BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI

Maden, Fahri

BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI

Fahri MADEN (Kastamonu Üniversitesi)

Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi

16 3

Yıl: 2014 Cilt: 12 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 67 - 82 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI

Öz:

ATATÜRK, 1918 öncesinde Fransa, Almanya ve Bulgaristan gibi dış ülkelere gezilerde bulunmuştu. Bu geziler sayesinde dünyayı tanıma ve tecrübe kazanma imkânı bulmuştu. Bu arada pek çok yurt içi gezi de yapmıştı. Ancak bu tarihten sonra bağımsızlık mücadelesi, inkılaplar, güvenlik ve hastalığı gibi nedenlerle yurt dışına gidememişti. Ancak dünya siyasetini ve dünyadaki gelişmeleri takip etmekten de geri durmamıştı. 1923-1933 yılları arasında daha çok yıllardır süren savaşların yaralarının sarılması ve ülkenin kalkındırılması hedefine yönelmişti. 1933 sonrası ise hastalığının ortaya çıkması, iç işleri konusuna ağırlık vermesine sebep olmuştu. Böyle olmakla birlikte Milletler Cemiyetine girilmesi, Balkan Antantı ve Sadabat Paktı gibi girişimler ATATÜRK'ün dışa dönük ve "Yurtta Barış, Dünyada Barış" siyasetinin bir ürünüydü. Kendisi dış geziye çıkmamış fakat çok sayıda devlet adamı ziyaretine gelmişti. Onları en iyi şekilde misafir eden ATATÜRK, iadeiziyaret konusunu Başbakan İsmet İnönü'ye havale etmişti. Bu çalışmada ATATÜRK'ün 1918 sonrası yurt dışına çıkmama sebepleri tartışılmakta ve dönemin kaynaklarından elde edilen bilgiler ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Savunma Bilimleri

REASONS WHY ATATÜRK DID NOT GO ABROAD AFTER 1918 AS A FOREIGN POLICY STRATEGY

Öz:

ATATÜRK had visited several foreign countries like France, Germany and Bulgaria before 1918. These trips gave him the chance to know the world and to gain experience. Meanwhile, he also went on many domestic trips. After this year, however, he could not travel overseas due to factors such as struggle for independence, reforms, security and his illness. Yet, he kept following global policy and developments in the world. Between 1923 and 1933, he mainly focused on healing the wounds left by lengthy wars and developing the country. After 1933, his sickness broke out, causing him to concentrate on internal affairs. Nevertheless, participation in the League of Nations and signature of Balkan Entente and Saadabat Pact were all outcomes of his extroverted policy based on the motto "Peace at home, peace in the world". He did not go abroad but many foreign statesmen visited him. Hosting them in the best manner, ATATÜRK charged Prime Minister İsmet İnönü with returning these visits. This work discusses reasons why ATATÜRK did not go abroad after the year 1918 and submits the information gathered from the sources of the time.

Anahtar Kelime:

Konular: Savunma Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ahmet Hamdi Başar'ın Hatıraları; Meşrutiyet, Cumhuriyet ve Tek Parti Dönemi "Gazi Baba Çok Kızmış!..", (2007). Haz. Murat KORALTÜRK, İstanbul.
AFETİNAN, Ayşe, (1999); Mustafa Kemal ATATÜRK'ün Karlsbad Hatıraları, İstanbul.
ALTAY, Fahrettin (2008); Görüp Geçirdiklerim On Yıl Savaş Ve Sonrası (1912-1922), İstanbul.
ATAY, Falih Rıfkı (1955); ATATÜRK'ün Bana Anlattıkları, İstanbul.
GRANDA, Cemal (1973); ATATÜRK'ün Uşağı İdim, Haz. Turhan Gürkan, İstanbul.
KARAKAŞ-İbrahim AKSOP-Gülnur (2006); ATATÜRK, ATATÜRK'ü Anlatıyor-"Benim Tutkularım Var"-(1881-1919), İstanbul.
AFYONCU, Erhan (2005); Osmanlı'nın Hayaleti, İstanbul.
AKBAŞ, İsmail (2008); "Afgan Kralı Emanullah Han'ın Türkiye Gezisi", Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C VII, Sayı 16-17, İzmir. 311- 333.
AKGÜL, L. Hilal (2005); "Rıza Han'ın (Rıza Şah Pehlevi) Türkiye Ziyareti", Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, Yıl 4, Sayı 7, İstanbul. 1-42.
AKYOL, Taha (2008); Ama Hangi ATATÜRK, İstanbul.
ALTINER, Avni (1981); Her Yönüyle ATATÜRK, İstanbul.
ARDIÇ, Engin (14 Mart 2009); "ATATÜRK'ün Pasaportu Var Mıydı?", Sabah, 3.
ARI, Kemal (1991); "İzmir'deki Suikast Girişimi Sırasında Reisicumhur Mustafa Kemal Paşa'nın İzmir Gezisi ve Onun Suikastı Nasıl Karşıladığına İlişkin Bir Anı", Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C I, Sayı 1, İzmir 1991. 247-259.
ARMAĞAN, Mustafa (2007); "ATATÜRK Uçaktan Korkar Mıydı?", Küller Altında Yakın Tarih-2, İstanbul 2007. 74-79.
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1983-1995); Tek Adam Mustafa Kemal (1922-1938), C III, İstanbul.
BARDAKÇI, Murat (1999); Şahbaba, İstanbul.
BAYDAR, Mustafa (2000); ATATÜRK'le Konuşmalar.
Cumhurbaşkanlığı Tarihi (1921-2005); (2005); Ankara.
Cumhuriyet Ansiklopedisi (2002); C I, İstanbul.
ÇAĞLAR, Derviş Ömer; "ATATÜRK Neden Dış Seyahate Çıkmadı?", http://www.indigodergisi.com/doc41.htm, erişim 27 Mart 2010.
ÇALIK, Ramazan; ATATÜRK ve 1900 Sonrası Türkiye Hakkında Yazılmış Almanca Eserler Bibliyografyası, Manisa 2001.
ÇEÇEN, Anıl; Kemalizm, Ankara 2007.
ÇELİKER, Fahri; "ATATÜRK'ün Yaşamından: Almanya Seyahati", ATATÜRK Araştırma Merkezi Dergisi, C IV, Sayı 12, Ankara 1988, s. 651- 663.
DÜNDAR, Can (2004); Yükselen Bir Deniz, İstanbul.
GÖNLÜBOL-Mehmet (1963); Sar-Cem, ATATÜRK ve Türkiye'nin Dış Politikası (1919-1938), İstanbul.
GÜRÜN, Kamuran (1991); Türk-Sovyet İlişkileri (1920-1953), Ankara.
KİNROSS, Lord (1994); ATATÜRK: Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Çev. Necdet SANDER, İstanbul.
KOLESNİKOV, Aleksandr (2010); Türk-Sovyet İlişkilerinin Kuruluşunun 90. Yılı ATATÜRK Dönemi Türk-Rus İlişkileri, Çev. İlyas KAMALOV, ATATÜRK Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
KOLOĞLU, Orhan (1996); "Mustafa Kemal'in 1908 Ekim-Kasım'ında Trablusgarp ve Bingazi Gezisi", Uluslararası İkinci ATATÜRK Sempozyumu (9-11 Eylül 1991-Ankara), C I, Ankara. 317-337.
KONGAR, Emre; Devrim Tarihi ve Toplumbilim Açısından ATATÜRK, İstanbul 1999.
KOPAÇLI, Zekiye; "ATATÜRK'ün Almanya'ya Yaptığı Ziyaretin 80. Yıl Dönümü Münasebetiyle Almanya'da Parkhotel'de Açılan ATATÜRK Köşesi", ATATÜRK Araştırma Merkezi Dergisi, XIII, Sayı 38, Temmuz 1997, S 549- 556.
KUTAY, Cemal; Tarih Aydınlığı-Seçmeler, C III, İstanbul 2000. Landau, Jacon (1980); "ATATÜRK'ün Büyük Nutuk'unda Dış Politika",
ATATÜRK'ün Büyük Söylevi'nin 50. Yılı Semineri Bildiriler ve Tartışmalar, Ankara. 39-47.
LEWİS, Bernard (2009); Modern Türkiye'nin Doğuşu, Ankara.
LÜTEM, İlhan (2002); Mustafa Kemal ATATÜRK 57 Yılın Öyküsü- Kendisi, C I, Ankara.
Mustafa Kemal'den Geriye Kalanlar Ulu Önder'in Gençliğe Mirası; (Derleyen: Ziya ELİTEZ), İstanbul 2007.
OZANKAYA, Özer (1999);Cumhuriyet Çınarı, Ankara.
ÖNDER, Mehmet (1998); ATATÜRK'ün Yurt Gezileri (1923-1938), Ankara.
ÖZEL, Sabahattin (2004); "ATATÜRK'ün Büyük Taarruz Öncesinde Adapazarı-İzmit Gezisi (12-24 Haziran 1922", Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, Yıl 3, Sayı 5, İstanbul. 145-175.
SANDER, Oral; Siyasi Tarih İlk Çağlardan 1918'e, Ankara 2003.
SANDIKLI, Atilla (2008); ATATÜRK'ün Dış Politika Stratejisi ve Avrupa Birliği, İstanbul.
SORGUN, Taylan (2004); İmparatorluktan Cumhuriyete, İstanbul.
ŞİMŞİR, Bilal N. (1981); "ATATÜRK'ün Yabancı Devlet Adamlarıyla Görüşmeleri Yedi Belge (1930-1937)", Belleten, C XIV, Sayı 177, Ankara. 157-207.
ŞİMŞİR, Bilâl N. (1993); ATATÜRK ve Yabancı Devlet Başkanları, I, Ankara.
ŞİŞMAN, Adnan (2000); "ATATÜRK Döneminde Türkiye-Suudi Arabistan İlişkilerinin Başlaması ve İlk Diplomatik Temaslar", ATATÜRK 4.
Uluslararası Kongresi (25-29 Ekim 1999-Türkistan-Kazakistan) Bildiriler, C I, Ankara. 165-176.
UZUN, Hakan (2006); "Mustafa Kemal Paşa'nın Millî Mücadele Başlarında Kırşehir'e Gelişi", Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl 2, Sayı 3, Ankara. 59-76.
VELİKOV, Stefan (1989); "Kemal ATATÜRK ve Bulgar-Türk İlişkileri", IX. Türk Tarih Kongresi, C III, Ankara. 1955-1960.
VILLALTA, Jorge Blanco (2000); ATATÜRK, Çev. Fatih ÖZSÜ, Ankara.
YILMAZ, Mustafa (2002); "ATATÜRK Dönemi Türk Dış Politikası (1919-1938)", Türkler, C XVI, Ankara. 579-596.

APA	Maden F (2014). BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. , 67 - 82.
Chicago	Maden Fahri BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. (2014): 67 - 82.
MLA	Maden Fahri BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. , 2014, ss.67 - 82.
AMA	Maden F BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. . 2014; 67 - 82.
Vancouver	Maden F BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. . 2014; 67 - 82.
IEEE	Maden F "BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI." , ss.67 - 82, 2014.
ISNAD	Maden, Fahri. "BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI". (2014), 67-82.

APA	Maden F (2014). BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, 12(24), 67 - 82.
Chicago	Maden Fahri BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi 12, no.24 (2014): 67 - 82.
MLA	Maden Fahri BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, vol.12, no.24, 2014, ss.67 - 82.
AMA	Maden F BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi. 2014; 12(24): 67 - 82.
Vancouver	Maden F BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI. Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi. 2014; 12(24): 67 - 82.
IEEE	Maden F "BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI." Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, 12, ss.67 - 82, 2014.
ISNAD	Maden, Fahri. "BİR DIŞ POLİTİKA STRATEJİSİ OLARAK ATATÜRK'ÜN 1918 SONRASI YURT DIŞINA ÇIKMAMASI". Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi 12/24 (2014), 67-82.