Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi
Yıl: 2016 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 135 - 147 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi
Öz: Artvin'in Ardanuç ilçesi Aydın Köyü yakınlarında yürütülmüş olan bu araştırmada, orman üstü doğal mera alanlarında botanik kompozisyon, kuru ve yaş ot verimi, otlatma kapasiteleri ile bazı toprak parametrelerinin kısa mesafeli yükselti artışlarına bağlı olarak değişimleri irdelenmiştir. Bu amaçla; 1900, 2000 ve 2200 metre yükseltilerde tel kafesler yardımı ile her biri 1 m2 olan toplam 36 adet deneme parseli kurulmuştur. Kafeslerle ayrılan bu parsellerden alınan bitki örnekleri teşhis edildikten sonra botanik kompozisyonlarına ayrılarak yaş ve kuru ot verimleri ile otlatma kapasiteleri hesaplanmıştır. Ayrıca, 0-20 cm derinlikten alınan bozulmuş ve bozulmamış toplam 72 adet toprak örneği üzerinde geçirgenlik, hacim ağırlığı, iskelet içeriği, ince kısım ve kök miktarı, tekstür, tane yoğunluğu, gözenek hacmi, organik madde (OM), toprak reaksiyonu (pH) analizleri yapılmıştır. Yapılan hesaplama sonuçlarına göre meraların ortalama yaş ot verimi 647.22 kg/da, kuru ot verimi 196,67 kg/da olarak tespit edilmiştir. Botanik kompozisyonun ise %46.19 ile buğdaygillerden, %14.36 ile baklagillerden ve %39.45 ile diğer familyalardan oluştuğu belirlenmiş ve yükselti kademelerine göre bazı istatistiksel farklılıklar göstermiştir. Ayrıca, meraların toprak özellikleri içerisinde OM, hacim ağırlığı, ince kısım, iskelet içeriği ile gözenek hacmi değerlerinin yükselti kademeleri arasında önemli seviyede farklılıklar gösterdiği anlaşılmıştır. Son olarak, yapılan korelasyon analiz sonuçları, meralardaki botanik kompozisyonun şekillenmesi üzerinde bazı toprak özelliklerinin istatistiksel önem derecelerinde rol oynadığını ortaya çıkarmıştır.
Anahtar Kelime: Investigating the effects of elevation changes on vegetation structure and soil properties for the pasturelands above forest line
Öz: In this research, changes on botanical composition, fresh and dry forage yields, grazing capacity and some soil properties depending on short altitudinal increments along the natural pasturelands found above forest line near Aydın Village in Ardanuç, Artvin were investigated. For this purpose, total of 36 sampling plots made of 1 m2 size cages with of with the help of wire fences were established at 1900, 2000 and 2200 m altitudes. Vegetation samples taken from these cages were first identified and classified into botanical composition and then their fresh and dry forage yield were estimated along with their grazing capacity. In addition, total of 72 undisturbed and disturbed soil samples taken from 0-20 cm depth were analyzed for permeability, bulk density, content of fine particles and soil skeleton, root amount, texture, particle density, porosity, organic matter (OM) and soil pH. According to the estimated results, the mean fresh forage yield was determined as 647.22 kg/da, the mean dry forage yield was estimated to be 196.67 kg/da. It was determined that the botanical composition was made up of %46.16 poaceae (gramineae), %14.36 leguminosae (fabaceae) and %39.45 other families and showed some significant differences among the elevation gradients. In addition, some properties of soils including OM, bulk density, the contents of fine particles, soil skeleton and porosity displayed significant differences between the altitudes in the pasturelands. Finally, the results of the correlation analyses revealed that some of the soil properties played significantly important roles on shaping the botanical composition of the pasturelands.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acar Z, Önal Aşcı Ö, Ayan İ, Mut H, Başaran U (2006) Yem bitkilerinde Karışık Ekim Sistemleri. J of Fac of Agric, OMU, 21(3), 379-386
- Akpınar E, Bulut Y (2010) Ülkemizde Alternatif Turizm Bir Dalı Olan Ekoturizmi Çeşitlerinin Bölgelere Göre Dağılımı ve Uygulama Alanları", III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi (20-22 Mayıs 2010) Cilt: IV Sayfa: 1575-1594, Artvin
- Altın M,Gökkuş A, Koç A (2005) Çayır Mera Islahı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Tarımsal Üretim ve geliştirme Genel Müdürlüğü. ÇayırMera, Yem Bitkileri ve Havza Geliştirme Daire Başkanlığı Yayınları. Ankara, 468s
- Anonim (2005) Çayır ve Mera Bitkileri Klavuzu, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara
- Avcıoğlu R (1983) Çayır-Mera Bitki Topluluklarının Özellikleri ve İncelenmesi. EÜ Ziraat Fakültesi Yayınları No: 466, İzmir, s. 245
- Avcıoğlu R (1996) Çayır-Mera Yem Bitkileri Yetiştiriciliği, Türkiye 3. Çayır-Mera yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, s. 32-33
- Aydın İ, Uzun F (2002) Çayır Mera Amenajmanı ve Islahı, OMÜ Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No: 9, Samsun
- Bouyoucos G (1962) Hydrometer method improved for making particle size analysis of soils. Agronomy Journal 54: 464-465
- Charan G, Bharti VK, Jadhav SE, Kumar S, Acharya P, Kumar D, Gogoi1 R, Srivastava B (2013) Altitudinal variations in soil physicochemical properties at cold desert high altitude. Journal of soil science and plant nutrition, 13(2), 267-277
- Çakmakçı S, Aydınoğlu B, Özyiğit Y, Arslan M, Tetik M (2002) BurdurKemer İlçesi Akpınar Yaylasında Bitki ile Kaplı Alanın
- Belirlenmesinde üç Farklı Ölçüm Yönteminin Kullanılması ve Karşılaştırılması, AÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (2): 1- 7
- Çepel N (1995) Orman Ekolojisi. İÜ Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Dalı, Üniversite Yayın No. 3886, Sosyal B.M.Y.O. Yayın No. 433,İstanbul, 536
- Eminağaoğlu Ö (2002) Şavşat İlçesi Karagöl-Sahara Milli Parkı ve Çevresinin Flora ve Vejetasyonu, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon
- Eminağaoğlu Ö, Erşen Bak F (2009) Dendroflora of Artvin, Proc. Of the International Conference of the Biological Diversity of Adjara (South Colchic), 5-7 June 2008, 94-108, Batumi, Georgia
- Erdoğan Yüksel E (2009) Artvin-Saçinka Yöresindeki Orman ve Otlak Arazilerinde Bazı Toprak Özelliklerinin Yükselti ve Derinlik Kademelerine Göre Değişiminin İrdelenmesi, AÇÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Artvin
- Gökkuş A, Koç A, Çomaklı B (2009) Çayır-Mera Uygulama Klavuzu Geliştirilmiş 3. Baskı), ATAÜNİ Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:142, Erzurum, 147s
- Gülçur F (1974) Toprağın Fiziksel ve Kimyasal Analiz Metodları, Kutulmuş Matbaası, İÜ Yayın No. 1970, Orman Fakültesi Yayın No. 201, İstanbul, 225s
- Gür M, Şen C (2016) Trakya Bölgesinde Doğal Bir Merada Tespit Edilen Baklagiller ve Buğdaygiller Familyalarına Ait Bitkilerin Bazı Özellikleri. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 13(1)
- Hacısalihoğlu S, Yücesan Z, Oktan E, Kurdoğlu O (2007) Doğu Karadeniz Bölgesinde Yayla Turizmi ve Erozyon İlişkisi. Kırsal Çevre Yıllığı'2007 (45:56). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Ankara.
- Irmak A (1954). Arazide ve Laboratuarda Toprağın Araştırılması Metodları, İÜ Yayın No. 559, Orman Fakültesi Yayın No. 27, İstanbul, 150 s
- Irmak A (1972) Toprak İlmi, İÜ Orman Fakültesi Yayın No: 184, İstanbul Kantarcı MD (2000) Toprak İlmi. İÜ Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Dalı, İÜ Yayın No. 4261, Orman Fakültesi Yayın No. 462, İstanbul, 420 s. Karagül R (1994) Trabzon Söğütlüdere Havzasında Farklı Arazi Kullanım Şartları Altındaki Toprakların Bazı Özellikleri İle Erozyon Eğilimlerinin Araştırılması, Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Li L, Vogel J, He Z, Zou X, Ruan H, Huang W, Wang J, Bianchi TS (2016) Association of Soil Aggregation with the Distribution and Quality of Organic Carbon in Soil along an Elevation Gradient on Wuyi Mountain in China. PLoS ONE 11(3): e0150898. doi:10.1371/journal.pone.0150898.
- Okatan A (1986) Trabzon Meryemana Deresi Yağış Havzası Alpin Meralarının Bazı Fiziksel ve Hidrolojik Toprak Özellikleri ile Vejetasyon Yapısı Üzerine Araştırmalar, Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon
- Özalp M, Sütlü E (2011) Fırtına Havzası'nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti. Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 12 (2):148-160
- Ozalp M, Erdogan Yuksel E, Yuksek T (2016) Soil Property Changes After Conversion from Forest to Pasture in Mount Sacinka, Artvin, Turkey. Land Degradation & Development. 27, (4): 1007- 1017 DOI: 10.1002/ldr.2353.
- Özhan S (2004) Havza Amenajmanı Ders Kitabı, İÜ Rektörlük Yayın No: 4510, İÜ Orman Fakültesi Yayın No: 481, İstanbul
- Özhatay N, Byfield A, Atay S (2003) Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları (Important Plant Areas of Turkey), WWF Turkey. İstanbul, p. 88 Özhatay N, Byfield A, Atay S (2005) Türkiye'nin 122 ÖBA, WWF Turkey. İstanbul, 476 pp
- Özyuvacı N (1976) Arnavutköy Deresi Yağış Havzasında Hidrolojik Durumu Etkileyen Bazı Bitki-Toprak-Su İlişkileri, İÜ Orman Fakültesi, Yayın No: 221, İstanbul.
- Palta Ş (2008) Bartın Uluyayla Meralarında Mera Vejetasyonunun Bazı Kantitatif Özelliklerinin Saptanması Ve Mera Islahına Yönelik Ekolojik Yapının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, Z.K.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın Sabancı CO, Baytekin H, Balabanlı C, Acar Z (2010) Yem Bitkileri Üretiminin Artırılması Olanakları. http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/ 7e77c835af3d2a8_ek.pdf. Erişim Tarihi: 03.02.2012
- Tapur T (2009) Abanoz Yaylası (Mersin). Selcuk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 473
- Tosun F, Altın M (1986) Çayır Mera Yayla Kültürü ve Bunlardan Faydalanma Yöntemleri (2. Baskı), OMÜ Yayınları No:5, Samsun Tufekcioglu A, Küçük M (2004) Soil Respiration in Young and Old Oriental Spruce Stands and in Adjacent Grassland in Artvin, Turkey, Turk J Agric For, 28
- Tunçel H, Gürgen G, Çiçek İ, Doğu AF (2004) Doğu Karadeniz Dağlarında Yaylacılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 14, Sayı: 2, Sayfa: 49-66, Elazığ-2004.
- Yılmaz İ, Terzioğlu Ö, Akdeniz H, Keskin B, Özgökçe F (1999) Ağır ve Nispeten Hafif Otlatılan Bir Meranın Bitki Örtüleri ile Kuru Ot Verimlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma,Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana
- Yüksek T, Kurdoğlu O, Yüksek F (2010) The effects of land use changes and management types on surface soil properties in Kafkasör protected area in Artvin, Turkey. Land Degradation & Development 21: 582-590. DOI: 10.1002/ldr.1000
- Yüksek T (2001) Rize Pazar Deresi Yağış Havzasında Farklı Arazi Kullanım Şekilleri Altındaki Toprakların Bazı Özellikleri İle Aşınım Eğilimi Değerlerinin Araştırılması, Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon
- Yüksek T (2009) Effect of Visitor Activities on Surface Soil Environmental Conditions and Aboveground Herbaceous Biomass in Ayder Natural Park, Clean Journal, 37 (2)
- Yüksek T, Güner S, Yener İ (2002) Artvin Kafkasör Mevkiinde Quercus petraea ve Carpinus orientalis Büklerinin Eko-Silvikültürel Özellikleri Üzerine Bir Çalısma, II. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi Bildiriler Kitabı II. Cilt, 770- 779, Artvin
| APA | Bilgin F, ÖZALP M (2016). Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. , 135 - 147. |
| Chicago | Bilgin Fuat,ÖZALP Mehmet Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. (2016): 135 - 147. |
| MLA | Bilgin Fuat,ÖZALP Mehmet Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. , 2016, ss.135 - 147. |
| AMA | Bilgin F,ÖZALP M Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. . 2016; 135 - 147. |
| Vancouver | Bilgin F,ÖZALP M Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. . 2016; 135 - 147. |
| IEEE | Bilgin F,ÖZALP M "Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi." , ss.135 - 147, 2016. |
| ISNAD | Bilgin, Fuat - ÖZALP, Mehmet. "Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi". (2016), 135-147. |
| APA | Bilgin F, ÖZALP M (2016). Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 135 - 147. |
| Chicago | Bilgin Fuat,ÖZALP Mehmet Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 17, no.2 (2016): 135 - 147. |
| MLA | Bilgin Fuat,ÖZALP Mehmet Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, vol.17, no.2, 2016, ss.135 - 147. |
| AMA | Bilgin F,ÖZALP M Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2016; 17(2): 135 - 147. |
| Vancouver | Bilgin F,ÖZALP M Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2016; 17(2): 135 - 147. |
| IEEE | Bilgin F,ÖZALP M "Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi." Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17, ss.135 - 147, 2016. |
| ISNAD | Bilgin, Fuat - ÖZALP, Mehmet. "Yükselti değişimlerinin orman üstü meraların vejetasyon yapısı ve toprak özellikleri üzerine etkilerinin irdelenmesi". Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 17/2 (2016), 135-147. |
