete bozukluğunun tedavisinde BDT’nin etkinliğini kanıtlanmıştır. Üstelik bu çalışmaların bazılarında etkinliğin kalıcı olduğu belirtilmektedir. Anksiyete bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde BDT’nin öncelikli hedefi uygun olmayan öğrenme ve düşünme paternlerini değiştirmektir. Şimdi ve burada yaklaşımıyla şu anki problemlerin kökenleri anlaşılmaya çalışılır. Süreçte de semptomları devam ettiren etmenler üzerinde durulur. Tedavide baş etme becerilerini arttırarak, stres yaratan belirtiler azaltılmaya çalışılır. Bu amaç doğrultusunda seanslarda; kendini izleme, gevşeme eğitimi, sistematik duyarsızlaştırma, sosyal beceri eğitimi, bilişsel yeniden yapılandırma, maruz bırakma yöntemleri çocuğun sıkıntıları göz önünde bulundurularak uygulanır. Değerlendirme ve takip için anksiyete bozukluklarına özgü ölçeklerden yararlanılır. Değerlendirme araçları ve tedavi yöntemi kullanılırken çocuğun yaş ve gelişim düzeyine özellikle dikkat etmek gerekir. (Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2013; 2: 10-24)

Anahtar Kelime:

Konular: Pediatri Psikoloji Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Albayrak-Kaymak D (1987) Sınav Kaygısı Envanteri’nin Türkçe formunun oluşturulması ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 6(21): 55-62.
Amerikan Psikiyatri Birliği (1994) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, dördüncü baskı (DSM-IV) (Çev. Ed. E. Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1995.
Beidel DC, Turner SM (1998) Shy Children, Phobic Adults. American Psychological Association, Washington, DC Beidel DC, Turner SM, Morris TL (1995) A new inventory to assess childhood social anxiety and phobia: The social phobia and anxiety inventory for children. Psychol Assessment, 7: 73-79.
Berstein GA, Borchardt CM (1991) Anxiety disorders of childhood and adolescence: A critical review. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 30: 519-532.
Berstein GA, Borchardt CM, Perwien AR (1996) Anxiety disorders in children and adolescents: a review of the past 10 years. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 35: 1110- 1119.
Birmaher B, Brent DA, Chiappetta L ve ark. (1999) Psychometric properties of the screen for child anxiety related emotional disorders (SCARED): A replication study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 38: 1230-1236.
Bouchard S, Mendlowitz S, Coles MF ve ark. (2004) Considerations in use of exposure with children. Cogn Behav Pract, 11: 56-65.
Cartwright-Hatton S, Roberts C, Chitsabesan P ve ark. (2004) Systematic review of the efficacy of cognitive behaviour theraphies for childhood and adolescent anxiety disorders. Br J Clin Psychol, 43: 421-436.
Çakmakçı F (2004) Çocuklarda anksiyete bozukluklarını tarama ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Anabilim Dalı, Kocaeli.
Demir T, Eralp Demir D, Uysal Ö (1998) Çocuklar İçin Sosyal Anksiyete Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirliği. 8. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kongresi. Sapanca.
Eisen AR, Silverman WK (1993) Should I relax or change my thoughts? A preliminary examination of cognitive theraphy, relaxation, and their combination with overanxious children. J Cogn Psychother, 1:265-279.
Emiroğlu FN, Baykara B (2008) Yaygın Anksiyete Bozukluğu, Panik Bozukluğu, Özgül Fobi, Sosyal fobi. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı. Editörler: F Çuhadaroğlu Çetin ve ark. Ankara: Hekimler Yayın Birliği, s.320-329.
Friedberg RD, Brelsford GM (2011) Core principles in cognitive therapy with youth. Child Adolesc Psychiatric Clin N Am, 20: 369-378.
Friedberg RD, Friedberg BA, Friedberg RJ (2001) Therapeutic Exercises for Children: Guided Self Discovery Through Cognitive Behavioral Techniques, Professional Resource Press, Sarasotai FL.
Friedberg RD, McClure JM (2002) Clinical Practice of Cognitive Therapy with Children and Adolescents. The Guilford Press. New York
Ginsburg GS, Drake KL (2002) School-based treatment for anxious African-American adolescent: A controlled pilot study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 41(7): 768- 775.
Grave J, Blissett J (2004) Is cognitive behaviour therapy developmentally appropriate for young children? A critical review of the evidence. Clin Psychol Rev, 24: 399-420.
Hope DA, Heimberg RG (1993) Social Phobia and Social Anxiety. Clinical Handbook of Psychological Disorders. Editor: DH Barlow, Guilford Press, New York. s. 99-136.
James AACJ, Soler A, Weatherall RRW (2005) Cognitive behavioral theraphy for anxiety disorders in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 4, No: CD004690.
Kashani JH, Orvaschel H (1990) A community study of anxiety in children and adolescents. Am J Psychiat, 147, 313- 318.
Kendall PC (1994) Treating anxiety disorders in children: Results of a randomized clinical trial. J Consult Clin Psych, 62 (1): 100-110.
Kendall PC, Chansky TE, Kane MT ve ark. (1992) Anxiety Disorders in Youth: Cognitive Behavioral Interventions. Allyn ve Bacon, Boston.
La Greca AM, Dandes SK, Wick P ve ark. (1988) Development of the social anxiety scale for children: reliability and concurrent validity. J Clin Child Psychol, 17: 84-91.
La Greca AM, Stone WL (1993) Social anxiety scale for children-revised: factor structure and concurrent validity. J Clin Child Psychol, 22: 17-27.
Lerner J, Safren SA, Henin A ve ark. (1999) Differentiating anxious and depressive self statements in youth: Factor structure of the negative affect self statement questionnaire among youth referred to an anxiety disorder clinic. J Clin Child Psychol, 28: 82-93.
Lyneham HJ (2012) Children’s Anxiety Life Interference Scale: Parent form CALIS-P; CALIS-C Child form. Yayınlanmamış Araştırma Raporu.
Manasis K (2004) Childhood anxiety disorders: Approach to intervention. Can Fam Physician, 50: 379-384.
March J (1997) MASC: Multidimensional Anxiety Scale for Children technical manuel, Multi-healt Systems, New York.
Nevo GA, Manassis K (2009) Outcomes for treated anxious children: A critical review of long term follow up studies. Depress Anxiety, 26(7): 650-660.
Ollendick TH (1983) Reliability and validity of the revised fear schedule for children (FSSC-R). Behav Res Ther, 21: 685- 692.
Ollendick TH, Hovey LD (2009) Competencies for Treating Phobic and Anxiety Disorders in Children and Adolescents. Editors: Thomas J, Hersen M. Handbook of Clinical Psychology Competencies. Springer Verlag. New York.
Ollendick TH, Jarret MA, Grills-Taquechel AE ve ark. (2008) Comorbidity as a predictor and moderator of treatment outcome in youth with anxiety, affective, attention deficit/ hiperactivity disorder, and oppositional/conduct disorders. Clin Psychol Rev, 28(8): 1447-1471.
Ollendick TH, Öst LG, Reuterskild L ve ark. (2010) Comorbidity in youth with specific phobias: Impact of comorbidity on treatment outcome and the impact of treatment on comorbid disorders. Behav Res Ther, 48: 827-831.
Öner N (1997) Türkiye’ de Kullanılan Psikolojik Testler. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 3. Basım, İstanbul. Öner N (1990) Sınav Kaygısı Envanteri El Kitabı. Yöret Yayınları, İstanbul.
Öner N, LeCompte A (1985) Süreksiz Durumluk/Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Padesky CA (1986) Cognitive theraphy approaches for treating depression and anxiety in children. Paper presented at the 2nd ınternational conference on cognitive psychotheraphy, Umea,Sweden.
Padesky CA (1988) Intensive training series in cognitive therapy. Workshop series presented at Newport Beach, CA.
Piacentini J, Bergman RL, Chang S ve ark. (2011) Controlled comparison of family cognitive behavioral therapy and psychoeducation/relaxation training for child obsessive compulsive disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 50: 1149-1161.
Quakley S, Coker S, Palmer K ve ark. (2003) Can children distinguish between thoughts and behaviours? Behav Cogn Psychoth, 31: 159-168.
Reynolds CR, Richmond BO (1985) Revised Children’s Manifest Anxiety Scale. Western Psychological Services, Los Angeles.
Russo MF, Beidel DC (1994) Comorbidity of childhood anxiety and externalizing disorders: Prevalence, associated characteristics, and validation issues. Clin Psychol Rev, 14(3): 199-221.
Sauter FM, Heyne D, Westenberg PM (2009) Cognitive Behaviour Therapy for Anxious Adolescents: Developmental Influences on Treatment Design and Delivery. Clinical Child and Family Psychology Review, 12: 310-335.
Seligman LD, Ollendick TH (2011) Cognitive behavioral therapy for anxiety disorders in youth. Child Adolesc Psychiatric Clin N Am, 20(2): 217-238.
Silverman WK, Kurtines WM (1996) Anxiety and Phobic Disorders: A Pragmatic Approach, Plenum Press, New York.
Sorias O (2008) Bilişsel davranışçı terapi. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı. Editörler: F Çuhadaroğlu Çetin ve ark. Hekimler Yayın Birliği, Ankara, s.667-678.
Spielberger CS, Gorsuch RL, Lushene RE (1970) Manual for the State Trait Anxiety Inventory. Consulting Psychologists Press, Palo Alto.
Şenol S (2007) Çocuk ve ergenlerde anksiyete bozuklukları. Psikiyatri Temel Kitabı. Editör: E Köroğlu. Hekimler Yayın Birliği, Ankara, s.889-897.
Toren P, Eldar S, Cendorf D ve ark. (1999) The prevalence of mitral valve prolapse in children with anxiety disorders. J Psychiatr Res. Jul-Aug 33(4): 357-361.
Woody SR, Ollendick TH (2006) Technique Factors in Treating Anxiety. Principles of Therapeutic Change That Work. Editors: L Castonguay, LE Beutler, New York: Oxford University Press, s. 167-186.

APA	KARAKAYA E, ÖZTOP D (2013). Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. , 10 - 24.
Chicago	KARAKAYA Emel,ÖZTOP Didem Behice Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. (2013): 10 - 24.
MLA	KARAKAYA Emel,ÖZTOP Didem Behice Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. , 2013, ss.10 - 24.
AMA	KARAKAYA E,ÖZTOP D Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. . 2013; 10 - 24.
Vancouver	KARAKAYA E,ÖZTOP D Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. . 2013; 10 - 24.
IEEE	KARAKAYA E,ÖZTOP D "Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi." , ss.10 - 24, 2013.
ISNAD	KARAKAYA, Emel - ÖZTOP, Didem Behice. "Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi". (2013), 10-24.

APA	KARAKAYA E, ÖZTOP D (2013). Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2(1), 10 - 24.
Chicago	KARAKAYA Emel,ÖZTOP Didem Behice Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2, no.1 (2013): 10 - 24.
MLA	KARAKAYA Emel,ÖZTOP Didem Behice Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, vol.2, no.1, 2013, ss.10 - 24.
AMA	KARAKAYA E,ÖZTOP D Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2013; 2(1): 10 - 24.
Vancouver	KARAKAYA E,ÖZTOP D Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2013; 2(1): 10 - 24.
IEEE	KARAKAYA E,ÖZTOP D "Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi." Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2, ss.10 - 24, 2013.
ISNAD	KARAKAYA, Emel - ÖZTOP, Didem Behice. "Kaygı Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Bilişsel Davranışçı Terapi". Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 2/1 (2013), 10-24.