Yıl: 2017 Cilt: 0 Sayı: 38 Sayfa Aralığı: 21 - 36 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI

Öz:
İnsanoğlu, hayatını sürdürmüş olduğu çevrenin coğrafi ve iklimsel özelliklerinin de etkisiyle, yaşamı boyunca kendine bir kültürel çevre yaratmış ve bu kültürel çevrenin belirlemiş olduğu koşullar dâhilinde yaşamına ve sanatına yön vermiştir. Yaratmış olduğu bu kültürel çevre bir taraftan yaşamının temel niteliklerini belirlerken diğer taraftan da, kendisi, o kültürel çevrenin biçimlenmesini sağlamıştır. Farklı coğrafi ve iklimsel özelliklere sahip bölgeler kültürel anlamda benzerlik gösteren değerlere sahip olmuş, bu değerler de o coğrafyada yaşayan toplulukların sanatında bir şekilde yer edinmiş, bir bölgedeki herhangi bir kültürel değer benzer özellikler göstererek başka bir bölgede yeniden hayat bulmuştur. Bu durum ortak mitolojik unsurların da farklı bölgelerde tekrarlanması olarak tezahür etmiştir. İşte bu ortak değerler, sanat alanında da sıkça görülen bir durum arz etmektedir. Bu çalışmada ortak mitolojik değerlerin farklı bölgelerde yaşanan tekrarına yönelik yaklaşımlarda bulunulmuş ve bu durumun Erken Dönem Hıristiyan Resim Sanatı'nda sıkça kullanılan "Hale" biçiminin kaynağı bakımından irdelenmesi yapılmıştır. Aynı zamanda benzer özellikler gösteren farklı bölgelere ait mitolojik unsurların bu biçimin oluşmasına katkısının olup olmadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında sanatsal anlamda farklı dönem ve topluluklar tarafından tekrarlanan hale motifinin benzerlik gösterdiği ve bunun da kültürel ve sanatsal etkileşim bağlamında önem taşıdığı düşünülmektedir
Anahtar Kelime:

Konular: Sanat

(GSED), Sayı / Number 38, Erzurum, 2017, 21-36

Öz:
The human kind, with the help of the geographical and climatic characteristics of the environment it has lived in, created cultural environment for itself and led a life and practice of art by the condition of this cultural environment throughout its history. On one hand, this cultural environment it has created has determined the basic qualities of life, while on the other hand, humanity has shaped that cultural environment. Regions with different geographical and climatic characteristics has gained culturally similar values, and these values took part in the art of communities living in those geographies in some way, while a cultural value in a region reemerged in other parts of the world with similar characteristics. This situation has continued in the form of repetition of common cultural, as well as mythological, elements in different regions. Thus, these common values present a frequently seen situation in art, too. In this study, approaches regarding the repetition of common mythological values in different regions were discussed and this issue was investigated in terms of the origins of the “Nimbus” shape, which was frequently used in the Early Period Christian Art of Painting. It was also aimed to reveal whether or not both cultural and mythological elements of different regions with similar characteristics contributed to the formation of this shape. In the light of the data obtained, it was concluded that the nimbus motifs repeatedly used for art in different periods and communities showed similarities, and this has significance in terms of cultural and artistic interaction
Anahtar Kelime:

Konular: Sanat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AND, Metin (2012). Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası, YKY, İstanbul.
  • BAHADIR, Ülkü (2013). Hıristiyan İkonografisinde Nuh Tufanı (Yüksek Lisans
  • Tezi), T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı.
  • BÜYÜK LAROUSSE-X. (1986). “Hale”, Milliyet Gazetecilik A.Ş., İstanbul.
  • ÇIĞ, Muazzez İlmiye (2007). Gılgameş Tarihte İlk Kral Kahraman, Kaynak Yayınları, İstanbul.
  • DAVİS, James (2004). İnsanın Hikayesi, T. İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
  • ECZACIBAŞI SANAT ANSİKLOPEDİSİ-II (1997). “Hale”, Yem Yayın (Yapı Endüstri Merkezi Yayınları), İstanbul.
  • ERDER, Cevat (2007). Tarihi Çevre Bilinci, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara.
  • ERGUN, Pervin (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
  • ERGUN, Pervin (2012). “Küresel Dünyanın Tüketim Mitleri Fakelore’un Başarısı: Yılbaşı Mı Kutluyoruz Noel Mi?” Millî Folklor, Yıl 24, Sayı 95, s. 147-160.
  • ERKAL, Mehmet (2000). Semboller ve Yorumları, Zafer Matbaası, İstanbul.
  • HOOKE, Samuel Henry (1995). Ortadoğu Mitolojisi: Mezopotamya Mısır Filistin Hitit Musevi Hıristiyan Mitosları, I ̇mge Kitabevi, Ankara.
  • IŞIK, Hidayet. (1997). “Dini Kökeni Açısından Noel ve Yılbaşı”, S. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7, s. 447-468.
  • İNDİRKAŞ, Zühre (2013). Türk Mitosları ve Anadolu Efsanelerinin İzsürümü, İmge Kitabevi, Ankara.
  • KIZIL, Hayrettin (2013). “Hint ve İran Mitolojilerine Göre “Mitra”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Sayı: 10, s. 26-41.
  • KOZANOĞLU, M. Tahsin (1994). Yunan Mitolojisi, Düşünen Adam Yayınları, İstanbul.
  • MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI (1995). Örnekleriyle Türkçe Sözlük-II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • MİTOLOJİ (2012). NTV Yayınları, Doğuş Grubu İletişim Yayıncılık ve Tic. A.Ş., İstanbul.
  • MORAN, Berna (1991). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, Cem Yayınevi, İstanbul.
  • PANOFSKY, Erwin (2012). İkonoloji Araştırmaları-Rönesans Sanatında İnsancıl Temalar, Pinhan Yayıncılık, İstanbul.
  • SUNAY, Serkan (2012). Erken Hristiyan ve Bizans Sanatında Hâle, Ekev Akademi Dergisi, Yıl: 16 Sayı: 50, s.197-212.
  • ÜNAL, Mehmet Yaşar (2001). Anadolu Anatanrıçası Kibele, Öteki Yayınevi, Ankara.
  • YARAŞ, F. Ertuğ (1997). “Halikarnassos”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (Cilt II, s. 746) Yem Yayın Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
APA GÖĞEBAKAN Y (2017). HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. , 21 - 36.
Chicago GÖĞEBAKAN Yüksel HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. (2017): 21 - 36.
MLA GÖĞEBAKAN Yüksel HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. , 2017, ss.21 - 36.
AMA GÖĞEBAKAN Y HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. . 2017; 21 - 36.
Vancouver GÖĞEBAKAN Y HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. . 2017; 21 - 36.
IEEE GÖĞEBAKAN Y "HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI." , ss.21 - 36, 2017.
ISNAD GÖĞEBAKAN, Yüksel. "HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI". (2017), 21-36.
APA GÖĞEBAKAN Y (2017). HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0(38), 21 - 36.
Chicago GÖĞEBAKAN Yüksel HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 0, no.38 (2017): 21 - 36.
MLA GÖĞEBAKAN Yüksel HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.38, 2017, ss.21 - 36.
AMA GÖĞEBAKAN Y HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 2017; 0(38): 21 - 36.
Vancouver GÖĞEBAKAN Y HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi. 2017; 0(38): 21 - 36.
IEEE GÖĞEBAKAN Y "HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI." Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0, ss.21 - 36, 2017.
ISNAD GÖĞEBAKAN, Yüksel. "HALE BİÇİMİNİN KAYNAĞI VE ERKEN DÖNEM HIRİSTİYAN RESİM SANATINDA KULLANIMI". Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 38 (2017), 21-36.