Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 83 - 100 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği

Öz:
Atmosferde çeşitli şekillerde bulunan kirleticilerin, insan ve diğer canlılara zarar verecek düzeye erişmesi biçiminde tanımlanan hava kirliliğinin temel sorumlusu insandır. İnsanın yaptığı beşeri faaliyetler kirleticilerin temel kaynağını (trafik, sanayi ve ısınma sistemleri vs.) oluştururken, doğal çevre faktörleri de kirliliğin etkisini olumlu veya olumsuz biçimde etkilemektedirler. Hava kirliliği, dünya genelinde sağlığa yönelik ilk on risk faktörlerinden olup, önemli bir sorun teşkil etmektedir. Türkiye'deki hava kalitesi de endişe verici boyutlara ulaşmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ölçümlerine göre, Türkiye'de en kirli hava, Keşan şehir merkezinde saptanmıştır. İlgili tespite dayalı olarak gerçekleştirilmiş bu çalışmada, Keşan şehrinde hava kirliliğinin coğrafi açıdan incelenmesi amaçlanmıştır. Böylece Keşan şehrindeki hava kirliliğinin doğal ve beşeri coğrafya faktörleri ile ilişkisi araştırılmış, kirliliğin sebep ve sonuçları tartışılmıştır. Keşan şehrindeki hava kirliliğinin kaynakları, kirliliğin azaltılması ve kontrol edilmesine yönelik bulguların tartışılmasını hedefleyen bu araştırmanın sonuçları, ilgili konularda çalışan kişi, kurum ve kuruluşlara yönelik coğrafi tespitler sunması bakımından önem taşımaktadır. Edirne İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılmış hava kirliliği ölçüm verilerinin kullanıldığı çalışma, 1:25.000 ölçekli topoğrafya haritaları detayında gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda SO? (kükürt dioksit) oranının (2746 ug/m³) standart sınır değerin çok üzerinde olduğu Keşan şehrinde, havanın temel kirleticisinin de kalitesiz yakıt kullanılan ısınma sistemlerinden kaynaklanan aynı gaz olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca şehrin klimatik bilhassa da topoğrafik özellikler açısından hava kirlenmesine elverişli ortam koşulları sunduğu saptanmıştır. Bu durumun ortaya çıkmasındaki temel faktör ise Keşan şehrinin hâkim rüzgâr yönüne kapalı, çanak şeklindeki bir depresyonda bulunmasıdır. Bilhassa ısınma döneminin ekim ve mayıs ayı gibi uzun bir süreyi kapsaması yüzünden hava kirliliğinin yılın hemen hemen önemli bir bölümünde etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu yüzden Keşan şehrinde bir an önce doğal gaz kullanılmaya başlanmalıdır. Ayrıca kalitesiz kömür kullanımı yasaklanmalı ve şehre girecek bütün kömürler denetlenmelidir. Öte yandan hava kirliliğinin önlenmesi amacıyla Keşan Belediyesi tarafından yapılan uygulamalara devam edilmelidir. Keşan'daki hava kirliliğini yönlendiren veya arttıran bütün faktörlerin ortadan kaldırılması için acilen uygun hava kirliliği yönetim planları ve eylem stratejileri geliştirilmelidir. Aynı zamanda toplumun bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalara da hız verilmelidir.
Anahtar Kelime:

Air Pollution in Keşan (Edirne)

Öz:
Air pollution refers to a phenomenon in which pollutants that are present in various forms in the atmosphere have reached a level that harms humans and other living beings. Human beings are the main reason for this pollution. Human activities form the main source of pollutants (e.g. traffic, industry, heating systems). Natural environment factors also have an influence on pollution, either positively or negatively. Air pollution is one of the top ten risk factors against health throughout the world, which makes it an important problem. Air quality has reached a threatening level in Turkey, too. According to the measurements conducted by the Ministry of Environment and Urbanization and taken as basis in the present study, the most polluted air in Turkey is in the city center of Keşan. This study aimed at analyzing the air pollution in Keşan city in geographical terms. In this way, the relationship between air pollution and natural and human geography factors in Keşan city was tried to be explored, and the causes and results of pollution were discussed. The results of this research, which aimed to discuss the findings concerning the sources of air pollution in Keşan city as well as the reduction and control of pollution, are important as they provide geographic information to the people, institutions, and organizations working on these issues. The air pollution measurement data obtained by Edirne Provincial Directorate of Environment and Forest were used in this study. The study was conducted based on 1:25,000 topographic maps. The findings indicated that SO? (sulfur dioxide) rate (2746 ug/m³) is much above the standard limit value, and the main pollutant of air is this gas stemming from the heating systems in which poor quality fuel is used. It was also found that the city has climatic and especially topographic conditions leading to air pollution. The main factor causing this situation is the position of Keşan city. It is located in an area that is lower compared to its surrounding and whose depth is lower than its width. It is closed to the prevailing wind direction. It was determined that air pollution covers a big part of the year as the heating period is from October to May. Hence, natural gas use must start in Keşan city as soon as possible. In addition, the use of poor quality coal must be banned, and all the coal entering the district must be checked. Moreover, Keşan Municipality's practices aimed at preventing air pollution must be maintained. Appropriate air pollution management plans and action strategies must be developed so that all the factors leading to or increasing air pollution in Keşan city can be eliminated. Furthermore, activities aimed at raising the consciousness of the society must be accelerated.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Atalay, İbrahim. Uygulamah Klimatoloji (2.Baskı), İzmir, Meta Basım Matbaacıhk Hizmetleri, 2013.
  • Atayeter, Y. (2007). '19de Şehrinde Hava Kirliliği Üzerine Bir Dene/ne ", l. Burdur Sempozyumu, Burdur, 16--19 Kasım 2005.
  • Ayberk, S., Çetin, Ş. (2007). Vizo! Ohri! Bring/onları ne Çenresel Anılan Değerlendir:/anesi", Endüstri Otomasyon Dergisi, sayı: 118, s.22--26.
  • Bayram, H. (2005). "TM/6926216 Har/a Kirliliği Sorana: Nedenleri; Alınan Önlenıler ı/e Merritt Daran/', Toraks Dergisi, sayı: (2), s.159--165.
  • Bayram, H., Dikensoy, Ö. (2006). Hava Kirliliği ı/e Solnnıını Sağlığına Etkileri", Tüberküloz ve Toraks Dergisi, sayı: 54 (1), 5.80--89.
  • Bozyiğit, R. (1996--1997). "Konya'da Har/a Kirliliğı", Marmara Coğrafya Dergisi, sayı: 1, s. 335--346.
  • Bozyiğit, Recep Karaaslan, Tufan. Çevre Bilgisi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 1998.
  • Brohi, A., Karaman, M. R. (1995). "Azotlıı Gazların W2, Ngo, N02, NO, NH3) Atmosferi/EUR Denilşiinı Oleg/ları ı/e Çenreıle YolAçtığı Ola/ımız Etkiler", Ekoloji Çevre Dergisi, sayı: 16, s.28--30.
  • Cavkaytar, Ö., Soyer, Ö. U., Şekerel, E. (2013). 'Tiir/éQ/e'de Har/a Kirliliğinden Kıy/naklanan ağlık Sarımları",Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi, sayı: (4), s.105--111.
  • Cuci, Y., Ergün Polat, E. (2015). "Gaziantep 'in Trajik Kay/flak]: Har/a Kirliliğinin Belirlennıeri", KSU Mühendislik Bilimleri Dergisi, sayı:18 (2), s.1--1 1.
  • Çakır Sümer, G. (2014). (TH--ara Kirliği Kontrolii: Tiirkg/e 'de Hara Kirliliğini Önlernej/e Yonelik Yasal Diizenlernelerin oe Örgğiitlenrnelerin İneelenrnesi", Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, sayız13, s.37--56.
  • Çiçek, 1., Türkoğlu, N., Gürgen, G. (2004). fırın/edmar; Hara Kirliliğinin İstatistiksel Analizi", Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 14 (2), s.1--18.
  • Çukur, H., Gündüzoğlu, G., Askın, Y. (2006). rİzrnir--Baea 'da Morfo--Klirnatik Özelliklerin Sicaklik Terselrnesi oe İnsan Sağliği Üzerine Etkilerinin CBS İle Sorğalanrnasi", 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, Fatih Üniversitesi, İstanbul, 13-- Eylül.
  • DHA (2015). Türkiye'nin en kirli havası Keşan'da. (http: www.hurriyet.com.tr/ turkiyenin--en--kirli--havasi-- kesanda--40031085), [Erişim Tarihi: 14.05.2016].
  • Doğan, F., Kitapçıoğlu, G. (2007). rfİzrnir İlinde Hara Kirliliğinin Yillar İtibariyle Karsilastirrlnrasi ", Ege Tıp Dergisi, sayı: 46 (3), s.129--133.
  • Doygun, H., Atmaca, M., Zengin, M. (2015). rİKa/orarnanrnaras 'ta Kentlesrne oe Yesil Alan Varliğindaki Zarnansal Değisinrlerin İneelenrnesi ", KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, sayı: 18 (4), s.55--61.
  • Edirne Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü (2016). Edirne Valiliği 11 Mahalli Çevre Kurulu Kararları (2016 86 ve 2015/ 85), Edirne Çevre ve Şehircihk 11 Müdürlüğü, Edirne.
  • Erol, Oğuz. Genel Klimatoloji (Genişletilmiş 5. Baskı), İstanbul, Çantay Kitabevi, 1999.
  • Farımaz Garipağaoğlu, N. (2008). "Çorum'un Hava Kalitesinin Yıl İçindeki Değişimi ve Yanma Döneminin Değerlendirilmesi", s. 685--702, 23--25 Kasım Uluslararası Osmanlı'dan Cumhuriyete Çorum Sempozyumu, Çorum.
  • Garipağaoğlu, N. (2000). Marmara Denizi Çevresinde Görülen Hava Kirliliğinin Fiziki Coğrafya Şartlarıyla Bağlantıları, Marmara Denizi 2000 Sempozyumu, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı, Yayın No: 5, İstanbul.
  • Garipağaoğlu, N. (2013). "Tokat'in Hara Kalitesinin Zarnanla Değişinri oe Karadeniz Bölgesi İçerisindeki Dara/nn", Tokat Sempozyumu 1--3 Kasım 2012 Tokat Bildiriler Kitabı (Yayına Hazırlayanlar: Prof. Dr. Ali Açıkel, Yrd.
  • Doç. Dr. Samettin Başol, Yrd. Doç. Dr. Ali Osman Solmaz, Öğrt. Gör. Murat Hanilçe), Cilt: İİ s.9--32,Özyurt Matbaacılık, Ankara.
  • Garipağaoğlu, Nuriye. Türkiye Ortam Sorunları Coğrafyası (Hava--Su--Toprak Ekosistemleri Açısından),İstanbul, Yeditepe Yayınevi, 2015.
  • Hacısalihoğlu, İ. Y. (1994). rKaraln'ik 'te Hara Kirlilği ", Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 29, s.475--494.
  • HEAL (Sağlık ve Çevre Birliği) (2015). Türkiye'de Hava Kirliliği ve Sağlık Gerçekler, Veriler ve Öneriler. Bilgi Broşürü, Belçika.
  • İbret, B. Ü., Aydınözü, D. (2009). "Şeloirlesrnede Yanlis Yer Serinrinin Hara Kirliliği Üzerine Olan Etkisine Bir Örnek: Kastarnonn eleri ", İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Coğrafya Dergisi, sayız18, s.71--88.
  • İncecik, S., İm, U. (2013). "Meğasenirlerde Hara Kalitesi oe İstanlntl Örneği", Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi, sayı: (4), s.133--145.
  • Kardeşoğlu, E., Yalçın, M., İşılak, Z. (2011). (Hara Kirliliği oe Kardğrooaskiiler Siste/n", TAF Preventive Medicine Bulletin, sayı: 10 (1), s.97--106.
  • Keser, N. (2002). (Kiita/oya'da Hara Kirliliğine Etki Eden Topoğrafik oe Klirnatik Faktorler", Marmara Coğrafya Dergisi, sayı: 5, 569--100.
  • Keşan Devlet Hastanesi, 24/ 01 2014 tarih ve 76461883--900/ 474 sayılı yazısı.
  • Kırımhan, S., Boyabat, N. (1983). "Erzurum'da Hava Kirliliği", Atatürk Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi, 6--8 Haziran Çevre Sorunları Sempozyumu 5, s. 1--12, Erzurum.
  • Koç, T. (1998). rflsrtrna Done/ni Özellikleri oe Balikesir'de Uyğnlarnasi", Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 33, s.319--335.
  • Koç, T. (1999). (Krize/bati Anadoln'nnn Isitrna Mtg/ac; Özellikleri", Bahkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: (3), s.24--45.
  • Kopar, İ., Zengin, M. (2009). "Coğrafi Faktorlere Bağli Olarak Erznrarn Kentinde Hara Kalitesinin Zarnansal oe Mekdnsal Değişiminin Belirlenrnesi ", Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 53, s.51--68.
  • Kunt, F., Dursun, Ş. (2010). (Korg/a Merkezinde Hara Kirliliğine Bazi Meteorolojik Faktörlerin Etkisi", İV. Ulusal Hava Kirliliği ve Kontrolü Sempozyumu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, 25--27 Ekim.
  • Kurtar, E. (2014). r"Kesan (Edirne) İlie Merkezinde Haoa Kalitesi Öleiirnlerinin Değerlendirilniesi (2073--2074)", 17. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Edirne, 20--24 Ekim.
  • Kurtar, E., Yılmaz, M., Hereke Sığın, İ. (2015). Keşan'da Hava Kirliliği ve Halk Sağlığı Raporu. Keşan İlçe Sağlık Müdürlüğü Toplum Sağlığı Merkezi, Keşan.
  • Menteşe, S., Tağıl, Ş. (2012). "Bilecik 'te İklirn Elernanlarinin Haoa Kirliliği Üzerine Etkisi", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 15 (28), s.3--16.
  • Menteşe, S., Tağıl, Ş. (2014). 'Topografi/amo Haoa Kirliliği Üzerindeki Etkisi: Zonğaldak Örneği", Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi VII. Coğrafya Sempozyumu, Ankara Üniversitesi, Ankara, 18-- 19 Ekim.
  • Menteşe, S., Rad, A. Y., Arısoy, M., Güllü, G. (2010). "Ankara Atrnosjerinde Oqanik, Bğoaerosol oe İnee Partikiil Madde Kirletieileri Arasindaki İliski oe Olasi Key/naklari ", IV. Ulusal Hava Kirliliği ve Kontrolü Sempozyumu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, 25--27 Ekim.
  • Mills, N. L., Donaldson, K., Hadoke, P. W., Boon, N. A., MacNee, W. (2009). "Adoerse Cardiovascular Eflem OfAir Pollation ", Nature Clinical Practice Cardiovascular Medicine, vol: (1), pp. 36--44.
  • Müezzinoğlu, Ahsen. Hava Kirliliği ve Kontrolünün Esasları. İzmir, Dokuz Eylül Yayınları, 2000.
  • Özdemir, M. A., Boyraz, Z. (2002). (Eldîlğ Şehir Merkezinde Haoa Kirliliğini Doğaran Nedenler oe Kirlilik Parametrelerinin Zanran findeki Değişimine Coğrafi Bir Yaklaşan ", Doğu Coğrafya Dergisi, sayı: (8), s.163--182.
  • Payan, F., Ertürk, F. (2002). "502 ne NOX Kirletieilerinin 7995--7996 Ki; Sezonnnda Barsa İfin Hana Kirliliği Haritalarinin Olastnralrnasi ", Ekoloji Cevre Dergisi, sayı: 11 (45), s.14--17.
  • Sargın, S. (2003). rflıgüarta Şehri'nin Çeore Soranlari", Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,cilt: 5, sayı: 2, s. 147--165.
  • Sever, R. (2008). "Malaga 'daki Haoa Kirliliğine Coğrafi Bakis", Doğu Coğrafya Dergisi, sayı: 13 (20), s.59--76.
  • Sungur, K. A. Gönençgil, B. (1997). "Çeşitli İklinr Elernanlarinin Haoa Kirliliği Üzerine Etkileri", A.Ü. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, sayı: 6, s. 337--345.
  • Şahin, C. (1989). (TH--ana Kirliliği oe Hana Kirliliğini Etkileyen Doğal Çeore Faktorleri", Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Araştırmaları Dergisi, sayı: (1), s. 194--208.
  • T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü. (2014). Yer Seviyesi Ozon Kirliliği Bilgi Notu.
  • T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.(2016) (http: www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.ast), [Erişim Tarihi:24.01.2016].
  • Tağıl, Ş. (2007). Balıkesir'de Hava Kirliliğinin Solunum Yolu Hastalıklarının Mekansal Dağılışı Üzerine Etkisini Anlamadajeo--istatistik Teknikler. Coğrafi Bilimler Dergisi, sayı: (1), s. 37--56.
  • Tağil, Ş., Koç, T. (2000). "Edirne Kentinde Hava Kalitesi", Türk Coğrafya Kurumu, Geçmişte, Günümüzde ve Gelecekte Trakya (Editör: Suna Doğaner) s.115--131, 28. Coğrafya Meslek Haftası Bildiriler, Edirne, 10--12 Haziran 1998.
  • Tayanç, M. (2013). (Tiirkğ/e'de Haoa Kalitesi Modelle/nesi", Hava Kirliliği Araştırmaları Dergisi, sayı: (4), s.112--122.
  • Taylan, Ş., Şevik, F., Levent, S. (2010). rTıgüarta'da Haoa Kirliliği Sorana Ve Solo/mm; Sistenri Sağliği Üzerine Etkileri", IV. Ulusal Hava Kirliliği ve Kontrolü Sempozyumu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara, 25--27 Ekim.
  • TÇSV (Türkiye Çevre Sorunları Vakfı), Türkiye'nin Çevre Sorunları 91, Ankara, TÇSV Yayını, 1991.
  • Tecer, L. H. (2011). (Hana Kirliliği oe Sağliğnniz", Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, sayı: 135, s.15--29.
  • Türk, H. S. (1969). "Tiirk Haknkana Gore Haoa Kirlennresi", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,sayı: 26 (3), s. 115--130.
  • Türkeş, M. (1996). 'Kent oe Bo'iğe Planlanrasinda quoğrwig/a Bağli Yerel Riizğdrlar", Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, sayı: 5, s. 213--227.
  • Türkeş, Murat. Klimatoloji ve Meteoroloji, İstanbul, Kriter Yayınevi, 2010.
  • Ünal, C. (1996). "Erzurum'da Hava Kirliliği ve Coğrafi Faktörlerin Etkileri", Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 3, s. 28--41.
  • Venkat Narayan, KM., Mohammed K. Ali, MD., Ch.B., M.B., Jeffrey P. Koplan, M.D., M.P.H. (2010). "Global ontowmunimlale Diseases--Where World: Meet", The New England Journal of Medicine, Vol: 363 (13),pp. 1196--1198.
  • Yıldırım, U., Korkmaz, H. (1998). "İKa/amwanwızmg'la Gağnı]? Faktörlerin Ham Kirliliğine Etkileri", Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 33, 5.389--411.
APA ÖZŞAHİN E, EROĞLU İ, PEKTEZEL H (2016). Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. , 83 - 100.
Chicago ÖZŞAHİN EMRE,EROĞLU İlker,PEKTEZEL Halid Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. (2016): 83 - 100.
MLA ÖZŞAHİN EMRE,EROĞLU İlker,PEKTEZEL Halid Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. , 2016, ss.83 - 100.
AMA ÖZŞAHİN E,EROĞLU İ,PEKTEZEL H Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. . 2016; 83 - 100.
Vancouver ÖZŞAHİN E,EROĞLU İ,PEKTEZEL H Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. . 2016; 83 - 100.
IEEE ÖZŞAHİN E,EROĞLU İ,PEKTEZEL H "Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği." , ss.83 - 100, 2016.
ISNAD ÖZŞAHİN, EMRE vd. "Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği". (2016), 83-100.
APA ÖZŞAHİN E, EROĞLU İ, PEKTEZEL H (2016). Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(36), 83 - 100.
Chicago ÖZŞAHİN EMRE,EROĞLU İlker,PEKTEZEL Halid Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.36 (2016): 83 - 100.
MLA ÖZŞAHİN EMRE,EROĞLU İlker,PEKTEZEL Halid Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.36, 2016, ss.83 - 100.
AMA ÖZŞAHİN E,EROĞLU İ,PEKTEZEL H Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(36): 83 - 100.
Vancouver ÖZŞAHİN E,EROĞLU İ,PEKTEZEL H Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 0(36): 83 - 100.
IEEE ÖZŞAHİN E,EROĞLU İ,PEKTEZEL H "Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği." Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.83 - 100, 2016.
ISNAD ÖZŞAHİN, EMRE vd. "Keşan'da (Edirne) Hava Kirliliği". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 36 (2016), 83-100.