Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 161 - 182 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE

Öz:
Tüm sanat dalları gibi edebiyat da ilhamını doğadan almıştır, sanatçı işe başlarken doğayı taklit eder. Edebiyatçı ise şiirini doğa ile süsler. Doğanın insanlara sunduğu en önemli güzelliklerden biri çiçeklerdir. Edebiyatta bilhassa klasik şiirde çiçekler çeşitli özellikleriyle birer sembol olarak şairlerin vazgeçilmezleri arasında yerlerini almışlardır. Bu çiçeklerin içerisinde " Gül, lâle, karanfil, nergis, süsen, sümbül" gibi çiçekler başı çekmiş olsa da menekşe de birçok özelliğiyle şiirde hak ettiği yere yerleşmiştir. Menekşe toprağa yakınlığı, rengi, kokusu ve yapraklarının şekli ve çok çeşidinin bulunmasıyla hem aşk şiirlerinin hem de tasavvufî şiirin vaz geçilmezleri arasında kendine önemli bir yer edinmiştir.Menekşe, bazen hastalara şifa olmuş, bazen şarap olup misafirlere sunulmuş, bazen de koku olup sevgilinin saçına sürülmüştür. Bu çalışmada Klasik Türk Edebiyatında yüzün üzerinde divân taraması yapılarak menekşe redifli kaside ve gazeller tespit edilerek anlamlarına göre tasnifleri yapılmıştır. Yaklaşık 110 divân taramış olup içerisinde menekşe geçen beyitler sayıca fazla olması nedeniyle çalışmaya dâhil edilmemişlerdir. Menekşe redifli 4 kaside ve 14 gazel ile 1 adet de na'at çalışmaya esas olarak incelenmiştir. Bu verilerden hareketle sembolik ve gerçek anlamlar, üstlendiği mitolojik değerler irdelenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Violet in Classical Turkish Poetry

Öz:
Just like art, literature is inspired by nature, and artists imitate nature in their work. Men of letters, on the other hand, garnish their poems with nature. One of the most important beauties presented by nature to mankind is flowers. In literature, particularly in classical poetry; flowers have become indispensable symbols for poets due to their various features. Even though flowers like "rose, tulip, carnation, daffodil, iris, and jacinth" are the most popular flowers; violet has also been properly involved in poetry due to its numerous features. With its closeness to soil, color, scent, leaves and various species; violet has been significantly involved in both love poems and sufi poems. Violet has occasionally been a remedy for the patients, offered to guests as wine and to lover's hair as a scent. In this study, we reviewed more than a hundred ottoman poems in the Classical Turkish Literature, determined eulogies and odes repeating violet and classified them according to their meanings. We reviewed approximately 110 divan poems and as there were too many couplets mentioning violet, they were not involved in the study. 4 eulogies and 14 odes and one na'at mentioning violet were mainly examined in the study. Considering these data; their symbolic and real meanings, as well as their mythological values are examined in the present study.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdoğan, Yaşar, Ahmedî Divanı, e- kitap, www.kultur.gov.tr
  • Avşar, Ziya, Revânî Dîvânı, e-kitap, www.kultur.gov.tr
  • Ayvazoğlu, Beşir, (2013), Güller Kitabı, Kapı Yayınları, İstanbul.
  • Bayram, Yavuz, (2007), Klasik Türk Şiirinde Duyguların Dili: Çiçekler, Turkish Sutadies Volume 2/4, 209-218.
  • Deniz, Sebahat, (2005), Tecellî ve Divanı, Yeni Zamanlar Dağıtım, İstanbul.
  • Dinç, Muhittin, (2002), İç Anadolu Bölgesi'ndeki Viola L. (Menekşe) Cinsinin Revizyonu, Doktora Tezi, Konya.
  • Erhat, Azra, (2001), Mitoloji Sözlüğü,Remzi Kitapevi, İstanbul.
  • Ersoy, Ersen, II. Beyazıt Devri Şâirlerinden Münîrî Hayatı, Eserleri ve Divânı (İnceleme-Tenkitli Metin), e-kitap, www.kultur.gov.tr
  • Ersoylu, Halil, (2013), Cem Sultan'ın Türkçe Divanı, TDK, Ankara.
  • Goody, Jack, (2010), Çiçeklerin Kültürü, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Gökalp, Halûk, (2001), Fasîhî Divânı: İnceleme-Metin, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Grimal, Pierre, (2012), Mitoloji Sözlüğü, Kabalcı, İstanbul.
  • Gürgendereli, Müberra, Hasan Ziyâî (Mostarlı Ziyâî) Dîvânı, e-kitap, www.kultur.gov.tr
  • Kahraman, Seyit Ali, (2015), Şükûfenâme, Osmanlı Dönemi Çiçek Kitapları,İBB, İstanbul. Koçal, Abdullah, (1992), Ahmed Paşa Divânı, Akçağ, Ankara.
  • Özdemir, Mehmet, (1999), Neccâr-zâde Rızâ Divânı'nın Edisyon Kritiği, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
  • Pala, İskender, (2003), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, L&M, İstanbul.
  • Tarlan, Ali Nihad, (1992), Hayâlî Beg Divânı, Akçağ, Ankara.
  • Tarlan, Ali Nihad, (1992), Necâtî Beg Divânı, Akçağ, Ankara.
  • Taş, Hakan, Vusûlî Divânı (İnceleme-Metin-Çeviri-Açıklamalar-Dizin), e-kitap, www.kultur.gov.tr
  • Ünver, A. Süheyl, (2007), Türk Süsleme Sanatçıları Müzehhipler, c.I, II, İşaret Yayınları, İstanbul.
  • Yenikale, Ahmet, Ahmet Nâmî Dîvânı ve İncelemesi, e-kitap, www.kultur.gov.tr
APA ÇELEBİOĞLU A (2016). KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. , 161 - 182.
Chicago ÇELEBİOĞLU AYŞE KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. (2016): 161 - 182.
MLA ÇELEBİOĞLU AYŞE KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. , 2016, ss.161 - 182.
AMA ÇELEBİOĞLU A KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. . 2016; 161 - 182.
Vancouver ÇELEBİOĞLU A KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. . 2016; 161 - 182.
IEEE ÇELEBİOĞLU A "KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE." , ss.161 - 182, 2016.
ISNAD ÇELEBİOĞLU, AYŞE. "KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE". (2016), 161-182.
APA ÇELEBİOĞLU A (2016). KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0(37), 161 - 182.
Chicago ÇELEBİOĞLU AYŞE KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 0, no.37 (2016): 161 - 182.
MLA ÇELEBİOĞLU AYŞE KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.37, 2016, ss.161 - 182.
AMA ÇELEBİOĞLU A KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(37): 161 - 182.
Vancouver ÇELEBİOĞLU A KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(37): 161 - 182.
IEEE ÇELEBİOĞLU A "KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE." Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0, ss.161 - 182, 2016.
ISNAD ÇELEBİOĞLU, AYŞE. "KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE MENEKŞE". Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 37 (2016), 161-182.