NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

kımter, nurten

NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Nurten KIMTER (, OMÜ İlahiyat Fakültesi Din Psikolojisi Ana bilim Dalı)

EKEV AKADEMİ DERGİSİ

26 0

Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 68 Sayfa Aralığı: 299 - 332 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz:

İslam dinindeki bütün ibadetlerin hem bedensel hem de ruhsal açıdan pek çok faydaları mevcuttur. Bilhassa özü itibariyle İslam dinindeki bütün ibadetleri kapsayıcı nitelikte olan ve tüm mahlûkatın ibadet şekillerini bünyesinde toplayan, beden, dil, kalp ve zihinle yapılan ve en sık tekrarlanan namaz ibadetinin çeşitli ruhsal rahatsızlıklardan mustarip olan günümüz insanı için bir sağlık reçetesi olduğu söylenebilir. Bu bağlamda 15 ile 65 yaş ve üzeri kişiler üzerinde namaz ibadeti ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkiyi din psikolojisi açısından incelemeyi amaç edinen araştırmamızda ölçme aracı olarak "Kişisel Bilgi Formu" ve "Psikolojik İyi Olma Ölçeği" kullanılmıştır.Araştırmanın sonucunda örneklemin beş vakit namaz ve nafile namaz kılma durumları ile psikolojik iyi olma düzeyleri arasında pozitif yönde ve anlamlılık derecesinde bir ilişki olduğu gözlenmiştir. Ayrıca araştırmamızda sosyo-demografik değişkenler ile örneklemin namaz kılma durumlarında da anlamlılık düzeyinde bir takım farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Buna göre araştırmada kadınların erkeklerden, eğitim seviyesi daha düşük olanların yüksek eğitim düzeyine sahip olan kişilerden, yaşça daha büyük olanların daha küçük yaş düzeyindeki kişilerden farz ve nafile namazları kılma düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Bununla birlikte katılımcıların gelir durumlarına göre beş vakit namaz kılma düzeylerinde anlamlılık derecesinde bir fark olmadığı gözlenirken, nafile namaz kılma durumları bakımından üst ekonomik düzeye sahip olan kişilerin düşük gelir düzeyindekilere göre anlamlı derecede daha yüksek eğilim gösterdikleri tespit edilmiştir. Aynı zamanda araştırmada örneklemin "İslam'ın beş şartı olduğu için ve Allah'ın rıza ve sevgisini kazanmak için namaz kılma" fikrine katılma düzeyleri arttıkça psikolojik iyi olma durumlarında da artış olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelime:

An Examination on the Relationship between Prayer and Psychological Well-Being

Öz:

All prayers in the religion of Islam have a lot of physical as well as spiritual benefits. It can especially be stated that the prayer in the religion of Islam that is practiced with the body, tongue, heart and mind encompassing the praying methods of all creatures can be considered as a prescription for health for today's contemporary people who complain of various mental disorders. In this regard, "Personal Information Form" and "Psychological Well-Being Scale" were used as tools for measurement in our study, the objective of which was to examine the relationship between prayer and psychological well-being for people between the ages of 15 and 65 and above. It was observed as a result of the study that there was a positive and significant relationship between the psychological well-being states of people and their status of praying five times a day and futile prayers. In addition, various statistically significant differences were determined in our study between the socio-demographic variables and the praying status of the sample group. Accordingly, it was observed that the obligatory and futile praying percentages were higher for women in comparison with men, for those with lower education levels in comparison with the higher educated and for older people in comparison with younger people. In addition, whereas it was observed that there was no statistically significant difference between the five times prayer status of the participants with regard to their economic status, it was determined that those with higher economic levels had a significantly higher futile prayer status in comparison with those from a lower economic level. In addition, it was also observed in the study that the psychological well-being of the sample group increased as the level of belief to the idea of "praying because there are five pillars of Islam and to gain the consent and love of Allah".

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acıboğa, A. (2007). Din-mutluluk ilişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Adriani, Yufi. (2012). Social support and personality trait as factors that affect happiness level among employee in state İslamic University Jakarta, OIDA InternationalJournal Of Sustainable Development (http://www.ssrn.com/link), pp.35-40.
Akgül, M. (2004). Yaşlılık ve dindarlık: hayattan zevk alma ve mutluluk ilişkisi, DiniAraştırmalar, 7 (19), s.18-56.
Akyüz, Niyazi (1994). Ankara'nın Boğaziçi semtinde dini hayat ve kentlileşme üzerinebir araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal BilimlerEnstitüsü, Ankara.
Allport, G.W. (2004). Birey ve dini (Çev. B. Sambur), Ankara: Elis Yayınları.
Apaydın, H. (2003). İbadet psikolojisi. Tabula Rasa (Felsefe& Psikoloji), 3 (9), s.181-189.
Argyle, M. & Beith Hallahmi, B. (1975). The social psychology of religion. London &Boston: Routledge & Kegan Paul.
Argyle, M. (2000). Psychology and religion: An introduction Routledge, London.
Atalay, Beşir (1979). Köy gençliği üzerine sosyolojik bir araştırma, Erzurum: AtatürkÜniversitesi Yayınları.
Atalay, Talip (2005). İlköğretim ve liselerde dindarlık, İstanbul: DEM Yayınları.
Ayvaışık, H. Belgin, Er Menli, Nurhan, Tutarel Kışlak, Şennur, Erkuş, Adnan (2000).Psikoloji terimleri sözlüğü, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Balcı, F. (2011). Psikolojik ve öznel iyi olma hali ile dinî inançlar arasındaki ilişki üzerinebir inceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, UÜ Sosyal Bilimler Enstitü-sü, Bursa.
Bedi' Mahmud, (2007). Allah'ı görüyor gibi namaz kılmak. İstanbul: Polen Yayınları.
Buladı, Kerim (2011). Namaz akılları durduran mucize. İstanbul: Kayıhan Yayınları.
Certel, H. (2010/1). Dini yaşantıda kalite sorunu. SDÜİFD, 24, s. 33 59.
Cornwall, M. (1989). Faith development of men and women over the life span, in Agingand the Family, edited by S. Bahr and E. Peterson. Lexington, Mass: LexingtonBooks. pp.115-139.
Çapcıoğlu, İ. (2003). Sosyal değişme sürecinde din ve kadının toplumsal konumu (Kastamonu örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Demircan, A. R. (2012). Namaza çağrı. İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yay.,
Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Threedecades of progress. Psychological Bulletin, 125, pp.276-302.
Diener, E.,Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D., Oishi, S., & Biswas-Diener, R.(2010). New well-being measures: short scales to assess flourishing and positiveand negative feelings. Social Indicators Research, 97, pp.143-156.
Diener, E., & Diener, M. (1995).Cross-cultural correlates of life satisfaction and selfesteem.pp.653-663.
Doğan, T., Totan, T. (2013). Psychometric properties of Turkish version of the subjectivehappiness scale. The Journal of Happiness & Well-Being, 1(1), p.25.
Duman, S. (2010). Gözümün nuru nama. Aygül Ofset LTD. ŞTİ., yy.
Engin, R. (2004). Tarsus'ta dini hayat, Yayınlanmamış Yüksek Lisans, AÜ. SosyalBilimler Enstitüsü, Ankara.
Ellison, C. G. (1991).Religious ınvolvement and subjective well-being. Journal of Healthand Social Behaviour, 32, pp. 80-99.
Ferriss, Abbott L. (2002). Religion and the quality of life. Journal of Happiness Studies,3 (3), pp.199-215.
Francis, L. J. (1979). Measurement reapplied: Research into the child's attitude towardsreligion, British Journal of Religious Education, 1(2), pp.45-51.
Francis, L. J. (1984). Attitude towards religion: Definition, measurement and evaluation.British Journal of Educational Studies, 32(1), pp. 45-50.
Fromm, E. (1982). Kendini savunan insan. (Çev. Necla Arat), İstanbul: Say Yayınları.
Habibzadeh, S., Allahvirdiyani, K. (2011).Effects of economic and non economic factorson happiness on primary school teachers and urmia universityprofessors.Procedia - Social and Behavioral Sciences 30, pp. 2050 - 2051.
Hafızoğlu, H. (2012). Namaz bilinci. İstanbul: Düşün Yayıncılık.
Hayta, Akif (2002).İbadetler ve ruh sağlığı. Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi (içindes.117-153.), (Ed. Hayati Hökelekli), Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
Hayta, A. (1993). Psiko-sosyal uyum ve dini pratikler. Yayınlanmamış Yüksek LisansTezi, UÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Hay, D. (1990). Religious experience today, london: Mowbray.
Huebner, E.S. (1994). Correlates of life satisfaction in children. School PsychologyQuarterly, 6, pp.103-111.
Gülaçtı, F. (2010), The effect of perceived social support on subjective well-being.Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, p.3847.
Günay, Ü. (1999). Erzurum ve çevre köylerinde dini hayat, İstanbul: Erzurum Kitaplığı.
Günay, Ü. (1986). Modern sanayi toplumlarinda din I. Erciyes Üniversitesi İlahiyatFakültesi Dergisi, 3, s.51-52.
Günay, Ü. (1987). Modern Sanayi toplumlarinda din II. EÜİFD, 4, s.29-58. İmam Gazali (trs).Namazın sırları ve faziletleri, (Trc. Harun Ünal), İstanbul: ÇelikYayınevi.
Karagöz, İ. Altıntaş, H. (2011). Namaz ilmihali. (4.Baskı), Ankara: DİB Yayınları.
Karaca, F. (2014). Yabancılaşma ve din, (2.Baskı) İstanbul. Çamlıca Yayınları.
Karaman, H., Çağrıcı, M., Dönmez, İ. K., Gümüş, S. (2007). Kur'an yolu Türkçe meal vetefsir, Ankara: DİB Yayınları.
Kayan, R. (2008). Namaz çağrısı, İstanbul: Çıra Yayınları.
Kebir, İ. (1993). Namaz bilinci. İstanbul: Denge Yayınları.
Kımter, N. (2015).Ruh sağlığı bağlamında namaz ve benlik saygısı ilişkisi. Turan-SamUluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 7(27), s.36-65.
Kımter, N. (2012a). Benlik saygısı ve din, İstanbul: Kriter Yayınları.
Kımter, N. (2012b). Dini inanç, ibadet ve dua'nın umutsuzlukla ilişkisi, İstanbul: Kriter Yayınları.
Koç, M. (2002). Ergenlik döneminde dua ve ibadet psikolojisinin ruh sağlığı üzerindekietkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, UÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü,Bursa
Koening, H.G.& Larson, D.B. (2001). Religion and mental: Evidence for an association.International Review of Psychiatry 13 (2), pp.67-68.
Köroğlu, C. Z. (2012). Tüketim kültürü ve din. Ankara: Afşar Matbaası.
Kurt, A. (2012). Din sosyolojisi. (4. Baskı), İstanbul Sentez Yayınları..
Lenes, E. (2004). Intrinsic religiosity and hospice patients'life satisfaction and acceptanceof death. Journal of Undergraduate Research, 5 (7), pp.1-5. (http://ufdc.ufl.edu/UF00091523/00271/5x).
Levin, J. S., Taylor, R. J., & Chatters, L. M. (1994). Race and gender differences inreligiosity among older adults: findings from four national surveys. Journal ofGerontology, 149, pp.137-145.
Loewenthal, K., Miriam, M., Andrew, K. and Cinnirella, M. (2001). Are women morereligious than men? Gender differences in religious activity among differentreligious groups in the UK. Personality and Individual Differences, 32, pp.133-139.
Merter, M. (2013). Dokuz yüz katlı insan. (12. Baskı), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Nurbâk?, H. (1993). Kur'an-ı Kerim'den ayetler ve ilmi gerçekler, Ankara: TDV Yayınları.
Nurbaki, H. (1986). Namazın sırları. İstanbul: Damla Yayınevi.
Onay, A. (2004). Dindarlık, etkileşim ve değişim. İstanbul: DEM Yayınları.
Robert C. MacCallum, Michael W. Browne, Hazuki M. Sugawara (1996). Poweranalysis and determination of sample size for covariance structure modeling.Psychological Methods, 1(2), s. 134-135.
Ryff, C.D. (1989). Happiness ıs everything or ıs ıt? Explorations on the meaning ofpsychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, pp.1069-1081.
Sayın, E. (2012). Namaz ve karakter gelişimi. (9. Baskı), İstanbul: İnsan Yayınları.
Shand, J. D. (2000). The effects of life experiences over a 50-year period on the certaintyof belief and disbelief in God. The International Journal for the Psychology ofReligion, 10(2), pp. 85-100. (DOI:10.1207/S15327582IJPR1002_02).
Sherkat, E.D. (2004), Ellison, C.G., din sosyolojisinde son gelişmeler ve gündemdekitartışmalar, (Çev. İ, Çapçıoğlu), AÜİFD, XLV (1), s..225-262.
Seligman, M.E.P.(2004). Parks, A.C. & Steen, T., A balanced psychology and a. full life,philosophical transaction's of the royal society of london. Series B. BiologicialSciences, 359, pp.1379, 1381, http://dx.doi.org/10.1098/rstb.2004.1513.
Serinsu, A. N. (Ed.) (2009). Dini terimler sözlüğü. Ankara: MEB Yayınları.
Silva, A. & Caetona (2013). A. validation of the flourishing scale of positive and negativeexperience in Portugal. Social Indicators Research, 110, pp.469-478.
Smith, T.B., Mc Cullough, M.E. & Poll, J.(2003) Religiousness and depression:evidence for a main effect and the moderating ınfluence of stressful life events.Psychological Bulletin, 129, pp.614-636.
Şentürk, H. (2010). İslami hayatın psikolojik temelleri. İstanbul: İz Yayınları.
Şimşek, Ö. F.(2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları.Ankara: Ekinoks Yayınları.
Taylor, R. J., Mattis, J., Chatters, L. M. (1999). Subjective religiosity among AfricanAmericans: A synthesis of findings from five national samples. Journal of BlackPsychology, 25(4), pp. 524-543.
Telef, B.B. (2001). Psikolojik iyi oluş ölçeği (PİOO): Türkçeye uyarlama, geçerlik vegüvenirlik çalışması. 11. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 3-5 Ekim,Selçuk- İzmir.
Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği (PİOO): Türkçeye uyarlama, geçerlik vegüvenirlik çalışması. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-384.
Tomar, A. (2011). Yedi açıdan namaz. Adapazarı: Erkam Matbaası.
TUİK,(2015). Yaşam memnuniyeti araştırması 2014, Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
TDİB, (2014). Türkiye'de dini hayat araştırması. Ankara: TDİB Yayınları.
Uysal, V. (1999). Türkiye'de dindarlık ve kadın. İstanbul Çamlıca Yayınları.
Van Straalen, J. (2015). The effect of ıncome on religiosity comparing ındividuals in thenetherlands. Erasmus University Rotterdam, Erasmus School of Economics,Departman of School, pp.15-16.
WIN/Gallup International, http://www.barem.com.tr/turkiye-dunyaya gore-daha-dindar/erişim tarihi: 20.08.2015.
Woodmansee, F. M. (2000). Mental health and prayer: An ınvestigation of prayer, tempramentand the effects of prayer on stress when ındividuals pray for others.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Spalding University, Kentucky.
Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din, Adana: Karahan Kitabevi.
Yazır, Elmalılı M. Hamdi (1979). Hak dini Kur'an dili, C. III, y.y.: Eser Neşriyât veDağıtım,
Yıldız, M. (2006). Benlik kavramı ve benliğin gelişiminde dinin rolü. DEÜİFD, 3(XX),s.87-126.
Yiengprugsawan,V., Somboonsook,B., Seubsman, S. and Sleigh,A.C.(2012). Happiness,mental health, and socio-demographic associations among a national cohort ofthai adults. J Happiness Stud. Author manuscript, 13(6), p.1024

APA	kımter n (2016). NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 299 - 332.
Chicago	kımter nurten NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. (2016): 299 - 332.
MLA	kımter nurten NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 2016, ss.299 - 332.
AMA	kımter n NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2016; 299 - 332.
Vancouver	kımter n NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2016; 299 - 332.
IEEE	kımter n "NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." , ss.299 - 332, 2016.
ISNAD	kımter, nurten. "NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". (2016), 299-332.

APA	kımter n (2016). NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0(68), 299 - 332.
Chicago	kımter nurten NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ 0, no.68 (2016): 299 - 332.
MLA	kımter nurten NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, vol.0, no.68, 2016, ss.299 - 332.
AMA	kımter n NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2016; 0(68): 299 - 332.
Vancouver	kımter n NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2016; 0(68): 299 - 332.
IEEE	kımter n "NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0, ss.299 - 332, 2016.
ISNAD	kımter, nurten. "NAMAZ VE PSİKOLOJİK İYİ OLMA ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". EKEV AKADEMİ DERGİSİ 68 (2016), 299-332.